زخم جنگ سعودی بر شهر تاریخی صنعا

در 25 مارس 2015 میلادی برابر 6 فروردین 1394 حملات هوایی ائتلافی از کشورهای منطقه به رهبری عربستان سعودی با نام عملیات طوفان قاطعیت و از 2 اردیبهشت با نام عملیات احیای امید آغاز شد که نه تنها هزاران کشته غیرنظامی اعم از کودک و زن و سالخورده و غیرنظامی در برداشته بلکه آثار تاریخی بسیاری از جمله شهر باستانی صنعا را نیز ویران کرده است.

شهرت محله قدیمی صنعا به خاطر بناهایی است که 2500 سال قدمت دارند. این بناهای پنج الی شش طبقه به لحاظ تذهیب نمای زردرنگ و قرمزرنگ‌شان از نمونه‌های منحصر به فرد معماری در خاورمیانه به شمار می‌آیند. صنعا هشت دروازه داشت که از این دروازه‌ها فقط دروازه «باب الیمن» به جای مانده است. شهر صنعا 300 سال پیش

از میلاد مسیح ساخته شده و در افسانه‌ها آمده که پسر نوح این شهر را بنیان نهاده است.

در صنعا همچنین 50 مسجد وجود دارد که از آن میان مسجد ابهر با قدمتی بیش از 600 سال از آثار تمدن اسلامی به شمار می‌آید. افزون بر این، مسجد جامع صنعا نیز در فرهنگ اسلامی جایگاه ویژه ای دارد. دو سال پیش یونسکو با همکاری تعدادی از باستان‌شناسان، دیرینه‌شناسان و حکاکان مسجد جامع صنعا را بازسازی کرد. در این عملیات قرآنی کشف شد که قدمت آن به قرن اول هجری بازمی‌گردد.

در میانه جنگ بسیاری از آثار باستانی و تاریخی یمن از جمله صنعا ویران و دهها مرکز تاریخی بر اثر بمباران های ائتلاف سعودی منهدم شد. همچنین با ورود گروه های تروریستی القاعده و داعش به استان های جنوبی یمن از جمله مارب، بسیاری از آثار باستانی این مناطق تخریب و برخی دیگر دزدیده و به خارج از کشور قاچاق شد.

چندی پیش اداره کل حفظ شهرها و آثار تاریخی یمن از سازمان های بین المللی به ویژه یونسکو خواست تا نسبت به تخریب محله قدیمی صنعا که بر اثر بارشهای بی سابقه و حملات هوایی در معرض تخریب واقع شده، توجه شود.

این نخستین بار نیست که این سازمان نسبت به تخریب صنعا هشدار می دهد زیرا پیش از این نیز این محله قدیمی در جنگ بین حوثی ها و طرفداران عبدربه منصور هادی، رییس جمهور مخلوع یمن هدف حملات هوایی نیروهای خارجی قرار گرفته است.

سازمان فرهنگی آموزشی یونسکو نیز به دنبال تجاوز ائتلاف صعودی به یمن، با نام بردن از محله قدیمی صنعا به عنوان «کهن‌ترین گوهر فرهنگ اسلامی در خاورمیانه» ضمن محکومیت تخریب آثار باستانی و شهرهای تاریخی یمن، نسبت به تداوم تخریب بقیه آثار باستانی و میراث بشری این کشور هشدار داد و این اقدام را مغایر با قراردادها و قوانین بین المللی دانست.

طبق معاهدات جهانی، میراث فرهنگی به هنگام درگیری‌های مسلحانه و جنگ از مصونیت برخوردار است. در دیوان کیفری بین‌المللی نیز تخریب عمدی میراث فرهنگی به عنوان جنایت جنگی طبقه بندی شده است.

یمن یکی از حاصل‌خیزترین مناطق شبه جزیره عربی به شمار می رود و به علت دارا بودن موقعیت خاص جغرافیایی، در طول تاریخ مورد طمع استعمارگران بوده است.

• جنگ
• یمن
• صنعا