محسن هاشمی: هیچکدام از مصوبات خوب برای شهرها عملی نشد

سالی که گذشت سال تلخ و پرحادثه ای بود. سالی که با سیل و بارش‌های سیل آسا آغاز شد و با فراگیری ویروس ناشناخته کرونا به پایان رسید. با محسن هاشمی رئیس شورای شهر تهران درباره تلخی و شیرینی‌ها سالی که گذشت پرسیدیم. چالش‌های پیش روی شهرداری‌ها و درنهایت اولویت‌های مجلس آینده در حوزه شهرها. این گفتگوی مکتوب مربوط به زمانی است که این ویروس در چشم برهم زدنی تا این اندازه گسترده نشده بود بنابراین در پرسش‌ها اشاره‌ای نیز به آن نشده است:

- تلخی و شیرینی‌های سال 98 از نگاه شما؟

تلخی‌های سال 98 فراوان بود، از نوروز که سیل در استان‌های گلستان، لرستان و خوزستان موجب آسیب دیدن زندگی میلیون‌ها ایرانی شد تا وقایع آبانماه و سپس ترور سردار سلیمانی، فاجعه تشییع جنازه در کرمان و سقوط هواپیما و در پایان سال هم کرونا، به اینها اضافه کنید وضعیت سخت اقتصادی را که برای هفتاد درصد مردم تحملش دشوار است و موجب کوچک شدن سفره و کاهش رفاه و قدرت خرید مردم شده است اما در بطن این سختی‌ها و تلخی‌ها، به نظرم می‌توان شیرینی‌ها را دید، در همان حادثه سیل، زیبایی انسان دوستی و همنوع دوستی مردم ایران بسیار زیبا و ماندگار بود و کسانی که خود نیازمند کمک بودند وقتی هموطنان خود را مصیبت زده می‌دیدند نان سفره خود را به دیگری ایثار می‌کردند.

- پیش بینی شما از وضعیت کلان شهرها در سال 99؟

همه بخش‌های کشور در شرایط سخت تحریمی فعلی دچار مشکل هستند و مدیریت شهری هم جدا از دیگر بخش‌ها نیست، طبیعی است با رکود اقتصادی و تورم همزمان که ناشی از کاهش ارزش پول ملی است، فعالیت‌های عمرانی به حداقل می‌رسد و هزینه‌های جاری هم متناسب با تورم قابل افزایش نیست، یعنی هم در بخش نگهداشت وهم در بخش توسعه شاهد انحراف از برنامه خواهیم بود در کلانشهرها مسائل دیگری نظیر آلودگی هوا، ترافیک، بافت‌های فرسوده و آسیب‌های اجتماعی هم مزید بر علت می‌شوند و به دلیل عدم اقدامات زیربنایی رو به وخامت می‌گذارند همانطور که امسال در پدیده آلودگی هوا شاهد آن بودیم و سال آینده هم طبیعتا این موضوع تشدید می‌شود.

- شهرداری‌ها بیشتر در چه حوزه‌هایی دچار چالش می‌شوند؟

مسئله اصلی شهرداری‌ها در حوزه تأمین منابع مالی است، رکود در بخش ساختمان و کاهش تراکم فروشی موجب انقباض مالی در مدیریت شهری شده است، همزمان شرایط تحریمی موجب شده است تا دولت هم در کمک‌های ارزی و ریالی خود به مدیریت شهری دچار مشکل شود و طبیعتا این چالش سایر بخش‌های شهرداری‌ها مانند پروژه‌های عمرانی، تأمین تجهیزات خدمات شهری و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

- سهم دولت در برطرف نشدن چالش‌های قدیمی کلان شهرها چیست؟

اگر مصوبات خوبی که دولت در چندسال گذشته در مورد نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی کلانشهرها داشت و در شرایط برجام و رفع تحریم‌ها امکان تأمین منابع آن وجود داشت، عملی شده بود بسیاری از مشکلات امروز کلانشهرها قابل تحمل بود اما متأسفانه به دلیل گره‌های بروکراتیک در دولت و عدم هماهنگی دستگاه‌های اجرایی با یکدیگر و همچنین ضعف در پیگیری شهرداری‌ها، هیچکدام از این مصوبات خوب عملی نشد، تأمین 19 هزار دستگاه اتوبوس که ده هزار دستگاه آن برای شهرها بود و همچنین تأمین دو میلیارد یورو ارز نمونه‌های از این مصوبات خوب هستند که عملی نشد.

- راهکار شما برای عبور از مشکلات احتمالی شهرداری‌ها در حوزه‌های مختلف از حمل و نقل تا درآمد پایدار چیست؟

راهکارها مشخص است باید جسارت، عزم و اراده برای اجرای آنها وجود داشته باشد به طور نمونه در حوزه حمل و نقل، مدتهاست که ضرورت ایجاد پهنه حمل و نقل در لایه‌های شهرسازی مطرح ومورم اجماع قرار گرفته است، ما برای کاهش تقاضای سفر، تأمین سلامت شهروندان و همچنین تأمین منابع مالی توسعه سیستم حمل و نقل عمومی، بایستی پهنه T را به پهنه‌های فعلی مسکونی، تجاری، خدماتی و فضای سبز اضافه کنیم و در اطراف کریدورهای پرظرفیت حمل و نقل عمومی بارگذاری را انجام دهیم که شهروندان برای دسترسی به این خدمات نیاز به استفاده از وسایل شخصی یا تاکسی نداشته باشند، در حوزه درآمد پایدار نیز عدم تناسب و عدالت در تعیین عوارض فروش و بهره برداری موجب کاهش درآمد پایدار شده است و مشاغلی که در شمال و مرکز شهر ده‌ها برابر جنوب و حاشیه شهر درآمد دارند، به تناسب عوارض نمی‌پردازند.

- مجلس آینده چه اولویت‌هایی باید در حوزه شهری داشته باشد؟

حل مشکلات حمل و نقل عمومی که بر آلودگی هوا ترافیک و مصرف سوخت تأثیر مستقیم دارد اولویت یک کلان شهرهاست و مجلس می‌تواند در تحقق مصوبات قبلی پیگیری‌های لازم را انجام دهد.

- با پایان کار مجمع امید گمان می‌کنید شورای تهران در حوزه تصمیم گیری هایی که به حمایت مجلس داشت دچار مشکل می‌شود؟

مسائل تهران از جنس سیاست وسلیقه نیست که با تغییر گرایش سیاسی نمایندگان دچار اختلال شود، همه جریان‌های سیاسی می‌دانند که هوای تهران آلوده است یا در تهران مشکل آسیب پذیری در مقابل سوانح طبیعی وجود دارد یا اینکه شبکه اتوبوس رانی تهران در سال آینده به دلیل عدم جایگزینی اتوبوس‌های نو به جای فرسوده با چالش و بحران جدی مواجه است و امیدواریم که با پیگیری مجلس آینده این مسائل حل شود.