جمعه 10 فروردین 1403

کارخانه های چوب و تهدید ریه کارگران

خبرگزاری ایسنا مشاهده در مرجع

در کشور ما کارخانه‌های زیادی به کار چوب‌بری و صنایع مختلف مرتبط به آن مشغول هستند اما بررسی‌های محققان نشان می‌دهد که شاغلان در این کارخانه‌ها اعم از کارگر یا کارمند، در معرض خطرات تنفسی زیادی قرار دارند که باید مورد توجه دست‌اندرکاران قرار گیرند.

به گزارش ایسنا، صنایع نجاری از مهم‌ترین صنایع کشور هستند که هزاران نفر در آن‌هااشتغال به کار داشته و با جنبه‌های مختلف مثبت و منفی آن سر و کار دارند. گردوغبار چوب طیف گسترده‌ای از ذرات گردوغبار، شامل مخلوطی از ذرات آلی و غیرآلی است. به‌طورکلی کارگران در هر صنعتی، در معرض چندین بیماری شغلی ازجمله بیماری‌های تنفسی، آلرژی، آسم شغلی یا سرطان هستند. بیماری‌های دستگاه تنفسی ناشی از کار امروزه جز شایع‌ترین بیماری‌های شغلی محسوب می‌شوند، این بیماری‌ها معمولا برای مدت‌ها بدون علامت بوده و در مراحل انتهایی تشخیص داده می‌شوند که در اغلب موارد در این مراحل، اقدامات درمانی مؤثر نیستند.

بنا بر اعلام متخصصان، آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان، گردوغبار چوب سخت را به‌عنوان ماده سرطان‌زای انسانی گروه یک طبقه‌بندی کرده است. گردوغبار چوب، از مهم‌ترین خطرات شغلی صنعت چوب است که توسط کارگران استنشاق شده و منجر به خطرات جدی سلامت فرد می‌شود. تحقیقات انجام‌شده در سایر کشورها شیوع بیماری‌های تنفسی را در این صنایع گزارش کرده‌اند.

نتایج حاصل از مطالعات اپیدمیولوژیک، افزایش خطر ابتلا به آسم، برونشیت مزمن و اختلال در عملکرد ریه را در کارگران در معرض گردوغبار چوب نشان می‌دهند. بااین‌حال در این خصوص مطالعات اندکی در کشور ما انجام شده و لازم است محققان ابعاد آن را روشن‌تر بررسی کنند.

در این راستا، یک تیم پنج نفره پژوهشی از دانشگاه آزاد اسلامی تهران و دانشگاه شاهد، مطالعه‌ای را انجام داده‌اند که در آن، به بررسی شاخص‌هایدم سنجی و علائم تنفسی در میان کارگران نجاری، رنگ‌کار و اداری کارخانه‌های چوب پرداخته شده است.

در این پژوهش، 100 نفر مشارکت داشته‌اند که پس از پاسخ به پرسش‌نامه جمعیت‌شناسی، تحت تست‌های مختلف عملکرد ریوی قرار گرفته‌اند. محققان سپس داده‌های به‌دست‌آمده از این تست‌ها را با استفاده روش‌های آماری، تجزیه‌وتحلیل و ارائه کرده‌اند.

نتایج این پژوهش که در فصل‌نامه «یافته» متعلق به دانشگاه علوم پزشکی لرستان منتشر شده‌اند، نشان می‌دهد که مواجهه با گردوغبار چوب به‌عنوان یک عامل تعیین‌کننده شیوع علائم اختلالات تنفسی و کاهش ظرفیت‌های ریه کارکنان کارخانه‌های چوب مطرح است. درواقع گردوغبار چوب می‌تواند باعث کاهش حجم‌های ریوی و ایجاد مشکلات تنفسی شود.

آن‌گونه که سیده زهرا موسوی، دانشیار و محقق سم‌شناسی دانشکده داروسازی و علوم دارویی دانشگاه آزاد اسلامی تهران و همکاران اشاره کرده‌اند، «نتایج این تحقیق نشان دادند که اختلاف معنی‌دار و قابل توجهی بین میانگین شیوع علائم تنفسی شامل سرفه، خلط، خس‌خس سینه و تنگی نفس در بین افرادی که با گردوغبار چوب در تماس بوده و گروهی که با آن در تماس نبوده‌اند، وجود دارد. اگرچه این علائم در بین کارگران چوب کاری بیشتر از کارمندان اداری مشاهده شد».

به گفته آن‌ها، «بیشترین شیوع و فراوانی علائم تنفسی مربوط به سرفه و کمترین میزان شیوع مربوط به تنگی نفس بود. این یافته ممکن است ناشی از این واقعیت احتمالی باشد که در این نوع از کارخانه‌ها مانند کارخانه‌های چوب و مبلمان، گردوغبار چوب از فرآیندهای کاری که عموما با غلظت بالاتری ارائه می‌شود، حاصل می‌شود».

بنا بر مطالعات صورت گرفته و بررسی‌شده، اقدامات مؤثر کنترلی برای کاهش میزان مواجهه گردوغبار چوب (خطرات مربوط به سلامتی ریوی) در کارگران صنایع چوب، امری است که بایدبه‌صورت جدی مورد توجه قرار گیرد. در این زمینه، استفاده از دستگاه‌های تهویه عمومی و موضعی می‌تواند میزان غلظت گردوغبار را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد.

موسوی و همکاران محققش بر این اساس می‌گویند: «با توجه به این یافته‌ها، امید است که جهت استقرار نظام ایمنی در کلیه کارگاه‌ها و کارخانه‌ها و نیز حفظ ایمنی کارگران، کارفرماها با رعایت اصول ایمنی محیط کار و کارشناسان بهداشت با برگزاری دوره‌های آموزشی، اقدامات مؤثری نمایند. این کار باعث ایجاد فرهنگ رعایت اصول ایمنی در بین کارگران و نیز تسهیل دسترسی به استانداردهای لازم و وسایل ضروری با قیمت مناسب و نظارت علمی بر اجرای صحیح مقررات می‌شود».

تأکید بر لزوم رعایت فرهنگ ایمنی و استفاده از وسایل حفاظت فردی و همچنین به‌کارگیری کارشناس بهداشت حرفه‌ای درکنار تهیه و در اختیار گذاشتن کتابچه‌های راهنما در تمامی زمینه‌های مربوط به ایمنی تنفسی برای کارگران می‌تواندبه بهبود شرایط ایمنی این کارخانه‌ها منجر شود.

علاوه بر این‌ها، مجریان این تحقیق اعتقاد دارند: «لزوم توجه به انجام معاینات دوره‌ای کامل و همچنین در نظر داشتن عوامل دیگر در بروز اثرات نیز بایستی مورد توجه قرار گیرد. همچنین برای تشخیص تأثیر قرار گرفتن در معرض گردوغبار چوب در مجاری تنفسی فوقانی، تحقیقات بیشتری توسط ابزارهای موجود مانند سیتولوژی بینی مورد نیاز است».

انتهای پیام