«بادار»؛ سیمایی از سیستان، آمیخته با عشق و دغدغه

باشگاه خبرنگاران جوان - سریال «بادار» به تهیه‌کنندگی رشید حاجتمند، تلاشی است در همین راستا؛ گامی‌برای نشان دادن سیستان و بلوچستان، نه آنگونه که گاهی در خبر‌ها می‌آید، بلکه آنگونه که هست؛ سرشار از فرهنگ، مردمی اصیل و زیبایی‌های دست‌نخورده. در این گفت وگوی صمیمانه، حاجتمند از ریشه‌های این انتخاب، پیچیدگی‌های شیرین تولید در دل کویر، نقش صدای اصیل مردم در موسیقی و بازی و مهم‌تر از همه، از پیام بادار که همانا گشودن پنجره‌ای تازه به روی واقعیاتی دیده نشده است، پرده برمی‌دارد.

عشق و علاقه شخصی به سیستان و بلوچستان

رشید حاجتمند، تهیه‌کننده مجموعه تلویزیونی بادار که این شب‌ها از شبکه یک سیما روی آنتن می‌رود، در پاسخ به این پرسش که چه جرقه‌ای باعث شد تا چشمانتان را به سمت سیستان و بلوچستان و داستان «بادار» بدوزید؟ می‌گوید: ایده اولیه از نویسنده محترم شکل گرفت، اما وقتی پیشنهاد تولید سریال بادار به من در مقام تهیه‌کننده ارائه شد، بلافاصله با اشتیاق پذیرفتم. دلیلش صرفاً یک پیشنهاد کاری نبود؛ بلکه عشق و علاقه شخصی‌ام به این خطه از ایران، مردمان نجیب و فرهنگ غنی‌اش، انگیزه اصلی‌ام بود. احساس کردم این فرصتی استثنایی است تا بتوانیم بخشی از ظرفیت‌های فرهنگی و انسانی سیستان و بلوچستان را که کمتر مورد توجه قرار گرفته، به نمایش بگذاریم. هدف ما فقط ساخت یک سریال نبود، بلکه پاسخی بود به کنجکاوی و علاقه درونی‌ام برای معرفی درست و انسانی این منطقه.

وی در ادامه صحبت‌هایش درباره تولید یک اثر فاخر در دل سیستان و بلوچستان که با چالش‌های منحصر به فردی همراه بوده است و از این مسیر دشوار توضیح می‌دهد: پیش‌تولید ما فراتر از یک مرحله معمول بود؛ یک فرایند میدانی طولانی و عمیق بود تا بتوانیم الفبای زندگی، فرهنگ و روح مردم سیستان و بلوچستان را بیاموزیم. بادار یک پروژه عظیم بود؛ از نظر تعداد لوکیشن‌ها، گستردگی که داشت از لحاظ گروه بازیگران که بخش قابل توجهی از آنها از استعداد‌های بومی منطقه بودند و البته هزینه‌های تولید که به تبع آن بالا می‌رفت. سختی‌های کار در شرایط آب‌وهوایی خاص منطقه، مسافت‌های طولانی بین لوکیشن‌ها و لجستیک پیچیده‌ای که لازم بود و... هر کدام چالش‌های خودش را داشت، اما این سختی‌ها با همراهی و همدلی مردم محلی و جانفشانی تیم تولید، رنگ باخت. آنها شریک واقعی ما در این مسیر بودند و بدون حمایت و همراهی‌شان، خلق بادار ممکن نبود.

انتخاب نغمه‌های سنتی و اصیل سیستان و بلوچستان

حاجتمند با تاکید بر این که استفاده از بازیگران و هنرمندان بومی، یک اولویت اساسی برای ما بود، عنوان می‌کند: به‌شخصه معتقدم اصالت یک اثر، بیش از هر چیز در گرو حضور کسانی است که ریشه در همان فرهنگ دارند. این هنرمندان با درک عمیق از لهجه، رفتار و باور‌های مردم منطقه، جان تازه‌ای به شخصیت‌ها بخشیدند. در بخش موسیقی نیز، تلاش ما بر این بود که از نغمه‌های سنتی و اصیل سیستان و بلوچستان بهره ببریم. موسیقی، زبان روح یک منطقه است و ما می‌خواستیم بادار با موسیقی‌اش، قصه دل‌انگیز سیستان را برای مخاطب زمزمه کند.

تهیه‌کننده سریال بادار با اشاره به پیام اصلی این مجموعه تلویزیونی به مخاطب و نگاهی که به بازخورد‌های اولیه داشته اضافه می‌کند: پیام اصلی که من به عنوان تهیه‌کننده، در بادار دنبال می‌کردم، نمایش چهره واقعی، زیبا و دوست‌داشتنی سیستان و بلوچستان بود. متأسفانه گاهی اوقات، نگاه‌ها به این استان، صرفاً محدود به مشکلات و چالش‌هایش می‌شود، در حالی‌که در پس این مشکلات، مردمی سخت‌کوش، مهربان و با فرهنگی غنی زندگی می‌کنند که شایسته دیده شدن هستند. ما خواستیم این تصویر مثبت و ارزشمند را ارائه دهیم. بازخورد‌های اولیه‌ای که دریافت کرده‌ایم، بسیار دلگرم‌کننده بوده و نشان می‌دهد که مخاطبان با این رویکرد ارتباط برقرار کرده‌اند و این برای ما بزرگترین سرمایه است.

نمادی از پتانسیل عظیم فرهنگی در سراسر ایران

وی تصریح می‌کند: بادار برایم، فقط یک سریال نیست؛ بلکه نمادی از پتانسیل عظیم فرهنگی در سراسر ایران است. معتقدم زمان آن رسیده که از مرکزگرایی صرف فاصله بگیریم و به سراغ داستان‌های بکر و خرده‌فرهنگ‌های جذابی برویم که در نقاط مختلف کشور پراکنده‌اند. اگر بتوانیم با ساخت آثاری مانند بادار یا حتی سریال «ترکمن صحرا» که پیش از این به فرهنگ و آیین‌های خاصی پرداخته بود، پنجره‌ای به سوی این گنجینه‌های مغفول بگشاییم، رسالت فرهنگی خود را به درستی انجام داده‌ایم. امیدوارم این مسیر، جریانی پایدار شود برای کشف و روایت قصه‌های فراموش‌نشدنی ایران.

حاجتمند در پایان خاطرنشان می‌کند: دستان تک‌تک عوامل سریال را که با جان و دل، سختی‌ها را به جان خریدند تا بادار دیده شود، می‌بوسم. همچنین، از مردم نجیب و مهمان‌نواز سیستان و بلوچستان که با آغوش باز پذیرای ما بودند و از گروه محترم تولیدات اجتماعی سیمافیلم، صمیمانه سپاسگزارم. امیدوارم بادار بتواند ذره‌ای از عشق ما به این دیار را به مخاطبان منتقل کند و گامی هرچند کوچک، اما مؤثر در جهت معرفی درست و شایسته سیستان و بلوچستان بردارد.

همان‌گونه که طی این شب‌ها از شبکه یک سیما این سریال را مشاهده می‌کنیم و آنچه که از گفته‌های تهیه‌کننده این سریال درک می‌شود، بادار فراتر از یک اثر نمایشی است، بلکه سفری به قلب سیستان و بلوچستان است؛ سفری که در آن، چالش‌ها با عشق به فرهنگ و مردم در هم آمیخته. صحبت‌های رشید حاجتمند، گواهی است بر این مدعا که سینما و تلویزیون، ابزاری قدرتمند برای بازتاب واقعیت‌های مغفول مانده و معرفی چهره‌های واقعی سرزمینمان هستند. بادار نشان داد که با سرمایه‌گذاری بر ظرفیت‌های بومی و توجه به خرده‌فرهنگ‌ها، می‌توان آثاری خلق کرد که هم از نظر هنری غنی باشند و هم پیام‌های فرهنگی ارزشمندی را به مخاطب منتقل کنند. این سریال گامی مهم در جهت دیده شدن واقعی بخش‌هایی از ایران است که شایسته توجه و روایت عمیق‌تری هستند و امید است راه را برای تولیدات مشابهی که گنجینه‌های فرهنگی سایر نقاط کشور را آشکار می‌کنند، هموار سازد.