اجرای پروژه مستندنگاری بیش از یکصد شیء شاخص در مجموعه نیاوران

مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران، با در اختیار داشتن گنجینه‌ای بی‌همتا از آثار تاریخی و هنری ایران و جهان، نه تنها به نمایش این آثار به شیوه‌های نوین و هماهنگ با فناوری‌های روز دنیا می‌پردازد، بلکه با ارائه آرشیوی برخط از آثار برجسته، دسترسی عموم جامعه به اطلاعات تاریخی و هنری را تسهیل می‌کند.

بیژن مقدم مدیر این مجموعه با اعلام اجرای پروژه مستندنگاری اشیاء شاخص مجموعه نیاوران با روش فتوگرامتری اعلام کرد: این مجموعه به‌عنوان یکی از غنی‌ترین مجموعه‌های میراث فرهنگی و هنری ایران و جهان، گام‌های بلندی در راستای بهره‌گیری از فناوری‌های نوین برای حفاظت، مستندنگاری و ارائه اطلاعات برداشته است. مجموعه نیاوران با هدف افزایش دسترسی عمومی به آثار تاریخی و هنری، ایجاد آرشیو آنلاین از آثار شاخص و همچنین اتخاذ راهبرد‌های حفاظت پیشگیرانه، پروژه‌ای گسترده و مهم در راستای مستندسازی و ثبت آثار تاریخی - فرهنگی با اتکا بر شیوه‌های نوین مستندنگاری آثار، همچون فتوگرامتری و تهیه مدل سه‌بعدی و همچنین فتوگرامتری و تهیه مدل تخت به شیوه گیگاپیکسلی و یا اُرتوفتو را برای بیش از یکصد شیء شاخص خود آغاز کرده است.

تمرکز بر مستندنگاری برای حفاظت بهینه آثار

مدیر مجموعه نیاوران یکی از اولویت‌های اصلی در موزه‌ها را توجه به مستندنگاری به‌عنوان ابزاری برای برنامه‌ریزی مؤثر و درازمدت در حفاظت و نگهداری استاندارد آثار تاریخی دانست و گفت: مستندنگاری دقیق، نه‌تنها اطلاعات پایه و جامعی از آثار در اختیار قرار می‌دهد، بلکه امکان تدوین طرح‌های جامع برای حفاظت بلندمدت را فراهم می‌سازد.

وی توضیح داد: طی سال‌های اخیر مستندنگاری سه بعدی آثار، مکملی منطقی برای روش‌های مستندنگاری معمول و مرسوم در موزه‌ها ایجاد شده است. در این فرآیند بسته به هدف تعیین شده، بودجه و نیازها، روش‌های مختلفی مانند اسکن لیزری، اسکن نوری و یا تکنیک فتوگرامتری استفاده می‌شود. در همین راستا، مجموعه نیاوران پروژه مستندنگاری اشیاء شاخص خود را با استفاده از فناوری فتوگرامتری آغاز کرده است.

فتوگرامتری؛ ابزاری دقیق و مقرون بصرفه در خدمت میراث فرهنگی

مدیر مجموعه نیاوران درباره فتوگرامتری گفت: این روش به معنای علم اندازه‌گیری با عکس و شامل روش‌های اندازه‌گیری و تفسیر تصاویر با هدف بازیابی شکل اشیاء از یک یا چند عکس است که به صورت غیرتماسی انجام می‌شود. فتوگرامتری به‌عنوان یکی از مؤثرترین روش‌های مستندنگاری موزه‌ای، امکان ثبت آثار تاریخی و فرهنگی را به‌صورت سه‌بعدی و با وضوح بالا فراهم می‌کند. این روش بدون نیاز به تماس مستقیم با اثر، مدل‌های دقیق و ابرنقاطی با کیفیت بسیار بالا ایجاد می‌کند. ویژگی‌هایی همچون سرعت اجرا، کم‌هزینه بودن، ثبت دقیق رنگ‌ها و امکان سنجش تغییرات آثار، این روش را به یکی از بهترین ابزار‌ها برای دیجیتال‌سازی و مستندنگاری تبدیل کرده است.

مجموعه نیاوران؛ پیشگام در دیجیتال‌سازی

مدیر مجموعه نیاوران افزود: به جرأت می‌توان گفت این پروژه یکی از اقدامات پیشگام و پیشرو در راستای حفظ، معرفی و مستند کردن جزئیات دقیق آثار در سطح میراث فرهنگی کشور به شمار می‌رود که در راستای راهبرد‌های کلان مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران به انجام رسیده است. اجرای این امر به شکل یکپارچه و پروژه محور می‌تواند با توجه به تمرکز بر مستندنگاری سه‌بعدی و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، به عنوان الگویی موفق در زمینه دیجیتال‌سازی آثار فرهنگی تاریخی برای دیگر موزه‌ها و مراکز میراث فرهنگی تبدیل شود.

خاطر نشان می‌گردد این اقدامات نشان‌دهنده رویکردی نوین در مدیریت میراث فرهنگی است که هدف آن، نه‌تنها حفاظت از آثار برای نسل‌های آینده، بلکه تبدیل اطلاعات موجود به دانش قابل استفاده در سطح بین‌المللی است. با برنامه‌ریزی منسجم و هدف‌گذاری بلندمدت می‌توان به تحولی بزرگ با اتکا بر شیوه‌های نوین مستندسازی به صورت دیجیتال در زمینه معرفی، پژوهش و حفظ میراث فرهنگی کشور دست یافت.

مستندنگاری با روش‌های جدید می‌تواند بستر مناسبی برای ایجاد آرشیوی جامع از مجموعه‌های دیجیتال، جلوگیری از نابودی اطلاعات مربوط به میراث، تسهیل مطالعه و تحقیق بر روی آثار و همچنین اشتراک‌گذاری یافته‌های متخصصین و جوامع دانشگاهی فراهم کند.

منبع: کاخ نیاوران