آموزش شیوه درست نگارش برخی واژه‌های زبان فارسی

درباره درست خواندن و گفتن و نوشتن، تاکنون بسیار گفته‌اند و نوشته‌اند و شنیده‌ایم و خوانده‌ایم؛ ولی کافی نیست، پاسداشت زبان فارسی و برطرف کردن اشکال‌ها، نمی‌تواند به چندنوشته، برنامه، کتاب و جزوه منحصر باشد و اگر هر روز هم یادآوری شود، تکراری نخواهد بود و تأثیرخود را خواهد گذاشت. بدین منظور بر آن شدیم تا برخی اشکال‌های رایج امروزی را که در گفتار و نوشتار مردم، فراوان دیده و شنیده می‌شود، یادآوری و اصلاح کنیم تا شاید بتوانیم در راه درست خواندن و درست نوشتن واژه‌ها، اصطلاح‌ها، عبارت‌ها و درنهایت برای پاسداشت زبان فارسی قدمی برداریم.

اسباب و اثاث / اسباب و اساس

اثاث به معنی لوازم منزل است و تقریباً هم معنی با اسباب است و همواره درکنارهم به کار می‌روند؛ اسباب و اثاث. متأسفانه گاهی دیده می‌شود که به صورت اسباب و اساس می‌نویسند.

اساس به معنی پایه و بنیان و بنیاد است و با این شکل املا هیچ مناسبتی با اثاث ندارد. اثاث گاهی به شکل اثاثیه هم نوشته می‌شود که درعربی نیامده است؛ بنابراین بهتراست بنویسیم: اسباب و اثاث، نه اسباب و اساس.

است / اَ م / می‌باشد / می‌باشم

اَستَن، جزء مصدر‌های اِسنادی است. درست است که فعل (است) با (می‌باشد) هم معنی است و در آثار بزرگان ادب، بسیار کاربرد داشته و دارد، ولی در هرجایی نمی‌توان آن‌ها را به جای هم استفاده کرد. امروزه به دلیل بی‌توجهی به معنی و مفهوم، در بسیاری نوشته‌ها، اطلاعیه‌ها یا در تکلم مردم دیده می‌شود که به جای فعل (است) از (می‌باشد) یا به جای (نیست) از (نمی‌باشد) استفاده می‌کنند. معمولاً بر روی شیشه‌ی برخی مغازه‌ها یا فروشگاه‌ها می‌نویسند: فلان وسیله موجود می‌باشد یا این مکان مجهز به دوربین می‌باشد. بهتر است به جای (می‌باشد و نمی‌باشد) از (است و نیست) استفاده شود: فلان وسیله موجوداست. چون فعل (است) رساتر و زیباتر از (می‌باشد) است. گاهی دیده می‌شود که دریک گزارش رادیویی یا تلویزیونی، اغلب افراد کم سواد در معرفی خود یا مکانی، از (می‌باشد) استفاده می‌کنند. مانند: این‌جا یک کارگاه می‌باشد و این جانب فلانی می‌باشم، که بهتراست به جای (می‌باشد) از (استن و مُخَفف‌های آن) استفاده شود؛ من فلانی اَم و این کارگاه... است. (اَم مخفف اَستم یعنی هستم، اول شخص مفرد است.)

اُستادان / اساتید

اُستاد واژه فارسی است. در عربی با (ذ) نوشته می‌شود: اُستاذ؛ جمعش اَساتیذ و اَساتِذَه است. در زبان فارسی این واژه را به اشتباه، با جمع مکسر جمع بسته‌اند: اساتید؛ نادرست است. نشانه‌ی جمع در زبان فارسی (ان) و (ها) است؛ لذا باید گفت: اُستادان یا اُستادها. بسیاری از واژه‌های فارسی هستند که به همین صورت با جمع مکسر عربی جمع بسته شده‌اند. مانند: بَساتین (جمع بوستان)، بَنادر (جمع بندر) که غلطند و باید بوستان‌ها و بندر‌ها نوشته شوند.