از «سیمرغ» تا «قاف»؛ طرح‌های جدید کانون برای خلق ادبیات بومی
حامد علامتی، مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، در گفت‌وگویی با تسنیم از برنامه‌های جدید این مرکز برای گروه سنی کودک و نوجوان گفت.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از زمانی که پایه‌گذاری شد تا امروز که از فروغ دهه‌های 60 و 70 فاصله دارد، همواره و همشه پایگاهی برای خانواده‌ها و مرکزی برای خلق آثار خلاق برای گروه سنی کودک و نوجوان بوده است. با این حال، برخی از منتقدان بر این باورند که کانون کارکرد گذشته خود را از دست داده و معتقدند با ادغام کانون با دیگر نهادهای فرهنگی، می‌توان این مرکز فرهنگی را از روزمرگی نجات داد؛ طرحی که تقریباً دو سال پیش مطرح و با انتقادات صریح اهالی فرهنگ مواجه شد.
خاموشی کانون در دهه‌های اخیر در حوزه کودک و نوجوان و نداشتن برنامه مشخص در این حوزه در کنار رفت‌وآمدهای مدیران متعدد، سبب شده کانون علی‌رغم انتطار خانواده‌ها و اهالی فرهنگ و هنر، مرکزیت خود در حوزه فرهنگ را همانند گذشته نداشته باشد. این در حالی است که طراحی برنامه‌های جدید و سر و سامان دادن به اقدامات فرهنگی و ادبی که همانند جزیره‌های جدا از هم فعالیت می‌کنند، از انتظارات دغدغه‌مندان این حوزه است. حامد علامتی، مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، در گفت‌وگویی با تسنیم به برنامه‌های جدید این مرکز برای گروه سنی کودک و نوجوان اشاره کرده است. مشروح این گفت‌وگو را می‌توانید در ادامه بخوانید:
*تسنیم: رهبر معظم انقلاب در سال‌های گذشته بارها بر تقویت ادبیات تألیفی و بومی تأکید کرده‌اند. با توجه به فرمایشات ایشان و نقش کانون در تقویت ادبیات بومی، مشخصاً برای امسال چه برنامه‌ای در این حوزه دارید؟
این موضوع چند بخش دارد. شما اگر ببینید کانون حتی به گویش‌های بومی استان‌ها کتاب دارد. این شاید در هیچ انتشارات و مجموعه فرهنگی دیگری در این وسعت شکل نگرفته باشد. این که کانون به گویش گیلکی کردی و آذری کتاب کار می‌کند یک رویکرد بنیادین است برای ادبیات بومی. از سوی دیگر کانون در بخش استان‌ها نیز فعالیت‌های بومی خود را دارند.
این که جشنواره قصه‌گویی به گویش بومی برگزار می‌شود یا جشنواره و همایش و رویداد با گویش‌های بومی برگزار می‌شود یکی از برگ‌های زرین کانون است. با صدای بلند می‌توانیم بگوییم که امروز کانون در استان‌ها یکی از نهادهایی است که در تقویت و حفظ گویش‌های بومی و ادبیات بومی تمام قد ورود دارد و در حال نقش‌آفرینی است.
چرا نوجوان ایرانی هری‌پاتر می‌خواند، اما کتاب ایرانی نه؟از سوی دیگر هم در حوزه تربیت نیرو در حوزه ادبیات بومی هم کانون ورود دارد و کلاس‌های نویسندگی و... به صورت حرفه‌ای در حال پیگیری است.
*تسنیم: در سال‌های پیش‌تر اجرای طرح‌هایی مانند طرح رمان نوجوان، توانست بخش قابل توجهی از این خلأ را پر کند. آیا قرار هست برنامه‌ها این‌چنینی در کانون طراحی و تعریف شود؟
رمان اقدامی در حوزه تولید محتوا در حوزه نوجوان بود نه ادبیات بومی. در حوزه ادبیات کارهای زیربنایی نیاز است و شروع شده است. امسال برای اولین‌بار طرح سیمرغ با همکاری وزارت آموزش و پرورش در حوزه ادبی شکل گرفته است. هر مدرسه متوسطه اول و دوم یک نفر برگزیده ادبی خودشان را به کانون معرفی می کنند و کانون پرورش فکری در هر استان مسئول پرورش ادبی این بچه ها خواهند بود. از سوی دیگر ما در سطح ملی هم باشگاه قاف را داریم که وظیفه‌اش پرورش نیروی ادبی کلان کشور برای آینده 10 ساله کشور است.
*تسنیم: یکی از انتقادات به کانون این است که کانون درآمدزا نیست. در همین راستا، یکی از اقداماتی که می‌تواند انجام شود، فعالیت در حوزه صنایع فرهنگی است که هم در بخش اقتصاد و هم در بخش فرهنگ می‌تواند اثرگذار باشد. با توجه به این امر، چه برنامه‌ای در این حوزه دارید؟
در حوزه صنایع فرهنگی یک نکته مهم است. ما کارمان و گروه هدف ما کودک و نوجوان است. یعنی ما هدفمان پرورش فکری کودک و نوجوان است. اما این که بچه‌ها مسلط به تولیدات صنایع فرهنگی شوند در حال اجراست و جزو برنامه های کانون است. اما امثال دارا و سارا در حوزه صنایع فرهنگی در کانون دیده نمی شود. بلکه در حوزه مرچندایز یا بازارپردازی فرهنگی تعریف می‌شود. این هم جزو مأموریت‌هایی است که کانون انگیزه پیگیری دارد.
در طی اکران انیمیشن بچه زرنگ بازارپردازی آن هم در قالب 400 محصول انجام شده است. که 25 محصول آن هم تولید شده است که با استقبال مواجه شده است. این بحث بازارپردازی یک بحث تخصصی است که با تمام قوا هم به آن معتقدیم و هم در حال عملیات هستیم.
*تسنم: کتابخانه‌های کانون همواره در همه دوره‌ها، نقطه قوت کانون بوده‌اند. آیا طرح خاصی برای ارتقای کیفی و کمی این کتابخانه‌ها دارید؟
باید به این نکته توجه کنیم که کانون پرورش فکری کتابخانه نیست. مراکز کانون کتابخانه نیستند. کتابخانه تعریف و شرایط خاصی دارد؛ مثل قرائت خانه. رعایت سکوت در آن برای مطالعه افراد و موارد شبیه این. مراکز کانون پرورش فکری در سراسر کشور که بیش از هزار مرکز است مراکز فرهنگی و هنری و علمی است. در کنار این موضوع در داخل هر مرکز برای ترویج کتاب و کتابخوانی هم کتابخانه داریم. کتابخانه بخشی از فعالیت های فرهنگی و هنری و علمی کانون است.
کتابخانه‌های کانون تنها کتابخانه‌ای در دنیا هستند که سکوت در آن ممنوع است چون فعالیت های فرهنگی کانون با کتاب شروع می شود با کتاب ادامه پیدا می‌کند و با کتاب پایان می یابد. این یک سرمایه بزرگ است. اما مأموریت کانون چیست؟ اولاً ترویج کتاب و کتابخوانی. ثانیا دسترس‌پذیر کردن بچه ها به کتاب و منابع مطالعاتی کودک و نوجوان. برای این بخش کارهای مختلفی صورت می گیرد. مثل کتابخانه‌های سیار که حدود 150 کتابخانه سیار فعالیت می‌کند.
امسال ما طرح جدیدی داریم. مناطقی داریم که محروم یا کم برخوردار است. خب تکلیف ما چیست؟ ما باید خدمات فرهنگی را برای این ها دسترس پذیر کنیم. امسال با همکاری آموزش و پرورش یک طرحی راه انداخته‌ایم به نام قفسه کتاب. در این طرح در کلاس‌های درس در مناطق محروم در هر کلاس درس یک قفسه کتاب از سوی کانون نصب می‌شود. حداقل صد کتاب در هر کتابخانه کلاسی قرار داده می شود. امسال برنامه داریم هزار کلاس درس را از این خدمات بهره‌مند کنیم. این یک گام جدید است که اتفاق خیلی خوبی است. از طرفی هنوز خدمات کتابخانه پستی را داریم. طرح آموزش مکاتبه ای هم همچنان ادامه دارد.
*تسنیم: با توجه به اینکه نسل جدید از مخاطبان اصلی شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی هستند، چه برنامه‌ای برای حضور در بسترهای جدید دارید؟
ما به حضور بیشتر بچه ها در فضاهای مجازی سرعت نمی دهیم. این یک بحث تربیتی تخصصی است که این موضوع را چگونه باید مدیریت کرد. اما در حوزه رسانه برنامه داریم. ظهور و بروز رسانه‌ای کانون در بخش رسانه در یک سال گذشته به هیچ وجه قابل مقایسه با گذشته نیست. قصد جدی داریم در حوزه تولیدات و اثرگذاری رسانه‌ای در سال جاری ورود داشته باشیم و در کنار رسانه ملی بتوانیم به پیگیری اهداف و مأموریت‌های کانون بپردازیم.
