بانکداری الکترونیک در ایران از حرف تا عمل!
به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران, در حالی که مسئولان بارها از پیشرفت‌های قابل توجه فناوری‌های بانکی سخن گفته‌اند، اما تجربه روزمره مشتریان، کارشناسان و فعالان اقتصادی، حکایت از مشکلات زیرساختی، ناهماهنگی نهادی، ناکارآمدی خدمات و چالش‌های مهمی در مسیر تحقق یک بانکداری الکترونیک مؤثر دارد.
بحران زیرساخت و قطعی‌های مکرر؛ کابوس مشتریان
یکی از مهم‌ترین مشکلات بانکداری الکترونیک در ایران، ناپایداری زیرساخت‌های ارتباطی و قطعی‌های مکرر سامانه‌های پرداخت است. کاربران به‌ویژه در زمان‌های پرتراکنش، بارها و بارها با ناتوانی در انتقال وجه، توقف خدمات کارت‌خوان و عدم دسترسی به اپلیکیشن‌های موبایلی روبرو می‌شوند. باوجود صرف هزینه‌های سنگین برای به‌روزرسانی شبکه شتاب و شاپرک، همچنان دغدغه اختلالات لحظه‌ای پابرجاست و اعتماد عمومی به خدمات آنلاین بانک‌ها را خدشه‌دار ساخته است.
سرویس‌های پرشمار، خدمات ناقص و یکپارچگی غایب
در حالی که اکثر بانک‌ها انواع اپلیکیشن، درگاه و سرویس آنلاین ارائه می‌دهند، اما نبود یکپارچگی بین خدمات و پراکندگی سامانه‌ها، مهم‌ترین دغدغه مشتریان بزرگ و کوچک است. قطع ارتباط بین بانک‌ها و کندی فراوان در پاسخ‌گویی بین‌بانکی، خلاقیت را قربانی ساختارهای سنتی کرده و عملاً کیفیت تجربه مشتری قربانی شده است. هر بانک اپلیکیشنی مجزا با حداقل همپوشانی با دیگر بانک‌ها عرضه کرده و فضای رقابتی سالم مغفول است.
توسعه نیافتگی فناوری و ضعف امنیت سایبری
اگرچه از لحاظ کمی، تعداد تراکنش‌های الکترونیک در هر روز به رقم‌های میلیاردی رسیده، اما توسعه کیفی این خدمات چندان مطلوب نیست. بسیاری از سامانه‌های بانکداری اینترنتی، هنوز از استانداردهای جهانی عقب‌اند و اغلب با حملات سایبری و کلاهبرداری‌های پیچیده مقابله ضعیفی دارند. مشکل فیشینگ، بدافزارها و نشت اطلاعات کاربران، بخصوص در بستر اپلیکیشن‌های غیرایمن، به یک چالش همیشگی بدل شده است.
قانون و مقررات؛ عقب‌تر از تحولات فناوری
کارشناسان بانکی معتقدند که بخش مهمی از عقب‌ماندگی بانکداری الکترونیک به فقدان نظام مقررات‌گذاری مدرن و به‌روزرسانی‌نشده بازمی‌گردد. بسیاری از قوانین، هنوز پاسخگوی چالش‌های پیچیده رمزارزها، بانکداری باز، فین‌تک‌ها و خدمات نوین نیست و برخورد سلبی و محدودکننده با فناوری‌های جدید، سرعت نوآوری را کُند کرده است.
چالش دسترسی و عدالت دیجیتال
با وجود افزایش ضریب نفوذ اینترنت و گوشی هوشمند، شکاف دسترسی به بانکداری الکترونیک میان شهرها و روستاها، گروه‌های سنی و اقشار اقتصادی همچنان مشهود است. بسیاری از مناطق محروم، از خدمات حداقلی فضای بانکی آنلاین بی‌بهره‌اند و حتی در مراکز استان‌ها، قطعی و صف‌های طولانی برای دریافت خدمات حضوری پابرجاست.
حرکت کند به سمت بانکداری هوشمند و دیجیتال
در عرصه جهانی، بانکداری دیجیتال با راهکارهای هوش مصنوعی، وام‌های هوشمند، مشاوره خودکار و خدمات نوآورانه تکمیل شده اما بانک‌های ایرانی اغلب در همان دایره بانکداری سنتی با ظاهری الکترونیکی مانده‌اند. پلتفرم‌های بانکداری باز و خدمات فین‌تک هنوز به‌درستی وارد شبکه بانکی کشور نشده‌اند و شعار «شعبه مجازی» غالباً روی کاغذ مانده است.
چشم‌انداز و راهکار
کارشناسان توصیه می‌کنند که بانکداری الکترونیک ایران نیازمند تحول اساسی در ساختار نهادی، سرمایه‌گذاری هدفمندتر، تدوین مقررات حمایت‌گر و ورود جدی فین‌تک‌ها و بانکداری باز است. به گزارش اکونیوز، رشد حقیقی در بانکداری هوشمند، بدون گذر از سنت‌های فرسوده و بوروکراسی گسترده و همچنین رفع اختلالات زیرساختی، ممکن نخواهد بود.