رونق کتاب در فصل سرمای فرهنگ / طرح پاییزه 99، فروش کتاب را بالا برد

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، برخی طرح‌های فصلی خانه کتاب را قبول ندارند و عده‌ای دیگر هم می‌گویند باید این طرح‌ها باشد تا کتابفروشی‌ها رونقی پیدا کند. پاییزه کتاب 99 هم در اوج همه‌گیری این ویروس کوچک که زندگی‌مان را تغییر داده است برگزار شد تا کتابفروشی‌ها هم بتوانند حال و روزشان در این روز‌های کسادی بازار نشر را بهتر کنند. در گزارش امروز آمار پاییزه کتاب 99 و جزئیات آن و اینکه کتاب‌های چه حوزه‌ای پرفروش بوده است و بعد آماری از استان‌ها در این طرح جدید و همچنین مقایسه با پاییزه کتاب 98 و 97 ارائه کردیم تا بدانیم میزان خرید کتاب‌ها افزایش داشته یا کم شده است. پاییزه کتاب 99 با شعار «دانایی، مانایی» از 24 آبان کار خود را به مدت 6 روز شروع کرد و در روز جمعه 30 آبان ماه به کار خود پایان داد. شاید فرق این طرح با طرح‌های قبلی در آنلاین خرید کردن از کتابفروشی‌ها بود. اما بازهم این خرید آنلاین باعث فروش کم کتاب‌ها نشد. *س_ پول طرح‌ها را زود حساب کنید_س* درست است که در تهران طرح‌های فصلی خیلی تاثیری در خرید مردم از کتابفروشی‌های بزرگ نداشته و آنقدر خرید از آن‌ها انجام می‌شود که خرید در طرح‌های پاییزه و بهاره و زمستانه برایشان فرقی نداشته باشد، اما برای کتابفروشی‌های کوچک می‌تواند موثر باشد. احمد محمدی در یکی از کوچه‌های فرعی خیابان کریمخان تهران کتابفروشی دارد. کتابفروشی کوچکی که خیلی دوستش دارد و همه‌چیزش را برای این کتابفروشی محلی خرج کرده است تا این کسب‌وکار را نگه دارد. وقتی از طرح‌های فصلی می‌پرسم، می‌گوید: «ببینید اگر جوری باشد که کتابفروشی‌های محلی مثل کتابفروشی من بتوانند ثبت‌نام کنند، خیلی بهتر است. کتابفروشی‌هایی که محل گذر مخاطب هستند خواه‌وناخواه مشتری دارند، اما برای کتابفروشی‌های محلی این‌طور نیست. به خاطر همین، این طرح‌ها باید برای امثال ما گذاشته شود.» از طرح پاییزه 99 و شرایط فروش کتاب می‌پرسم که می‌گوید: «من امسال رضایت داشتم و تقریبا توانستم تعدادی کتاب خوب با توجه به مخاطب‌های محدودی که دارم به فروش برسانم. البته کرونا کمی کار را برایمان سخت کرد و به خاطر این بیماری، به‌صورت حضوری، فروش زیادی نداشتیم، اما به‌صورت آنلاین و حتی تلفنی خرید زیادی انجام گرفت.» وقتی از تسویه ارشاد و خانه کتاب برای این طرح‌ها می‌پرسم با کشیدن آهی می‌گوید: «تن‌ها مشکل طرح‌های فصلی ارشاد همین تسویه‌هایی است که باید با کتابفروشی‌ها صورت گیرد. طرح قبلی که داشتیم را به سرعت تسویه کردند، اما گاهی این تسویه‌ها به کندی انجام می‌گیرد. بالاخره اگر ما، در این مدل طرح‌ها شرکت می‌کنیم برای این است که بتوانیم کمی به کسب‌وکارمان رونق دهیم. اگر قرار باشد این کتاب‌ها را با تخفیف به مخاطب بدهیم و درنهایت با یک پروسه چندماهه پول به دست‌مان برسد اذیت‌کننده می‌شود و نمی‌توانیم روی پول‌مان حساب کنیم.» *س_ کتاب را به دست کتابفروش‌های شهرستانی برسانید_س* در شهرستان‌ها، اما اوضاع متفاوت است، چون خرید کتاب در این شهر‌ها کم است، مخاطب به دنبال خرید با تخفیف است و برایش حتی تخفیف 10 درصدی هم مهم است. برای همین از این طرح‌ها استقبال می‌شود. برای اینکه از اوضاع فروش کتاب در استان‌ها بدانم به سراغ یک کتابفروشی در سیستان‌وبلوچستان رفتم تا بدانیم در این استان اوضاع چطور بوده است. ایرجی یک کتابفروشی کوچک در زاهدان دارد و کسب‌وکارش به قول خودش رونق مناسبی دارد چون، کتابفروشی در این شهر کم است و برای همین مردم، خریدهایشان را از این کتابفروشی انجام می‌دهند. از ایرجی درمورد طرح پاییزه کتاب امسال پرسیدم که می‌گوید: «طرح امسال خوب بود و برایم جالب بود که مردم استقبال کردند. البته در شهرستان‌ها معمولا مردم از این طرح‌ها استقبال می‌کنند. چون خرید با تخفیف برایشان مهم است. برای همین هر وقت این طرح‌ها را داریم خرید هم بیشتر می‌شود و خیلی سعی می‌کنم با توجه به کمبود کتابفروشی در شهرمان، کتاب‌های جدید را بیاورم تا مردم بتوانند این کتاب‌ها را با تخفیف خریداری کنند. طرح پاییزه جدید هم که روز جمعه به پایان رسید. خرید خوبی انجام گرفت و امیدوارم بازهم از این طرح‌های تخفیفی گذاشته شود تا مردم بتوانند کتاب‌های موردنیازشان را خریداری کنند. در استان ما کتابفروشی‌های زیادی وجود ندارد و برای همین مردم قدرت انتخاب برای کتابفروشی ندارند و باید از همین تعداد کم کتابفروشی برای خرید کتاب‌هایشان استفاده کنند. دلم می‌خواهد از همین‌جا بگویم مشکل ما، در اینجا پخش کتاب و رسیدن کتاب‌های جدید است که امیدوارم فکر مناسبی برای آن شود. در شهرستان‌های ما کتابفروشی وجود ندارد و خیلی‌ها برای خرید کتاب به زاهدان می‌آیند و گاهی کتاب‌های جدیدی را که بازار نشر می‌آیند، نداریم. خیلی مهم است که بتوانیم برای قشر جوان این کتاب‌ها را بیاوریم و تنها درخواست‌مان رسیدن کتاب‌های جدید است.» *س_ آمار‌ها چه می‌گویند؟_س* روز شنبه اول آذرماه، با اعلام موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، این دوره از طرح پاییزه کتاب99 که همزمان با بیست‌وهشتمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران آغاز شده بود به مدت هفت روز با مشارکت و استقبال 816 کتابفروشی فعال از 31 استان کشور به پایان رسید. تعداد کتابفروشی‌های این دوره در مقایسه با طرح پاییزه کتاب سال گذشته که به مدت 13روز در 585 کتابفروشی برگزار شد، رشد 39درصدی را نشان می‌دهد. در این دوره از کل کتابفروشی‌های متقاضی طرح پاییزه کتاب99، 128 کتابفروشی از تهران و 688 کتابفروشی از سایر استان‌ها در طرح مشارکت داشتند که در مقایسه با طرح مشابه سال گذشته افزایش 41درصدی و 32درصدی را تجربه کرده است. در پاییزه کتاب 98، 320هزار و 986 نسخه کتاب به مبلغ 98میلیارد و 594میلیون و 598هزار و 397 ریال فروخته شد، اما تعداد کتاب‌های فروخته‌شده در پاییزه امسال با افزایش 43درصدی به 458 هزار و 833 نسخه کتاب به مبلغ 198میلیارد و 137میلیون و 591هزار و 730ریال رسیده است. 97کتابفروشی در تهران در پاییزه کتاب سال گذشته 43هزار و 835نسخه کتاب فروختند، اما 128کتابفروشی در پاییزه کتاب امسال توانستند 70هزار و 548نسخه کتاب بفروشند که در مقایسه با طرح مشابه سال گذشته 61درصد افزایش داشته است. از کل کتاب‌های به فروش رفته در پاییزه کتاب 98، 277هزار و 151نسخه کتاب در استان تهران به فروش رفته بود که این رقم در طرح پاییزه 99 با افزایش 40درصدی به 388هزار و 285نسخه کتاب رسیده است.65هزار و 347 نفر در پاییزه کتاب سال گذشته، کتاب خریدند که این تعداد با افزایش 87درصدی در پاییزه کتاب سال جاری به 122هزار و 127نفر رسیده است، 11هزار و 180 شهروند تهرانی در پاییزه کتاب 98 کتاب خریدند که این رقم در پاییزه کتاب 99 با افزایش 85درصدی به 20هزار و 669نفر رسید. همچنین 54هزار و 167نفر در پاییزه سال گذشته در سایر استان‌ها کتاب خریدند که در پاییزه سال جاری با افزایش 87درصدی به 101هزار و 458 نفر رسید. استان‌های تهران، خراسان‌رضوی، اصفهان، قم، فارس، کردستان، آذربایجان‌شرقی، گیلان، خوزستان و مازندران جزء پرفروش‌ترین استان‌ها براساس مبلغ فروش بودند و استان‌های تهران، خراسان‌رضوی، اصفهان، قم، فارس، گیلان، خوزستان، آذربایجان‌شرقی، مازندران و مرکزی جزء پرفروش‌ترین استان‌ها براساس تعداد کتاب شناخته شدند. دنیای کتاب قم، پاتوق کتاب شهرکرد، کتاب فرازمند رشت، نشر ثالث تهران، پاتوق کتاب شیراز، شهر کتاب مشهد، کتاب آبان مشهد، ماه‌پیشونی تهران، پاتوق کتاب اراک و فروشگاه بوکتاب بندرعباس رتبه‌های یکم تا دهم کتابفروشی‌ها را به‌لحاظ تعداد کتاب‌های فروخته‌شده به خود اختصاص داده‌اند. البته همه می‌دانیم به خاطر شرایط خاص سال گذشته و تعطیلی‌های آبان سال 98، اجرای طرح پاییزه کتاب 98 وضعیت خوبی نداشت و برای همین طرح پاییزه کتاب 97 را با پاییزه کتاب امسال مقایسه کردیم. طرح پاییزه کتاب 97 با شعار «حال خوش خواندن با پاییزه کتاب» با 675 کتابفروشی عضو در سراسر کشور، شامل 523 کتابفروشی در مراکز استان و 152 کتابفروشی در سایر شهر‌ها و شهرستان‌های استان‌ها از 24 آبان در استان‌ها و از 26 آبان در تهران آغاز به کار کرد. در این طرح، استان تهران با 101 کتابفروشی توانست با فروش 55‌هزار و 720 نسخه کتاب، رتبه پرفروش‌ترین استان براساس کتاب را به خود اختصاص دهد که این میزان در پاییزه کتاب 99 به 70 هزار و 548 نسخه کتاب برسد و مبلغ فروش در تهران هم به عدد سه‌میلیارد و 310 هزار تومان رسیده است. در پاییزه 97، 658 کتابفروشی سراسر کشور، با فروش 338 هزار و 97 نسخه کتاب به مبلغ 80میلیارد و 766میلیون و 840 هزار و 711 ریال توانستند رکورد خوبی را ثبت کنند و، اما در پاییز 99، 816 کتابفروشی با فروش 458هزار و 833نسخه کتاب به مبلغ 198میلیارد و 137میلیون و 591هزار و 730ریال رشد خوبی را برای فروش کتاب به نسبت دو سال قبل رقم زدند. *س_بیشترین آمار فروش آنلاین از آن غیرتهرانی‌ها_س* یکی از ویژگی‌های پاییزه 99 افزایش فروش مجازی کتاب‌ها بود که از بین کتابفروشی‌های حاضر در طرح، 214 کتابفروشی در کنار فروش حضوری، فروش مجازی نیز داشتند. از این تعداد، 26 کتابفروشی در استان تهران و 188 کتابفروشی از سایر استان‌ها فروش مجازی داشتند. این کتابفروشی‌ها توانستند 13هزار و 198 نسخه کتاب بفروشند که از این رقم کتابفروشی‌های تهران سهم هزارو711 نسخه‌ای و سایر استان‌ها سهم 11هزار و 487 نسخه‌ای داشتند. در پاییزه کتاب 99، دوهزار و 983 نفر به صورت مجازی کتاب خریدند که از این تعداد 284 نفر تهرانی و دوهزار 699 غیرتهرانی از فرصت خرید مجازی در این طرح استفاده کردند. *س_ پاییزه در استان‌ها استقبال زیاد، تعداد کتابفروشی‌ها کم_س* همان‌طور که گفتیم طرح‌های فصلی خانه کتاب در شهرستان‌ها بسیار مورد توجه قرار گرفت و کتابفروشان شهرستانی از این طرح استقبال کردند، اما مشکل اینجاست که در شهرستان‌ها تعداد کتابفروشی‌ها کم است و نمی‌توانند همه استان را در قالب این طرح پوشش بدهند. برای اینکه بدانیم در هر استان چه اتفاقی افتاده است جدولی را با آمار پاییزه کتاب 99 آماده کردیم که می‌توان دید در هر استان چه تعداد کتابفروشی وجود دارد و چه مبلغی کتاب به فروش رفته است. نکته مهم این است که بیشتر کتابفروشی‌ها در مرکز استان قرار دارند و در شهرستان‌ها تعداد کتابفروشی‌ها کم است. *س_ چه کتاب‌هایی در پاییزه پرفروش هستند؟_س* تا چند سال پیش در طرح‌های فصلی اسم کتاب‌های پرفروش گفته می‌شد تا مخاطبان بدانند چه کتاب‌هایی پرفروش هستند. اما این مساله با اعتراض بسیاری از ناشران روبه‌رو شد و خواستار این بودند که پرفروش‌ها اعلام نشود، چون باعث می‌شود تا در هر فصل دوباره همان کتاب‌ها خریداری شود و برای مخاطب دیگر انگیزه‌ای برای انتخاب کتاب‌های جدید باقی نمی‌ماند. برای همین موسسه خانه کتاب دیگر، کتاب‌های پرفروش طرح‌ها را اعلام نمی‌کند. برای اینکه بدانیم در طرح پاییزه کتاب امسال چه کتاب‌هایی و با چه محتوایی خریداری شده است به سراغ، کتابفروشی‌ها رفتیم و از آن‌ها در مورد محتوای خریداری شده کتاب‌ها پرسیدیم و درنهایت کتاب‌های رمان و داستانی، پرفروش‌ترین بودند و کتاب‌های موفقیت و روانشناسی در رده دوم و کتاب‌های خاطرات در رده سوم قرار گرفتند. این خاطرات شامل کتاب‌هایی است که بیشتر ترجمه شده‌اند، مثل خاطرات جان بولتون که انتشارات امیرکبیر این کتاب را منتشر کرده و یکی از کتاب‌های پرفروش طرح پاییزه کتاب بوده است. کتابفروشان حاضر در طرح پاییزه 99 معتقد بودند در سلیقه مخاطب همچنان تفاوتی با طرح‌های قبلی وجود ندارد و همچنان کتاب‌های رمان و داستان در صدر جدول خرید مخاطبان کتاب قرار دارند. منبع: روزنامه فرهیختگان