گذری بر موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس
موزه دفاع مقدس و ترویج فرهنگ مقاومت به عنوان محلی برای ارائه بخش اندکی از حماسه ملت غیور ایران در دوران انقلاب و دفاع مقدس ایجاد شده است. این موزه در کنار مجموعه های بزرگ فرهنگی شهر مانند باغ کتاب تهران، کتاب خانه ملی، فرهنگستان های جمهوری اسلامی، باغ هنر، تهران سرای قرآن و مصلای بزرگ تهران به عنوان قطب فرهنگی شهر تهران قرار گرفته است.
موزه «انقلاب اسلامی و دفاع مقدس» با بخش‌های متنوع و جذابی که برای آن تهیه شده، تصویرگر بخشی از تاریخ مهم و تأثیرگذار انقلاب اسلامی است.
در ادامه مروری داریم بر محتوای تالارهای این موزه.
تالار آستانه
این تالار آستانه ورود به تالارهای هفتگانه موزه است. در این تالار شروع مبارزات مردم ایران با رژیم پهلوی در دهه 30 خورشیدی تا ورود امام خمینی (ره) به ایران، به تصویر کشیده شده است. تالار آستانه شامل 2 بخش اصلی سالن ریشه‌ها و سالن آستانه است.
در سالن ریشه‌های این تالار آثار شکوهمند دوران تاریخی ایران تا دوران اسلامی به نمایش درآمده که مواردی از جمله، یک ویدیو وال از آثار تاریخی ایران باستان مثل چغازنبیل، سازه‌های آبی شوشتر و آثار تاریخی ایران در دوران اسلامی، نقشه ایران در دوره هخامنشی و نقشه ایران امروزی بعد از جنگ تحمیلی، تابلوی مینیاتور کندن در خیبر توسط حضرت علی (ع)، بخشی از کاشی‌کاری مسجد جامع اصفهان مزین به نام حضرت علی (ع) و تالار مشاهیر شامل تصاویر 10 تن از افراد تاثیرگذار دوران مشروطه ایران و 100 سال گذشته ایران دیده می‌شود.
در سالن آستانه دو بخش مهم قابل مشاهده است. بخش اول دیوار بزرگی متشکل از 38 مانیتور است که مبارزات مردم ایران طی سال‌های 1332 تا 1357 را به تصویر می‌کشد. بخش دوم که به جلوگاه امام خمینی (ره) معروف است، شامل نمایش تصاویری از امام خمینی (ره) بین سال‌های 1343 تا 1357 و تصویری از ورود ایشان به ایران در 12 بهمن 1357 است.
تالار حیرت و حقانیت
این تالار نمادی از شوک و حیرت مردم ایران از آغاز جنگ تحمیلی و تمام حوادثی است که در این دوران اتفاق افتاده است. بر این اساس اولین اثری که در این تالار به چشم می‌خورد، تصویری بزرگ از صدام را در حال پاره کردن مصوبه شورای امنیت نشان می‌دهد. این سند در ارتباط با حریم مرزی ایران بود که نادیده گرفتن آن توسط صدام، نقطه آغاز جنگ تحمیلی علیه ایران شد. این تصویر به صورت مداوم نمایش داده می‌شود.
در این تالار تقویم کودتا (شامل رویدادهای اتفاق افتاده بین سال‌های 1920 تا 1980 میلادی در کشور عراق)، تصاویر تجاوزهای عراق به خاک ایران پیش از اعلام رسمی جنگ از اسفند 1357 تا شهریور 1359، ماکت مسجد جامع خرمشهر (بزرگترین ماکت موجود در موزه)، اتاق بمبباران شامل فیلمی از بمباران هوایی عراق در خاک ایران، دیوار حمله سراسری که در آن تصاویری از حمله عراق با 12 لشکر نظامی را نشان می‌دهد که در تاریخ 30 شهریور 1359 اتفاق افتاد، شبیه‌سازی خرمشهر بعد از جنگ و ماکت پالایشگاه آبادان که با استفاده از قطعات واقعی به جا مانده از دوران جنگ ساخته شده است و غیره دیده می‌شود.
تالار دفاع آثاری را نمایش می‌دهد که نشاندهنده دفاع غیورانه و جانانه مردم پس از شروع جنگ تحمیلی است. دراین تالار، مدارک و تصاویر بایکوت خبری حمله عراق به ایران توسط رسانه‌های غربی دیده می‌شود. در این تالار سنگرهای سرد و گرم هم تدارک دیده شده است که بازدیدکنندگان با هوای بسیار گرم سنگرها در جنوب و هوای سرد در غرب کشور در زمان جنگ آشنا شوند.
تالار آرامش
این تالار مقطعی از جنگ تحمیلی را نشان می‌دهد که مردم عادی و رزمندگان جنگ با شرایط موجود کنار آمده و به آن مسلط شده‌اند. در این دوره رزمندگان ابتکار عمل را به دست گرفته‌اند و با فرآیندهای مهندسی شده و فنی از کشور دفاع می‌کنند. تصاویر نیروهای عراقی روی پرده مه که با نزدیک شدن بیننده به صفحه‌های نمایش، سربازان عراقی ابتدا به حالت تهاجمی درمی‌آیند و سپس شروع به عقب نشینی کرده و فرار می‌کنند. نمایی از سنگرهای فرماندهان جنگ در حال برنامه‌ریزی برای عملیات، اثری از سلاح «آر پی جی 7» و شلیک مجازی آن، ماکتی از موشک‌های هدایت شونده و عکس‌های هوایی گرفته شده توسط آنها، روایتی 7 دقیقه‌ای از شهید آوینی درباره جنگ، تصاویری از عملیات‌های آبی، خاکی، هوایی و جنگ نفتکش‌ها، نمایش نقش منافقان در ناامنی‌های کشور پس از انقلاب و دوران دفاع مقدس، نمایش نام و تاریخ عملیات‌های جنگ تحمیلی در اندازه‌های مختلف روی دیوار از جمله بخش‌های دیگر این تالار است.
تالار شهادت
همانطور که از نام این تالار پیداست، به موضوع شهادت می‌پردازد. این تالار با پل شهادت آغاز می‌شود، پلی که دیوارهای سفید اطرافش با نام شهدای جنگ مزین شده است. یکی از بخش‌های مهم تالار شهادت، تالار عاشوراست که در آن هشت سال استقامت و ایثارگری ایرانیان به تصویر کشیده شده و با الهام از نهضت بزرگ عاشورا طراحی شده است. بخش دیگر جانبازان نام دارد و به مراحل مختلف زندگی این افراد، نقش آنها در جنگ و بخشی از مشکلات‌شان در زندگی روزمره می‌پردازد. قسمت بعدی مربوط به مفقودالاثرها و یادگاری‌های به جا مانده از آنها مثل پلاک، چفیه و... اختصاص دارد.
بخش دیگر، آزادگان است که در آن سه نمایشگر، فیلمی از زندگی اسیران جنگی ایران در عراق را نمایش می‌دهند. بخش آخر نیز دیواری بزرگ و پوشیده از پلاک کوچه‌هاست که با نام شهدای جنگ مزین شده و به تفکیک استان به نمایش درآمده‌اند
تالار پیروزی
در این تالار پیروزی‌های به دست آمده در دوران دفاع مقدس به تصویر کشیده شده است. معرفی حمایت‌کنندگان خارجی صدام و اسناد اخبار مربوط به پشتیبانی از او در سطوح نظامی و غیرنظامی، تصاویری از روزنامه‌های آن دوران که شادی مردم از پیروزی‌های به دست آمده را نشان می‌دهند، نمایش تصاویری از حال و هوای روزهای آخر جنگ، اثر هنری ساخته شده از طناب که نمادی از عاقبت صدام و مجازات اعدام اوست، تصاویر حملات شیمیایی به منطقه حلبچه در سال 1366 و شهر مرزی نودشه، قطعنامه 598 و مکاتباتی که صدام با مسئولان عالی رتبه در راستای این قطعنامه انجام دادندجزو بخش‌های این تالا به شمار می‌رود. تصاویری از عملیات‌های ثامن‌الائمه (ع)، بیت‌المقدس، مرصاد و سقوط هواپیمای مسافربری ایرباس ایران نیز در این تالار به چشم می‌خورد.
تالار سرانجام
این تالار نتیجه و عاقبت هشت سال جنگ را به نمایش می‌گذارد. تالار سرانجام با نمایش رحلت امام خمینی (ره) آغاز می‌شود.
بخش بازسازی شده حسینیه جماران، تصاویری از امام خمینی (ره) در بیمارستان، تصاویر وداع خانواده امام و مراسم تشییع پیکر ایشان، تصاویری از خوانده شدن وصیتامام خمینی توسط آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی، تصاویری از زندگی آیت‌الله العظمی خامنه‌ای در دوران جنگ و دوران ریاست جمهوری ایشان، تصویر سند چشم انداز 20 ساله ایران، متن قانون اساسی، برنامه‌های 5 ساله، کتاب صحیفه نور امام خمینی (ره)، تصاویری از راهپیمایی‌های مردم در روزهای 22 بهمن، و یادبودی از شهدای هسته‌ای، ماکت‌هایی از سانتریفیوژ و... از جمله بخش‌های این تالار است.
انتهای پیام