محدودیت‌ها باز هم نتوانست مانع شود / عملکرد قابل قبول نرم افزار آموزش مجازی دانشگاه آزاد
به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، همه گیری کرونا که آغاز شد، دانشگاه‌ها چاره‌ای جز تعطیلی کلاس‌های درس نداشتند. نرم افزار‌های آموزشی داخلی اسم و رسم داری هم وجود نداشت تا بتواند نیاز آموزش آنلاین دانشجویان را فراهم کند. در چنین شرایطی تعدادی از شرکت‌ها دست به کار شدند و اپلیکیشن‌ها و اپ‌های مختلفی را روانه بازار کردند تا نیاز دانشجویان را برآورده کنند. اما این که تا چه اندازه...
به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، همه گیری کرونا که آغاز شد، دانشگاه‌ها چاره‌ای جز تعطیلی کلاس‌های درس نداشتند. نرم افزار‌های آموزشی داخلی اسم و رسم داری هم وجود نداشت تا بتواند نیاز آموزش آنلاین دانشجویان را فراهم کند. در چنین شرایطی تعدادی از شرکت‌ها دست به کار شدند و اپلیکیشن‌ها و اپ‌های مختلفی را روانه بازار کردند تا نیاز دانشجویان را برآورده کنند. اما این که تا چه اندازه موفق عمل کرده اند، موضوعی است که با حمید رضا کریمیان، کارشناس آی تی گفتگو کردیم.
افزایش نرم افزارها، حمایت‌ها را کاهش می‌دهد
حمید رضا کریمیان، کارشناس آی تی درباره شکل گیری نرم افزار‌های آموزشی در کشور و لزوم حمایت از آن‌ها می‌گوید: احساس نیاز به وجود نرم افزار‌های آموزشی آنلاین مانند «دان» یا «اسکای روم» در جامعه امروز از اهمیت بالایی برخوردار است و به ویژه دانشگاه آزاد اسلامی با تمرکززدایی به دنبال این بود که نرم افزاری اختصاصی برای دانشجویان خود داشته باشد. اما این تکثرگرایی کمی مشکل زا می‌شود؛ در یک سال گذشته حدود 15 اپلیکیشن کنفرانسی ایرانی روی کار آمده اند و هر کسی توانایی آن را در خود مشاهده کرده، یک نرم افزار آموزشی ارائه داده است فارغ از این که به زیرساخت‌ها و کارکرد مناسب آن توجه داشته باشند. با ایجاد این بحث تکثر نرم افزار‌های آموزشی، امکان حمایت را از بین می‌برد. درواقع این حجم بالای نرم افزارها زمانی مفید است که هدف بی پایان باشد و تولیدکننده بعدی بتواند جای قبلی وارد عرصه شده و وضعیت را بهبود بخشد. اما زمانی که نیاز جامعه به وضوح بیان می‌شود، ایجاد رقابت بین تولیدکنندگان نرم افزار‌های آموزش مجازی در چنین فضایی تنها باعث شده منابع و امکانات مالی بین آن‌ها تقسیم شود و همه اپ‌های ایران موجود در کشور روی هم رفته به اندازه «اسکایپ» که سرور‌های مختلفی در دنیا دارد، نمی‌توانند پاسخگو باشند. این اتفاق دقیقا برای پیام رسان‌های داخلی نیز رخ داد و در مدتی کوتاه، پیام رسان‌های متعددی طراحی شدند؛ بنابراین اگر تعداد اپ‌ها کم‌تر باشد، حمایت بهتر و قابل قبول تری از آن‌ها صورت می‌گیرد.
دانش فنی در اولویت قرار می‌گیرد
این کارشناس آی تی اشاره می‌کند که نکته بعدی در این میان، بحث بار ترافیکی است. تصویر و به طورکلی، زمانی که محتوای مولتی مدیا شامل صوت و تصویر می‌خواهد منتقل شود، و تکنولوژی بسیار بالایی دارد و نرم افزار‌های مختلفی قابلیت پخش زنده را ارائه می‌دهند، اما هیچ کدام از آن‌ها نمی‌توانند با اینستاگرام رقابت کنند. در این میان، مهم‌ترین بحثی که مطرح می‌شود، علاوه بر جذابیت کار، توانایی دانشی و فنی اینستاگرام در پیاده سازی در پیاده سازی این ارتباطات صوتی و تصویری هم اهمیت دارد که با کم‌ترین تأخیر و خطا‌های مختلفی روی هر کدام از این موارد فعالیت می‌کنند. این فناوری علاوه بر دانش بالا، سخت افزار قدرتمندی هم می‌طلبد و هر فردی که ارائه دهنده این پیام تصویری می‌شود، بار و فشار سرور‌ها به شدت بالا می‌رود. به عنوان اگر بخواهیم با 5 اپلیکیشن ارتباط تصویری و کنفرانسی در ایران حمایت کنیم، باید میلیارد‌ها تومان هزینه سرور‌های زیرساخت شود و دیتا سنتر بالا بیاید و نگهداری شود و کاربران هر کدام از آن‌ها که افزایش یافت، دیگر قادر به ارائه فناوری به شکل مناسب نخواهند بود.
اپ‌ها تقسیم بندی شده کار نمی‌کنند
کریمیان در ادامه می‌گوید: دانشگاه آزاد جامعه آماری خوبی حدود 600 هزار نفر دارد و با بررسی‌های اولیه و حجمی که موردنیاز دارد، نرم افزاری را توسعه می‌دهد، بدون توجه به این مسئله که هر استاد یک گفتگو حساب می‌شود و همزمانی این گفتگو‌ها خارج از توان سخت افزاری و فنی آن است. درواقع دستیابی به دانش فنای آن چند سالی زمان می‌برد، اما دانشجو در این زمان به آن نیاز دارد بنابراین، دانشجویان روی نرم افزار‌های مختلف مانند اسکایپ، تلگرام، واتساپ و... تقسیم می‌شوند. برای موفقیت در این مسیر دو اتفاق باید رخ دهد؛ یکی این که یک کارگروه تخصصی برای این کار شکل گیرد و تیم دانشی قدرتمندی مطالعه کند و تقسیم کار صورت گیرد که اگر اپ‌ها با اهداف تعریف شده فعالیت کنند به عنوان مثال، یک اپ آموزشی، یک اپ دوستانه یا کنفرانسی تنها در زمینه فعالیت تعریف شده برای آن پیش رود. اما این اتفاق نمی‌افتد و اپ‌ها در حوزه‌های مختلف وارد می‌شوند و از آنجایی که دانش لازم را ندارند نمی‌توانند خدمات مناسب و باکیفیتی را ارائه کنند. از قوی‌ترین‌ها در این زمینه «اسکای روم» است، اما باز هم نتوانسته در قالب یک کلاینت خدمات ارائه دهد و تحت وب کار می‌کند.
عملکرد قابل قبول نرم افزار دانشگاه آزاد این کارشناس آی تی عنوان می‌کند: آمار تئوری که از سوی دانشگاه آزاد ارائه می‌شود، نسبت به داشته‌هایی که داریم، با توجه به محدودیت زمان و فشاری که در برهه همه گیری کرونا وجود داشت، قابل قبول است. مجموعه‌ای مانند دانشگاه آزاد اسلامی با این حجم بالای دانشجو نمی‌توانست آموزش را در مواجهه با کرونا تعطیل کند و باید در دسترس قرار می‌گرفت. با درنظر گرفتن این شرایط، «دان» به خوبی توانست خودش را نشان دهد، اما درواقع، فشاری که روی نرم افزار آموزشی «دان» است، فشار واقعی نباشد چرا که در حال حاضر، بسیاری از واحد‌ها بحث‌های آموزشی خود را روی پلتفرم‌های مشابه منتقل کرده اند تا سوریس دهی به تعداد کم تری از دانشجویان راحت‌تر انجام شود. این نرم افزار‌های آموزشی تا حد توان روی بار دانشی خود کار کرده اند و طراحی‌های صورت گرفته نیاز آموزش را برطرف کند، از نظر معماری، نتوانسته اند در سرویس دهی همزمان به تعداد زیادی کاربر، موفق عمل کنند. ارائه سرویس‌های همزمان در نرم افزار‌های آموزشی حرف اول را می‌زند و اگر ادعایی وجود دارد، باید در این زمینه ارائه شود تا موفقیت نرم افزار مورد ارزیابی قرار گیرد.
مهندسان داخلی شاهکار کرده اند پخش زنده در امر نرم افزاری تکنولوژی بسیار هایتکی است. به طورکلی، انتقال دیتا در دنیا تکنولوژی پیشرفته‌ای محسوب می‌شود و این دانش را در اختیار کشور‌های جهان سومی قرار نمی‌دهند و مهندسان و محققان ایرانی در این زمینه به هر فناوری‌ای که دست پیدا کرده اند، داخلی بوده و خودشان به آن دست پیدا کرده اند. در این زمینه ها، دانش کاملا قفل است و حتی مقالات سال‌های پیش شرکت‌های بزرگ و پیشرفته دنیا هم در اختیار نیست بنابراین می‌توان گفت تمام فعالیت‌هایی که مهندسان ایرانی در این زمینه‌ها انجام می‌دهند، به نوعی آزمون و خطاست و با در نظر گرفتن این محدودیت ها، کاری که مهندسان داخلی ما انجام داده اند، شاهکار بوده است. این که توانسته اند ارتباطی را برقرار کنند و تصویر رفت و برگشت دارد، به رغم تمام خطا‌هایی که در این بین وجود دارد، یک هنر است و کاملا بدون اتکا به دانش هایتک دنیا صورت گرفته است.
غیر از چین، روسیه و آمریکا، کشور دیگری وارد این حوزه نشده و مهندسان ایرانی جسارت بالایی به خرج داده اند که وارد بحث انتقال داده شده اند. هیچ کدام از کشور‌های اروپایی به دلیل عدم توانایی لازم، وارد بحث پیام رسان ها، انتقال داده و بیگ دیتا نمی‌شوند و هزینه و فرصتی که باید برای آن صرف کنند، برای آن‌ها به صرفه نیست. اما ما به دلیل نگرانی از خروج دیتا از کشور و مباحث امنیتی سعی کرده ایم وارد این بحث شده ایم و تنها کشورهایی، چون چین و آمریکا توانسته اند ورود پیدا کنند. با تمام اتفاقات خوبی که افتاده، ضعف کار اینجاست که کار جهادی و قدرتمند شروع شد و حرکت کرد و اپلیکیشن‌ها وارد شدند، اما تبادل اطلاعات و دانش صورت نگرفت و خروجی کار مشخص نشد که حمایت‌های لازم از آن‌ها انجام شود. در این زمینه هم شرکت‌های خصوصی برای ورود ریسک نکردند و میدان در اختیار شرکت‌های خصولتی از قبیل دانشگاه آزاد قرار گرفت که این‌ها هم با محدودیت‌هایی مواجه بودند؛ به عنوان مثال، تنها بخشی از درآمد خود را می‌تواند به این حوزه تزریق کند. به همین دلیل است که بیشترین حجم مهاجرت‌ها را محققان و دانشمندان حوزه بیگ دیتا تشکیل می‌دهند و افرادی که توانایی در این زمینه‌ها دارند، جای کار نداشته و به فکر مهاجرت می‌افتند.