اروپا در مسیر سبز، ایران در مسیر دود | چرا از انرژی پاک جا مانده‌ایم؟

• فهرست محتوا
• وابستگی ایران به نیروگاه‌های حرارتی
• سهم اندک تجدیدپذیرها در ایران
• جهش اروپا در انرژی‌های پاک
• فاصله ایران با مسیر جهانی
• ضرورت تغییر رویکرد
• نتیجه‌گیری

ایران با وجود ظرفیت تولید برق بیش از 100 گیگاوات، همچنان به شدت وابسته به نیروگاه‌های حرارتی است. آمارها نشان می‌دهد حدود 78 درصد برق کشور از این نیروگاه‌ها تأمین می‌شود، در حالی‌که سهم انرژی‌های تجدیدپذیر تنها 2.7 درصد باقی مانده است. این وضعیت در مقایسه با اروپا، که بیش از نیمی از برق خود را از منابع پاک و هسته‌ای تولید می‌کند، نشان‌دهنده فاصله قابل‌توجه ایران از مسیر جهانی توسعه پایدار است.

وابستگی ایران به نیروگاه‌های حرارتی

نیروگاه‌های حرارتی در ایران همچنان ستون اصلی تولید برق محسوب می‌شوند. این نیروگاه‌ها با استفاده از سوخت‌های فسیلی مانند گاز طبیعی و نفت، بخش عمده‌ای از انرژی کشور را تأمین می‌کنند. هرچند این مدل تولید برق در کوتاه‌مدت پاسخگوی نیازهای مصرفی است، اما در بلندمدت پیامدهای منفی متعددی دارد:

• افزایش آلاینده‌های زیست‌محیطی و تشدید بحران آب‌وهوا.

• مصرف بالای سوخت‌های فسیلی و کاهش منابع طبیعی کشور.

• هزینه‌های سنگین نگهداری و تعمیرات نیروگاه‌های قدیمی.

• وابستگی شدید به قیمت جهانی انرژی و آسیب‌پذیری اقتصاد ملی.

سهم اندک تجدیدپذیرها در ایران

با وجود ظرفیت‌های طبیعی گسترده مانند تابش خورشید، وزش باد و منابع زمین‌گرمایی، سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران تنها 2.7 درصد است. این رقم نشان‌دهنده عقب‌ماندگی جدی در توسعه انرژی‌های پاک است. سرمایه‌گذاری محدود، نبود سیاست‌های حمایتی کافی و مشکلات زیرساختی از جمله دلایل اصلی این وضعیت محسوب می‌شوند.

جهش اروپا در انرژی‌های پاک

اروپا در سال‌های اخیر مسیر متفاوتی را طی کرده است. این قاره با یک جهش بی‌سابقه توانسته بیش از 50 درصد برق خود را از انرژی‌های تجدیدپذیر و هسته‌ای تأمین کند. سیاست‌های سختگیرانه زیست‌محیطی، سرمایه‌گذاری گسترده در فناوری‌های نوین و حمایت از بخش خصوصی، اروپا را به یکی از پیشگامان جهانی در حوزه انرژی پاک تبدیل کرده است. این رویکرد علاوه بر کاهش آلاینده‌ها، امنیت انرژی و استقلال اقتصادی کشورهای اروپایی را نیز تقویت کرده است.

فاصله ایران با مسیر جهانی

مقایسه ایران و اروپا نشان می‌دهد کشور ما هنوز فاصله زیادی با روند جهانی توسعه انرژی‌های پاک دارد. در حالی‌که اروپا به سمت کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی حرکت کرده، ایران همچنان بخش عمده برق خود را از نیروگاه‌های حرارتی تأمین می‌کند. این فاصله می‌تواند در آینده پیامدهای اقتصادی و زیست‌محیطی جدی برای کشور به همراه داشته باشد.

ضرورت تغییر رویکرد

کارشناسان معتقدند ایران باید هرچه سریع‌تر رویکرد خود را در حوزه انرژی تغییر دهد. برخی راهکارهای کلیدی عبارتند از:

• افزایش سرمایه‌گذاری در انرژی‌های خورشیدی و بادی با توجه به ظرفیت‌های طبیعی کشور.

• حمایت از بخش خصوصی و جذب سرمایه خارجی برای توسعه پروژه‌های تجدیدپذیر.

• ایجاد مشوق‌های مالیاتی و تعرفه‌ای برای تولیدکنندگان انرژی پاک.

• ارتقای فناوری و زیرساخت‌ها برای کاهش هزینه تولید برق تجدیدپذیر.

• آموزش و فرهنگ‌سازی عمومی برای افزایش مصرف انرژی‌های پاک در سطح جامعه.

نتیجه‌گیری

ایران با وجود ظرفیت بالای تولید برق، همچنان به نیروگاه‌های حرارتی وابسته است و سهم تجدیدپذیرها تنها 2.7 درصد باقی مانده است. در مقابل، اروپا توانسته بیش از 50 درصد برق خود را از انرژی‌های پاک و هسته‌ای تأمین کند. این اختلاف نشان‌دهنده فاصله قابل‌توجه ایران از مسیر جهانی توسعه پایدار است. آینده انرژی کشور نیازمند تغییر رویکرد جدی، سرمایه‌گذاری گسترده و حمایت از فناوری‌های نوین است. تنها با چنین اقداماتی می‌توان وابستگی به سوخت‌های فسیلی را کاهش داد و ایران را در مسیر توسعه پایدار و همگام با روند جهانی قرار داد.