تأثیر عرضه و تقاضای میلگرد در بازار و بورس کالا
به گزارش خبرگزاری اقتصادایران، قیمت میلگرد تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد که میزان عرضه و تقاضا از جمله مهمترین آنها به شمار می‌آیند. به طور کلی، اطلاعات مربوط به عرضه و تقاضای میلگرد از طریق دو منبع مورد بررسی قرار می‌گیرند که اولین منبع بورس کالا و دیگری بازار آزاد می‌باشد. معاملات این مقطع فولادی در بازار بورس به دلیل شفافیت بیشتر، فعالیت تولیدکنندگان عمده، حضور بازارگردان و نقش مستقیم دولت، اهمیت بیشتری دارد. به همین خاطر، در اکثر موارد معاملات انجام شده در بازار بورس کالا و نوسانات آن بر معاملات بازار آزاد میلگرد هم تأثیرگذار هستند. به هر حال، هنگام بررسی نوسانات قیمت میلگرد باید تأثیر بورس کالا و میزان عرضه و تقاضای موجود و آتی مورد بررسی قرار گیرند.
نقش بورس کالا در تعیین نرخ فروش میلگرد
بازار بورس کالای ایران از جمله بزرگ‌ترین بازارهای معاملاتی خاورمیانه محسوب می‌شود که حجم زیادی از محصولات مختلف اعم از فلزات، محصولات کشاورزی و انرژی در آن مورد دادوستد قرار می‌گیرند. در این میان، میلگرد یکی از کالاهایی است که به صورت فعال در این بازار معامله می‌شود. این محصول به صورت گسترده در پروژه‌های ساختمانی کشور کاربرد داشته و به همین خاطر خریداران عمده و زیادی دارد. از طرف دیگر، کارخانه‌ها و تولیدکنندگان بزرگ میلگرد کشور هم محصولات خود را از این طریق عرضه می‌کنند. به این ترتیب، بازار بورس کالا بستری مناسب برای خریداران و فروشندگان فراهم می‌کند تا در کشف قیمت میلگرد شرکت کرده و قیمت تعادلی این محصول بر اساس میزان عرضه و تقاضا تعیین شود.
بورس کالا یک بازار شفاف بوده و خریداران و فروشندگان به راحتی می‌توانند از طریق آن با یکدیگر معامله کنند. بنابراین مکانیسمی که برای قیمت گذاری میلگرد فراهم می‌کند، یک روش منصفانه و کارآمد خواهد بود. این بازار همچنین یک منبع مهم اطلاعاتی برای فعالان حوزه ساخت و ساز می‌باشد. زیرا اطلاعات نرخ فروش میلگرد را به صورت روزانه منتشر کرده و به آنها کمک می‌کند تصمیمات دقیق و آگاهانه‌ای در زمینه خرید و فروش میلگرد اتخاذ نمایند. از طرف دیگر، بازار بورس کالا امکان کنترل قیمت روزانه قیمت را برای دولت فراهم می‌کند. به این شکل که دولت قیمت پایه فروش میلگرد را تعیین کرده و کشف قیمت نهایی بر اساس این نرخ پایه انجام می‌گیرد. بنابراین بورس یک ابزار کلیدی برای دولت جهت کنترل قیمت میلگرد و اطمینان از دسترسی به آن توسط فعالان ساخت و ساز محسوب می‌شود.
تاثیر عرضه و تقاضا بر قیمت میلگرد
نرخ فروش میلگرد به عنوان محصولی کلیدی در حوزه ساختمان سازی، مانند سایر کالاها مستقیماً از میزان عرضه و تقاضا تأثیر می‌پذیرد. عرضه این مقطع فولادی بر اساس میزان تولید کارخانه‌های داخلی و عرضه آنها به بازار و همچنین واردات میلگرد از شرکت‌های خارجی تعیین می‌شود. از طرف دیگر، تقاضای موجود برای آن را میزان نیاز صنعت ساختمان سازی و حوزه‌های عمرانی تعیین خواهد کرد. در مواقعی که تقاضا برای میلگرد زیاد و عرضه آن کم باشد، قیمت آن میل به افزایش پیدا می‌کند. اما زمانی که تقاضا کم و عرضه زیاد شود، نرخ فروش میلگرد تمایل به کاهش خواهد داشت. از آن جایی که تعادل میان عرضه و تقاضا پیوسته در حال تغییر است، این موضوع تأثیر قابل توجهی بر قیمت میلگرد خواهد داشت.
چه عواملی بر عرضه میلگرد تأثیر دارند؟
فاکتورهای زیادی بر میزان عرضه میلگرد اثرگذار هستند که ظرفیت تولید، در دسترس بودن مواد اولیه و زیرساخت‌های حمل و نقل برخی از مهمترین آنها محسوب می‌شوند. تولید میلگرد در وهله اول نیاز به سنگ آهن، زغال سنگ و سایر مواد اولیه این چنینی دارد که پیوسته در معرض نوسان قیمت قرار داشته و مسائل مربوط به خود را دارند. استخراج کردن و فرآوری مواد اولیه نیاز به صرف منابع انرژی و آب قابل ملاحظه‌ای دارد. از این رو فرایندهای مربوطه تا حد زیادی بر هزینه تولید میلگرد و قیمت نهایی آن تأثیر خواهند داشت. در کنار این موارد، میلگرد یک محصول سرمایه بر بوده و نیاز به سرمایه گذاری مناسبی در بخش مربوط به تجهیزات و فناوری دارد. از این رو وضعیت اقتصادی و فراهم بودن منابع مالی هم می‌تواند بر میزان عرضه و تعیین قیمت میلگرد، تأثیرگذار باشد.
زیرساخت‌های مناسب حمل و نقل از جمله دیگر عوامل مؤثر و مهم در تعیین میزان عرضه میلگرد محسوب می‌شوند. این فاکتور هم در فرایندهای انتقال مواد اولیه به کارخانه‌های تولید میلگرد و هم در بخش انتقال میلگرد تولیدی به شبکه‌های عرضه، مراکز فروش و مشتریان، تأثیر دارد. زیرا میلگرد سنگین و حجیم بوده و حمل و نقل آن به ویژه برای مسیرهای طولانی، دشوار و گران است. به این ترتیب، وجود زیرساخت‌های مناسب حمل و نقل اعم از جاده‌ها، بنادر و راه آهن می‌توانند تأثیر چشمگیری بر میزان عرضه میلگرد داشته باشند. همچنین، بخش لجستیک تولید و توزیع هم ممکن است تحت تأثیر حوادث و رویدادهای پیش بینی نشده مانند شرایط آب و هوایی نامناسب یا اعتصاب کارگران قرار گیرد. در نتیجه، موجب نوسان در میزان عرضه و قیمت میلگرد خواهد شد.
چه عواملی بر تقاضای میلگرد تأثیر دارند؟
بیشترین کاربرد میلگرد مربوط به حوزه ساختمان سازی است. از این رو تقاضای موجود برای میلگرد عمدتاً از نیازهای این صنعت ساخت و ساز ناشی می‌شود که خود تحت تأثیر عوامل گوناگونی قرار دارد. از جمله این عوامل مهم می‌توان به رشد و توسعه اقتصادی کشور اشاره کرد. زمانی که کشور یا منطقه‌ای از آن رشد اقتصادی را تجربه می‌کند، ایجاد ساختمان‌های جدید، پل‌ها، جاده و سایر پروژه‌های زیربنایی رونق می‌گیرد. در نتیجه، تقاضا برای میلگرد هم افزایش پیدا خواهد کرد. افزایش جمعیت و رشد شهرنشینی هم منجر به افزایش تقاضا برای ساخت مسکن جدید شده و تقاضا را برای میلگرد افزایش می‌دهد. به این ترتیب، قیمت میلگرد هم تحت تأثیر قرار گرفته و در صورت ثابت بودن سایر شرایط، تمایل به افزایش پیدا می‌کند.
تقاضا برای میلگرد همچنین تحت تأثیر سیاست‌ها و مقررات دولتی قرار دارد. برای نمونه، قوانین و مقررات ایمنی فعالان حوزه ساخت و ساز را ملزم به استفاده از میلگرد در سازه‌های بلند، پل‌ها، ساختمان‌ها، سدها و غیره می‌کنند. این موضوع افزایش تقاضای میلگرد حین ایجاد سازه‌های این چنینی را به دنبال دارد. از طرف دیگر، برخی سیاست‌های دولت مانند بسته‌های تشویقی، وام، مشارکت دولتی یا خصوص که توسعه زیرساخت‌ها را هدف قرار می‌دهند، عمدتاً بر افزایش تقاضای میلگرد تأثیر مثبت دارند. همچنین، آن دسته سیاست‌های دولتی مانند مقررات زیست محیطی که منجر به محدودسازی فعالیت‌های ساختمانی می‌شوند، کاهش تقاضا را در پی خواهند داشت. در نتیجه، قیمت میلگرد هم بسته به این سیاست‌ها و تغییر در تقاضا، دچار نوسان خواهد شد.
