حکمرانی دیجیتال در آموزش عالی خود را به ما تحمیل می‌کند
معاون فرهنگی وزارت علوم گفت: حکمرانی دیجیتال در آموزش عالی خود را به ما تحمیل می‌کند و موقعی می‌توان با مخاطرات آن مقابله کرد که اخلاق و فرهنگ و اجتماع هم در آن دخیل شود.
معاون فرهنگی وزارت علوم گفت: حکمرانی دیجیتال در آموزش عالی خود را به ما تحمیل می‌کند و موقعی می‌توان با مخاطرات آن مقابله کرد که اخلاق و فرهنگ و اجتماع هم در آن دخیل شود.
به گزارش خبرگزاری مهر، اختتامیه همایش ملی حکمرانی آموزش عالی در عصر دیجیتال با حضور وحید شالچی معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، محمدتقی کرمی قهی سرپرست مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی و سعید غیاثی ندوشن عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، امروز چهارشنبه 30 مهرماه در مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی برگزار شد.
وحید شالچی معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم در این مراسم با اشاره به انقلاب چهارمی که به لحاظ فناوری درگیر آن شده‌ایم، گفت: این انقلاب دارای ویژگی‌هایی است که آن را از سایر انقلاب‌ها متمایز می‌کند چراکه دارای سرعت و معنای عجیبی است و شتاب گسترده‌ای در جهان برای انطباق با این وضعیت شکل گرفته است.
شالچی اضافه کرد: ما در حوزه آموزش عالی در عصر حاضر به سرعت تحت تأثیر قرار گرفته‌ایم به طوری که امکان دارد در سال آینده دانشگاه متفاوتی تأسیس شود. ضمن اینکه دو سال اخیر هم در این زمینه متفاوت از همه ادوار گذشته بوده است، از جمله در فرم معلم و کلاس تفاوت کاملاً محسوس بود.
وی با تاکید بر اینکه تحول دیجیتال صرفاً یک ابزار نیست، بیان کرد: دیجیتالی شدن ابزارهای متفاوتی برای پژوهش و تدریس در اختیار ما گذاشته که منطق جدیدی برای حکمرانی را ایجاد کرده و فرهنگ سازمانی جدیدی را شکل می‌دهد و نظام دانایی متفاوتی را برای ما در عرصه دانشگاه ایجاد می‌کند. ما در حال گذر از دانشگاه به محلی برای تولید علم به میدانی برای شکل گیری تصمیماتی مبتنی بر داده، یادگیری و شبکه‌های هوشمند که تبعات زیادی را به همراه دارد، هستیم.
شالچی تصریح کرد: وقتی پلتفرم‌ها قدرت پیدا می‌کنند این پرسش ایجاد می‌شود که این قدرت چه کسانی را برنده و چه کسانی را بازنده می‌کند. در این شرایط استقلال دانشگاه دچار مشکل می‌شود و حریم خصوصی استاد و دانشجو با مخاطرات روبرو می‌گردد و حکمرانی دیجیتال در آموزش عالی بیش از آنکه یک مساله فنی باشد، می‌تواند مسائل اخلاقی و انسانی را هم به وجود بیاورد.
وی با طرح این سوال که در شرایط فعلی آیا ما به سمت آزادسازی آموزش حرکت می‌کنیم یا دیجیتالی سازی کنترل اتفاق خواهد افتاد؟ گفت: این مساله کنترل سخت‌تری از کنترل‌های قبلی خواهد بود. اینکه در عصر دیجیتالی شدن فناوری در خدمت حکمرانی انسانی قرار می‌گیرد و یا حکمرانی انسانی در خدمت فناوری، اقتصاد و سرمایه قرار می‌گیرد. در این شرایط ساختار تصمیم گیری تغییر خواهد کرد چراکه در پسا دیجیتال ما به صورت سلسه مراتبی و متمرکز عمل می‌کردیم و تصور می‌شد دارای سرعت عمل هستیم، اما اکنون که انقلاب چهارم را تجربه کرده‌ایم، در حین عمل داده‌ها منتقل می‌شوند.
معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، در تشریح حکمرانی دیجیتال در فضای آموزشی گفت: جریان اطلاعات بالا به پایین نیست بلکه شفاف و دو سویه است و دانشگاه‌ها هم به جای اجرای سیاست‌ها به سمت کنشگری حرکت می‌کنند. در پسا دیجیتال سیاست گذاری در دانشگاه‌ها مبتنی بر ورودی‌ها و منابع در اختیار بود اما اکنون می‌تواند بر اساس پیامدها که اثرات اجتماعی در آن دیده می‌شود، شکل بگیرد. در نظام نظارت و ارزیابی تحول زیادی رخ می‌دهد و به صورت لحظه‌ای اطلاعات وارد می‌شود و ماشین روندها را پیش بینی می‌کند و به این ترتیب نقش دولت هم کاهش پیدا می‌کند.
شالچی اضافه کرد: رابطه دانشگاه و جامعه تغییر می‌کند و از حالت منفل و پاسخگو به سیاست‌های بیرون، تعاملی تر عمل می‌کند و بازخوردهای اجتماعی، برخط و لحظه‌ای دریافت می‌گردد.
وی با اشاره به اینکه در این شرایط مجموعه‌ای از چالش‌های اخلاقی، اجتماعی و فرهنگی را خواهیم داشت، گفت: در ملاحظات فرهنگی اول مساله حریم خصوصی مطرح است. همچنین داده‌ها در نقطه‌ای تجمیع می‌شوند و یادگیری بر آن اساس صورت می‌گیرد بنابراین دارای اهمیت زیادی است زیرا هم باید آگاهانه عمل کنند و از سوی دیگر باید به صورت آزاد در دسترس باشند. نکته بعدی اینکه داده‌ها بر خلاف تصور بی طرف نیستند بلکه سوگیری پنهانی دارند. ضمن اینکه آزادی علمی و استقلال دانشگاه‌ها هم با مشکل مواجه می‌شوند. مرز گذاشتن میان استقلال دانشگاه‌ها و دولت یکی دیگر از چالش‌های ما خواهد بود. همچنین این مساله مطرح می‌شود که در برابر خطاهای دیجیتال چه کسانی باید پاسخگو باشند.
وی درباره بروز مسائل فرهنگی در عصر دیجیتالی شدن گفت: در ملاحظات فرهنگی تغییر مساله مفهوم یادگیری و نقش استاد مطرح است زیرا حرمت استاد و شاگردی با تغییر روبرو می‌شود. از سوی دیگر غلبه محتوای انگلیسی یک امر مهم است. در چنین بستری تنوع فرهنگی چگونه حفظ می‌شود؟ وقتی دانشگاه بر مهارت دیجیتال تمرکز کند تربیت فرهنگی و اخلاقی احتمالاً به حاشیه می‌رود.
شالچی ادامه داد: در حوزه ملاحظات اجتماعی، مهمترین مساله شکاف دیجیتال نابرابر است که شامل دسترسی و مهارت می‌شود. در این شرایط شکاف‌های جنسیتی، طبقاتی و ملی شکل می‌گیرد. همچنین این سوال مطرح می‌شود که چگونه کماکان از پیوندهای انسانی در حوزه آموزش بهره گرفته می‌شود. همچنین مهاجرت داده در شرایطی که ما از فیلترشکن استفاده می‌کنیم، مخاطرات جدی ایجاد می‌کند.
وی در پایان سخنانش گفت: به هر حال حکمرانی دیجیتال در آموزش عالی خود را به ما تحمیل می‌کند و موقعی می‌توان با مخاطرات آن مقابله کرد که اخلاق و فرهنگ و اجتماع هم در آن دخیل شود زیرا در غیر این صورت داده به سلطه تبدیل می‌شود.