جای خالی تحول در آموزش 100 هزار دانش آموز با نیازهای ویژه

دانش آموزان استثنایی نیازمند شیوه‌های نوین آموزشی هستند که علاوه بر نوآوری و استفاده از جدیدترین متدهای آموزشی، با تجربیات معلمان ایرانی و زیست بوم کشورمان مطابقت داشته باشد.

به گزارش خبرنگار مهر، در سال‌های اخیر، تلاش شده است تا آموزش و پرورش کودکان استثنایی با حضور حدود صد هزار دانش آموز شاهد تحولاتی باشد؛ تحولاتی که نه‌تنها کیفیت خدمات آموزشی را ارتقا دهد، بلکه گامی مهم در جهت تحقق عدالت آموزشی و فراهم‌سازی فرصت‌های برابر برای همه دانش‌آموزان به شمار آید.

افزایش پوشش تحصیلی و دسترسی عادلانه

بر اساس گزارش‌های رسمی وزارت آموزش و پرورش، شمار مدارس استثنایی در استان‌های مختلف کشور به‌طور قابل توجهی افزایش یافته است. همچنین، ایجاد کلاس‌های تلفیقی در مدارس عادی، این امکان را فراهم کرده تا بسیاری از دانش‌آموزان با نیازهای ویژه در کنار همسالان خود تحصیل کنند و از فضای اجتماعی مشترک بهره‌مند شوند.

در شهریور سال جاری سالار قاسمی معاون وزیر آموزش و پرورش و رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور اژ تحصیل 99 هزار دانش آموز با نیازهای ویژه تحت پوشش این سازمان خبر داد و گفت: از این تعداد حدود 82 هزار نفر در مدارس خاص استثنایی تحصیل می‌کنند و نزدیک به 17 هزار دانش آموز در مدارس عادی در قالب برنامه آموزش تلفیقی و فراگیر حضور دارند تا از فرصت‌های برابر آموزشی بهره مند شوند.

بیشترین تعداد دانش آموزان استثنایی در گروه کم توان ذهنی قرار دارند. حدود 61 هزار و 532 دانش آموز کم توان ذهنی، بیشترین تعداد را در میان دانش آموزان با نیازهای ویژه دارند. همچنین اختلال طیف اوتیسم با 3 هزار و 899 دانش آموز در مرحله بعدی است. دانش آموزان مبتلا به اوتیسم در تعاملات اجتماعی، ارتباط کلامی و انعطاف پذیری رفتاری با چالش مواجه هستند.

حدود 3 هزار و 958 نفر از دانش آموزان دچار آسیب شنوایی بوده و هزار و 799 نفر از دانش آموزان دارای معلولیت جسمی - حرکتی هستند.

اجرای طرح «شناسایی به‌موقع و مداخله زودهنگام» نیز کمک کرده تا کودکان دارای نیاز ویژه، پیش از ورود به مدرسه شناسایی و از آموزش‌های هدفمند بهره‌مند شوند.

استفاده از فناوری‌های نوین آموزشی

در سال‌های اخیر، بهره‌گیری از فناوری‌های کمک‌آموزشی، نرم‌افزارهای ویژه نابینایان و ناشنوایان، و سامانه‌های آموزش مجازی متناسب با توانایی‌های خاص دانش‌آموزان رشد چشمگیری داشته است. برای نخستین‌بار، تولید محتوای درسی چندرسانه‌ای به زبان اشاره و به خط بریل در دستور کار سازمان آموزش و پرورش استثنایی قرار گرفته است.

توانمندسازی معلمان و خانواده‌ها

یکی از نقاط قوت برنامه‌های جدید، برگزاری دوره‌های تخصصی برای معلمان مدارس استثنایی و آموزش خانواده‌هاست. این دوره‌ها با هدف افزایش آگاهی نسبت به نیازهای آموزشی و روانی کودکان استثنایی برگزار می‌شود تا محیط یادگیری در خانه و مدرسه هماهنگ‌تر شود.

توجه به مهارت‌های زندگی و اشتغال

در کنار آموزش‌های درسی، آموزش مهارت‌های زندگی، کارآفرینی و توانمندسازی حرفه‌ای نیز در دستور کار قرار گرفته است. دانش‌آموزان دارای معلولیت‌های جسمی یا ذهنی با شرکت در کارگاه‌های عملی، به استقلال بیشتر و حضور فعال‌تر در جامعه دست می‌یابند.

چشم‌انداز آینده

با تداوم سیاست‌های حمایتی و استفاده از فناوری‌های نوین، آموزش و پرورش استثنایی در مسیر رشد و نوآوری قرار گرفته است. هدف نهایی این برنامه‌ها، ساختن جامعه‌ای است که در آن «هیچ کودکی به دلیل تفاوت‌هایش از تحصیل و پیشرفت باز نماند.

با این وجود ساختن آینده نیازمند استفاده از ایده‌های برتر معلمان و کارشناسان آموزشی و استفاده از تجربیات آنان است.

به همین منظور سازمان آموزش و پرورش استثنایی در نظر دارد همایشی با عنوان آموزش و پرورش استثنایی در هزاره سوم (فرصت‌ها و چالش‌ها) در 26 بهمن ماه برگزار کند و از همه معلمان و کارشناسان آموزشی می‌خواهد مقالات و چکیده نظرات و تجربیات خود را تا 30 آذر به دبیرخانه این همایش ارسال کنند.

محورهای اصلی این همایش عبارتند از:

- حکمرانی و سیاست‌گذاری در آموزش و پرورش استثنایی

- تحول در نظام توان‌بخشی، بهداشت، پیشگیری و مشاوره

- آینده‌پژوهی، فناوری و نوآوری در آموزش ویژه

- تحول در نظام آموزشی کودکان با نیازهای ویژه

- خانواده، جامعه و سازمان‌های مردم نهاد