آنالیز فنی تیم ملی فوتبال ایران مقابل ترکمنستان / آنالیز فنی تیم ملی فوتبال ایران مقابل ترکمنستان

به گزارش "ورزش سه"، پس از آنکه امیرقلعه نویی با کنار گذاشتن برخی از بازیکنان با تجربه و مسن تیم، از لیست جدید بازیکنان دعوت شده به تیم ملی رونمایی کرد؛ انتظار می رفت ایران با بازیکنان جدید و تا حدی جوان تر نسبت به قبل در این دیدار ظاهر شود. ما در این بخش صرف نظر هر مورد دیگر، به عملکرد تیم ملی از منظر فنی می پردازیم و انتظار می رود تیم ملی در ادامه، مسیر نسبتا همواری را برای رسیدن به جام جهانی تجربه کند.

ایران بازی را مطابق انتظار با آرایش پایه 2-2-2-4 آغاز می کند و در ادامه به آرایش 1-3-2-4 تغییر رویه می دهد. شعاع حرکتی و شرح وظایف هر یک از بازیکنان به اختصار شرح داده خواهد شد. در درون دروازه علیرضا بیرانوند قرار دارد. دروازه بانی که علی رغم عملکردی متوسط و حتی ضعیف در جام ملت های آسیا، دروازه بان مورد اعتمادی برای تیم به شمار می رود. اگرچه سوای بعد فنی، از نظر تجربه بازی نیز در وضعیت بسیار ایده آلی قرار دارد. پس از مصدومیت صادق محرمی در جام ملت های آسیا 2023، انتظار می رفت رامین رضائیان جایگزین قطعی پست مدافع کناری سمت راست باشد اما در این دیدار صالح حردانی برای بازی در این پست ترجیح داده شده است. از آنجایی که نیاز به چند بازیکن در این پست مهم برای تیم دیده می شود؛ انتخاب حردانی در این دیدار به جای رضائیان برای یک محک جدی در شرایط مسابقه، انتخاب نسبتا منطقی به نظر می رسد. شعاع حرکتی این بازیکن در فلنک (گوشه) سمت راست است و نسبت به محمدی مشارکت بیشتری در حملات تیم دارد. زوج دفاع میانی تیم، متشکل از حسین کنعانی و محمد امین حزباوی است. انتخاب حزباوی نیز به عنوان یک دفاع میانی بسیار جوان در کنار کنعانی با تجربه، در این دیدار نسبتا سبک به لحاظ فنی، انتخاب معقولی به نظر می آید. میلاد محمدی به طور مشخص جایگزین حاج صفی شده است. میلاد در وضعیت کنونی بازیکنی جوان تری نسبت به حاج صفی است؛ از طرفی تجربه کافی را نیز برای یک مدافع کناری سمت چپ و مطمئن در کارنامه دارد.

دو هافبک میانی تیم، مطابق جام ملت های آسیا 2023 متشکل از عزت الهی و قدوس است. به نظر می رسد قلعه نویی دو هافبک پست 6 (Double Pivot) مورد اعتمادش را پیدا کرده و انتظار می رود در ادامه نیز شاهد همین زوج در دیدارهای آینده تیم ملی باشیم.

عزت الهی بیشتر در نقش یک هافبک میانی ایستا و فضاگیر، و قدوس در نقش پست 6 بازیساز تیم دیده می شود. تفاوت شعاع حرکتی و شرح وظایف قدوس در این دیدار کمی نسبت به قبل تغییر کرده است به گونه ای که به هنگام بازیسازی، جای گیری قدوس به مدافعان میانی تیم نزدیک تر دیده می شود. قلی زاده که به عنوان جایگزین جهانبخش در این دیدار حضور دارد؛ به عنوان وینگر معکوس کاذب به داخل نفوذ می کند یعنی شعاع حرکتی او عمدتا، Half-Space (نیم فضا) سمت راست است. محبی به عنوان وینگر چپ معکوس عمدتا در فلنک چپ دیده می شود؛ تنها در زمان هایی که میلاد محمدی اورلپ (نفوذ مستقیم از فضای پشت بازیکن هم تیمی) می کند؛ محبی به نیم فضای سمت چپ سوئیچ می کند. طارمی در نقش بازیکن پست 10 معکوس (False 10) در تیم دیده میشود و مطابق بازی های قبل، عمدتا روی نیم فضای سمت چپ جای گیری میکند. زمانی که تیم در فاز حمله قرار می گیرد به آزمون می پیونددد و به عمق دفاع حریف نفوذ می کند. سردار هم به عنوان یک بازیکن پست 9 معکوس (False 9) با ایجاد نفوذ معکوس به سمت بازیکنان خط عقب تر تیم، شرایط بازی مالکانه را فراهم می کند.

در تصویر فوق همان گونه ملاحظه می شود، شعاع های حرکتی بازیکنان در یکی از الگوهای بازی سازی تیم در فاز یک به چشم می خورد. یکی از نکات مهم این ساختار حضور دو بازیکن در فلنک سمت چپ است که این موضوع برای یک تیم مالکیتی ابدا خوشایند نیست چرا که عملا حضور یک بازیکن در هر سمت فلنک کفایت می کند و عملا تیم یک بازیکن را از بازی مالکانه اش خارج کرده است. البته این بحث کمی تخصصی است و شرح آن در این مقال نمی گنجد. نکته ای که در مورد تیم ایران مطرح است این است که اگر نتوانست از طریق ساخت بازی از عقب زمین موفق عمل کند بتواند با ارسال پاس بلند به فلنک سمت مخالف (از راست به چپ) توپ را پیش ببرد. کاری که قدوس چندین بار آن را در طول بازی تکرار کرد. علی رغم روان شدن نسبی بازی تیم ایران نسبت به تقابلات قبلی، با توجه به زمان کمی که قلعه نویی سکان تیم را در دست گرفته؛ تیم هم چنان به طور مشخص در بازیسازی از عقب زمین مشکلاتی دارد و این موضوع حتی در برابر ترکمنستان هم به چشم می خورد!

یکی از راه های شکستن بلاک، دور زدن از طریق کانال های کناری است. در تصویر فوق ایران ایجاد یک برتری عددی در کانال میانی و نیم فضاها، و ایجاد فضای مناسب (فاز دوم بازیسازی) و خلق موقعیت و ارسال (فاز سوم بازیسازی) توسط محمدی نموده است. از مواردی که می تواند در بازی های پیچیده تر و سخت تر گریبان گیر تیم ایران شود وضعیت نامساعد Rest Defence تیم است. در حقیقت Rest Defence وضعیتی مهم در زمان انتقال است؛ و نشان می دهد هنگامی که تیم در جلوی زمین به بن بست می خورد و نیاز است که پاس رو به عقب بدهد و یا توپ را در جلوی زمین از دست داده تا چه حد می تواند توپ را پس بگیرد و در موج بعدی حملات تاثیر مثبت داشته باشد و نیز اینکه اگر توپ از دست رفت؛ تیم با چه شرایطی می تواند از ضد حملات حریف جلوگیری کند.

وضعیت نگران کننده تیم در ساختار 2-2 و شکاف بسیار زیادی که بین چهار بازیکن تیم وجود دارد می تواند تیم را در فاز انتقال منفی (از حمله به دفاع) با مشکلات جدی روبرو کند.

برجسته ترین نکته مثبت تیم ایران در این دیدار، بهبود وضعیت تیم در فاز دفاعی است. در این دیدار خبری از فواصل زیاد و عجیب در بین بازیکنان، مشابه بازی های جام ملت ها نیست و تیم از نظر فشردگی عمقی و عرضی بسیار منظم تر از قبل دیده می شود.

ترکمنستان در این دیدار توانست سه شوت راهی دروازه ایران کند که از این سه شوت هیچ یک در چهارچوب نبوده و امید گل خلق شده توسط آنها روی دروازه ایران عدد 0.15 را نشان می دهد که این موضوع نیز می تواند نشان گر نظم تیمی خوب ایران در دفاع باشد. عملکرد تیم، در هنگام پرسینگ هم بسیار منظم تر شده؛ به گونه ای که شکستن پرس بازیکنان ایران از بالای زمین حریف تا حدی برای بازیکنان ترکمنستان دردسرساز شد و چندین مرتبه موجب از دست دادن توپ برای آنها شد.

در هنگام پرسینگ از بالای زمین، طارمی در کنار آزمون قرار می گیرد تا بهتر بتوانند دو مدافع میانی و دروازه بان حریف را تحت فشار قرار دهند. در حقیقت تیم ساختار 2-2-2-4 به خود می گیرد. سایر بازیکنان نیز با یک پرس سایه خوب در کمین برای قطع توپ هستند. این فشردگی عرضی کم نشان می دهد تله پرس در کناره های خط طولی زمین قرار داده شده است و با این کار حریف را وادار می کنند که توپ را به کناره ها ببرد. در فاز انتقال مثبت تیم ملی همواره از روش انتقال سریع با پاس بلند در فضای پشت مدافعین حریف بهره می برد. موردی که به کرات در جام ملت ها نیز توسط شاگردان قلعه نویی به کار گرفته شد. برای مثال صحنه به ثمر رسیدن گل دوم ایران توسط سردار آزمون گواه همین موضوع است.

جمع بندی به نظر می رسد کادر فنی تیم ملی ایران با شناخت کافی نسبت به ضعف ها و معضلات تیم، در صدد بر طرف کردن آن هستند. تعویض های متنوع و بازی گرفتن از بازیکنان مختلف در پست هایی با شرح وظایف نسبتا متفاوت، برای مثال بازی گرفتن از قاعدی در پست 10 در این دیدار بر خلاف وینگر چپ که سابق بر این استفاده می شد؛ نشان دهنده آزمون و خطای منطقی قلعه نویی است. جوان گرایی که به نظر می رسد در گام نخست موفق بوده است. باید منتظر بازی های سرنوشت ساز آینده تیم ملی باشیم و روند را در ادامه راه بررسی کنیم.

آنالیز: امیرحسین شادمان