آیا ورود پورن استار آمریکایی به ایران، و یا همخوانی خانم ها در ایران مال آزادی واقعی است؟ / آزادی‌های الکی

گروه اندیشه: سایت انجمن جامعه شناسی ایران، از دکتر «بی‌تا مدنی»، یادداشتی تحت عنوان «آزادی های الکی» منتشر کرده است. مدنی در یادداشت خود می نویسد «دیرزمانی است که "آزادی" به آسانی با پسوند و پیشوندهای گوناگونی به بند کشیده می شود، پیچ و تاب می خورد، وارونه می گردد، کژکارکرد می شود یا کارکردهای پنهانش بر ملا می شود.» او سپس به آزادی هایی که این روزها به چشم می خورد اشاره می کند که به نظر خودش «آزادی های الکی» نامیده می شوند. او برخی از ویژگی های آزادی الکی را در 5 سطح دسته بندی می کند و ویژگی های آن ها را این گونه برمی شمارد: «1- موقتی و زودگذرند و تاریخ مصرف دارند. پایدار نیستند و فقط تا لغایت اتمام پروژه سیاسی مدنظر سیستم حکمرانی دوام می‌آورند؛ مثلا تا پایان انتخابات.2- سطحی هستند و فاقد عنصر آگاهی. پشت این آزادی‌ها شعور آزادی خواهی به معنا و مصداق راستین کلمه وجود ندارد.3- مکانیسمی فرمایشی دارند و کارگزاران آن از پشت صحنه قدرت، عوامل و عناصری را به جلوی صحنه فرامی‌خوانند تا در خدمت پروپاگاندای آنها نقش بازی کنند. 4- کسانی از "آزادی‌های الکی" بهره می برند که الزاما خودفروخته، فرصت طلب، یا شهرت طلب هم نیستند بل‌که بیشتر رو دست می‌خورند. گمان می‌برند در فضای متصلب کنونی باید از هر روزنه‌ای برای بیان نقد و نظرشان استفاده کنند. پس عنان بیان را به دست گردانندگان پشت صحنه می‌سپارند که پیچ تنظیم آزادی خودشان و مخاطب هدفشان را بپیچانند.5- فضای کنش "آزادی‌های الکی"، فضاهای معینی است و کنشگران اجتماعی، حق انتخاب چندانی ندارند بل‌که به فضاهای درنظر گرفته شده (مثلا برنامه‌های تحلیلی انتقادی یا مناظره‌های سیمای میلی) دعوت می شوند یا اگر وارد سایر فضاها می‌شوند، با هماهنگی قبلی است. این صحنه آرایی برای آنست که طبیعی جلوه کند و وجود آزادی را باورپذیرتر نماید.

مدنی در بخش ملاحظات نظری، بر اساس دیدگاه های جرج هربرت مید، فیلسوف و جامعه شناس مکتب «همکنش گرایی نمادی» «بین بازی نقش playing the role و گرفتن نقش یا taking the role» تمییز قائل شده می نویسد: «تفاوت مهم این دو سنخ "نقش" در فهم نقش، تحلیل موقعیت، تصمیم گیری و انتخاب آگاهانه نقش است. آنچه در آزادی های الکی به مصداق می بینیم و در زیر به برخی از آنها اشاره می‌شود بازی یا ایفای نقش زیر ساخت سرسخت اجتماعی به صورت role play است، نه برسازی کنش بر مبنای آزادی و آگاهی».

مدنی در ادامه به مثال هایی در باره آزادی های الکی، اشاره می کند مانند «کاندیدای مجلس که برای دست یافتن به صندلی بهارستان» هرکاری می کند. یا ورود «پورن استار آمریکایی...» و گشت و گذار آزادنه او در ایران، یا «گروه همخوانی رنگارنگ و شاد و پرشمار "کُر پارسی" در ایران مال از صدای 200 زن آوازخوان در مرکز تجاری ایران مال آوانمایی می کند تا مخاطب هدف تصور کند صدای زن ایرانی در جامعه رساست، زن ایرانی شاد است.» او در پایان تاکید می کند «احتمالا پرفورمنس های آزادیهای الکی پرشمار و عجیب تر هم بشود اما یک نکته را فراموش نکنیم که در بازار مکاره آزادی‌های الکی، جای خود آزادی خالیست و آنانکه امروز از ایفاگران نقش در این نمایش هستند، فردا نه تنها باید دغدغه آزادی پس از بیان را داشته باشند، بل‌که فراموش نکنند در موقعیت تضادی منفی و قطبیدگی جامعه، آب در هاون به بیهودگی کوفتند.»

بیشتر بخوانید: 216216

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1871281