شنبه 11 مرداد 1404

آسیبی که سیاست‌مداران به فرهنگ می‌زنند

وب‌گاه الف مشاهده در مرجع
آسیبی که سیاست‌مداران به فرهنگ می‌زنند

حسین تولایی که حضورِ افراد سیاسی را در حوزه فرهنگ آسیب‌زا می‌داند، می‌گوید که ادبیات کودک و نوجوان بیشتر ابزاری برای مدیران شده است.

این شاعر نوجوانان و کارشناس ادبی اداره کل آفرینش‌های ادبی و هنری کانون پرورش فکری در گفت‌وگو با ایسنا درباره آثار و چالش‌های انتخاب مدیران برای مراکز و مؤسسه‌های دولتی فعال در زمینه ادبیات و زبان فارسی، به ویژه در حوزه ادبیات کودک و نوجوان اظهار کرد: به‌طور کلی، مراکز و مؤسسات خصوصی خوب کار می‌کنند و از آن‌ها خلاقیت‌هایی را نیز در زمینه تولید کتاب و ادبیات کودک و نوجوان می‌بینیم ولی متأسفانه این مسئله در مراکز دولتی با محدودیت‌های زیادی مواجه شده و کیفیت تولید ادبی در مؤسسات دولتی بسیار پایین آمده است.

او ادامه داد: یک‌سری بروکراسی‌های اداری در مراکز دولتی وجود دارد که برای تولید یک اثر، کتاب، پروژه یا برگزاری یک همایش و هر چه در رابطه با ادبیات کودک و نوجوان است، آن‌قدر حرکت کند و همراه با توقف‌های پی‌درپی است که به کیفیت لطمه می‌زند. برای مثال، قرارداد یک پروژه در یک مرکز دولتی بسته می‌شود، کار شروع می‌شود اما بعد از چندماه تغییری در مدیریت سازمان به وجود می‌آید، یعنی مدیرعامل یا هیئت‌مدیره عوض می‌شود و همه آن کارها دوباره متوقف می‌شوند. پس از این، دوباره باید به آن‌ها توضیح دهیم تا متوجه شوند کار در این مدت متوقف شده است. این درحالی است که باز هم پس از آن‌ها گروه دیگری می‌آید و این چرخه باطل تکرار می‌شود و همین چرخه باطل باعث شده تا گاهی چند سال طول بکشد تا یک اثر تولید شود.

تولایی همچنین به وجود تضارب آراء در مراکز دولتی اشاره و بیان کرد: به دلیل کثرتی که در نظرها و دیدگاه‌های مدیران در مراکز دولتی وجود دارد، یعنی یک نفر تصمیم‌گیرنده نیست، متأسفانه گاهی این تضارب آراء باعث می‌شود که در کنار آن بروکراسی کند اداری به کیفیت کار خیلی لطمه وارد شود. اما در مؤسسات خصوصی همه‌چیز شفاف‌تر و تکلیف مشخص است. وقتی قرار است کاری شروع یا اثری تولید شود، از ابتدا مشخص است و همه طبق یک تقویم زمان‌بندی می‌دانند کار از چه زمانی شروع شده و چه زمانی به پایان می‌رسد. اما در مؤسسات دولتی به این شکل نیست. گاهی روند کار آن‌قدر طولانی می‌شود که هم انگیزه افراد از دست می‌رود و هم دیگر کیفیت مورد نظر به دست نمی‌آید.

این شاعر نوجوان سپس با بیان این‌که مدیریت فرهنگی در سازمان‌های دولتی به دلیل حضور سیاسیون در عرصه فرهنگ سیاست‌زده شده، گفت: مدیریت فرهنگی ما به شدت مورد آسیب قرار گرفته، چون خیلی وقت‌ها در حوزه سازمان‌های دولتی، مدیرانی می‌آیند که اهل فرهنگ نیستند و از اهالی سیاست هستند و این آسیب‌زا است. سیاسیون با همان دیدگاه سیاسی که در حوزه سیاست کاربردی‌ست، به حوزه فرهنگ وارد می‌شوند. درحالی‌که، در حوزه فرهنگ باید با دیدگاه فرهنگی فعالیت کرد و چشم‌انداز ایجاد کرد.

حسین تولایی حضور افراد و صاحب‌نظران سیاسی در حوزه فرهنگ را آسیب‌زا دانست و بیان کرد: همان‌طور که یک صاحب‌نظر فرهنگی نمی‌تواند در حوزه سیاست دارای نگرش باشد و فعالیت مثبتی را پیش ببرد، یک فرد سیاسی نیز با دیدگاه‌های سیاسی نمی‌تواند در حوزه فرهنگ و به‌ویژه در حوزه ادبیات کودک و نوجوان موفق باشد و باعث می‌شود آن سازمان یا مؤسسه ضربه بخورد.

او در عین حال گفت: ادبیات کودک و نوجوان نباید برای مدیرانی که در این عرصه فعالیت می‌کنند، به ابزار تبدیل شود؛ ادبیات کودک و نوجوان ابزاری برای ارائه گزارش کاری در پایان سال نیست. ما باید به‌خاطر ادبیات کودکان و نوجوانان به دنبال تولید ادبیات ناب کودک و نوجوان باشیم، نه به‌خاطر این‌که یک مدیر فرهنگی گزارش آماری دهد. این سطحی‌نگری ایجاد می‌کند. اکنون هم می‌بینیم که خیلی وقت‌ها تولیداتی که از سمت مؤسسات فرهنگی و هنری دولتی انجام می‌شود، بیشتر برای پرکردن گزارش و آمار و بالا بردن اعداد و ارقام است و ادبیات، به معنای واقعی تولید نمی‌شود. ممکن است موسسه‌ای صدها کتاب چاپ کند، ولی به معنای واقعی، ادبیات نیست. ادبیات کودک و نوجوان بیشتر ابزاری شده است برای رسیدن به مقاصد دیگر مدیران, که این خود آسیب می‌زند.