اختاپوس‌های قاتل؛ چرا نر‌ها برای جفت‌گیری، ماده‌ها را مسموم می‌کنند؟

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که اختاپوس‌های نر آبی‌خط‌دار، قبل از جفت‌گیری، یک نوروتوکسین قوی به قلب ماده تزریق می‌کنند تا از خورده شدن توسط شریک جنسی خود جلوگیری کنند.

به گفته ون - سونگ چونگ، متخصص نوروبیولوژی جانوری در دانشگاه کوئینزلند استرالیا، این اختاپوس‌ها از سمی به نام تترودوتوکسین (TTX) استفاده می‌کنند که باعث فلج شدن موقتی ماده می‌شود. این روش تکاملی، نر‌ها را از سرنوشت تلخی که در بسیاری از گونه‌های اختاپوس و حتی عنکبوت‌ها و آخوندک‌ها وجود دارد، یعنی کشته و خورده شدن پس از جفت‌گیری، محافظت می‌کند.

اختاپوس‌های آبی‌خط‌دار با اندازه‌ای حدود 4.5 سانتی‌متر (به اندازه یک توپ گلف)، یکی از سمی‌ترین موجودات دریایی محسوب می‌شوند و تاکنون چندین نفر در استرالیا به دلیل نیش آنها جان خود را از دست داده‌اند. اما کشف جدیدی که این تحقیق ارائه کرده، استفاده از سم در جفت‌گیری به جای شکار یا دفاع است، پدیده‌ای که پیش از این در هیچ جانوری دیده نشده بود.

اختاپوس‌های ماده حدود دو برابر نر‌ها هستند و پس از جفت‌گیری، اغلب شریک خود را می‌خورند تا انرژی کافی برای تولید و پرورش تخم‌ها داشته باشند. در بسیاری از گونه‌ها، نر‌ها بازو‌های جفت‌گیری بلندی دارند که به آنها اجازه می‌دهد از فاصله‌ای امن لقاح را انجام دهند، اما اختاپوس‌های آبی‌خط‌دار فاقد این ویژگی هستند و مجبورند برای جفت‌گیری تماس نزدیک داشته باشند.

برای حل این مشکل، نر‌ها از پشت به ماده نزدیک شده و در نقطه‌ای خاص از بدنش نیش می‌زنند، جایی که سم TTX مستقیماً وارد آئورت شده و ماده را برای حدود یک ساعت بی‌حرکت و تنفس او را متوقف می‌کند. این مدت زمان برای نر‌ها کافی است تا با خیال راحت جفت‌گیری کنند. پس از مدتی، ماده‌ها به هوش می‌آیند، اما هنوز ضعیف هستند و توان شکار شریک خود را ندارند.

این رفتار "مسابقه تسلیحاتی بین جنس‌ها" نامیده شده، زیرا نشان می‌دهد که چگونه این گونه اختاپوس‌ها روشی تکاملی برای حفظ نسل خود یافته‌اند. مطالعات MRI بر روی مغز و اندام‌های داخلی این جانوران نیز نشان داده که نر‌ها غدد سمی بزرگ‌تری نسبت به ماده‌ها دارند، با وجود این که اندازه بدنشان کوچک‌تر است.

در مرحله بعدی، چونگ قصد دارد بررسی کند که آیا تفاوت‌های ساختاری در مغز نر‌ها و ماده‌ها به دلیل این مکانیسم تکاملی ایجاد شده است یا خیر.