خودروهایی که در ایران با موتورهای عجیب تولید شدند

خودروسازان بزرگ جهان وقتی اقدام به طراحی و توسعه خودروی جدیدی می‌کنند، یک سری پیشرانه مشخص برای آن در نظر می‌گیرند که متناسب با نیازها، طراحی و پلت‌فرم آن خودرو است اما وقتی پای این خودروها به ایران باز می‌شود، همه‌چیز تغییر می‌کند زیرا خودروسازان ایرانی با خلاقیت‌های فوق‌العاده‌ای که دارند (!)، به طرق مختلف موتورهایی را زیر کاپوت برخی خودروها جای می‌دهند که هرگز در مخیله سازنده اصلی هم نمی‌گنجید! چه کسی فکر می‌کرد قوای محرکه دیفرانسیل عقب پیکان روی پژو 405 نصب شود یا موتور پراید زیر کاپوت رنو 5 جای گیرد!؟ این ترکیب‌های سمی فقط در خودروسازی ایران دیده می‌شود و در ادامه با برجسته‌ترین نمونه‌های آن آشنا خواهیم شد.

پیکاژو سال 1370

پیکان با موتور پژو 504

پیکان در اصل محصول گروه خودروسازی روتس بریتانیا بود اما بعدها طی نقل و انتقالاتی مالکیت این شرکت به پژو رسید و ایران‌خودرو تا سال‌ها قطعات فنی پیکان را از پژو می‌گرفت. در سال 1968 اما قرارداد ایران‌خودرو با پژو به پایان رسید و تأمین قطعات فنی ازجمله موتور 1600 سی‌سی پیکان متوقف شد. درنتیجه، برای جلوگیری از توقف خط تولید پیکان، قرار بر این شد که از موتور 1800 سی‌سی پژو 504 در این خودرو استفاده شود. بررسی‌های نصب این موتور روی پیکان توسط پژو انجام گرفت و در سال 1370 پیکان با پیشرانه و متعلقات فنی پژو 504 با نام پیکاژو یا پیکان پژو به بازار عرضه شد. موتور 1800 سی‌سی پژو 80 اسب بخار قدرت داشت که بیشتر از موتور 1600 قبلی پیکان بود و به همین دلیل پیکاژو شتاب و کشش بالاتری نسبت به پیکان‌های معمولی داشت هرچند که با مشکلاتی هم مثل سنگینی موتور و درنتیجه افتادگی دماغه دست‌وپنجه نرم می‌کرد. البته استفاده از این موتور در پیکان راه‌حلی موقتی بود و بعداً همان موتور 1600 سی‌سی اصلی داخلی‌سازی شد و دوباره در سینه پیکان قرار گرفت اما برای چند سال ترکیب سدان بریتانیایی با موتور فرانسوی در ایران شکل گرفت.

پژو آردی سال 1377

پژو 405 با موتور پیکان

زمانی که در اواسط دهه 70 شمسی مونتاژ پژو 405 در ایران آغاز شد، محبوبیت زیادی پیدا کرد ولی بااین‌وجود، 405 خودروی گران‌قیمتی بود که هرکسی توان خریدش نداشت. اینجا بود که جرقه یک شاهکار بی‌بدیل در ذهن مدیران ایران‌خودرو زده شد که ترکیب اتاق پژو 405 با قوای محرکه پیکان بود! ایران‌خودرو قصد داشت با این خودرو هم رقیبی برای پراید سایپا ارائه کند و هم جایگزینی برای زمان توقف تولید پیکان داشته باشد؛ اما ترکیب این دو خودرو کار ساده‌ای نبود زیرا پژو 405 خودرویی دیفرانسیل جلو و پیکان دیفرانسیل عقب بود ولی برای نوابغ ایران‌خودرو کار نشد نداشت و نهایتاً با اعمال تغییراتی در اتاق 405 برای همخوانی با قوای محرکه دیفرانسیل عقب پیکان، این محصول عجیب در سال 1377 با نام پژو آردی روی خط تولید رفت و با قیمتی که حدود 4 میلیون تومان از 405 ارزان‌تر بود به بازار عرضه شد. بااین‌وجود، آردی به دلیل عدم همخوانی و هماهنگی اتاق سنگین 405 با موتور پیکان و همین‌طور مشکلات فراوان گیربکس و دیفرانسیل، فروشی که انتظار می‌رفت را تجربه نکرد و عرضه نسخه بهبودیافته آن با نام روآ هم نتوانست شرایط این پژوی پیوندی را چندان بهتر کند.

رنو پی‌کی سال 1380

رنو 5 با موتور پراید

پس‌ازاینکه تولید رنو 5 در سال 1372 در ایران خاتمه پیدا کرد، نیاز به یک خودروی ارزان‌قیمت در کشور آشکار شد و به همین دلیل، در سال 1376 پارس‌خودرو که هنوز به تملک سایپا درنیامده بود، خط تولید رنو 5 را از سایپا خرید و فرایند ایزانیزه کردن این هاچ‌بک فرانسوی را آغاز کرد. نتیجه ین پروژه عرضه رنو 5 کاملاً ایرانی در سال 1377 با نام سپند بود. سپند اما از مشکلات کیفی متعدد و ضعف در مونتاژ رنج می‌برد و نتوانست موفقیت رنو 5 را در بازار کشور ادامه دهد. پارس‌خودرو اما که هزینه زیادی برای خط تولید سپند کرده و نمی‌خواست از خیر آن بگذرد، برای آنکه بتواند نظر خریداران را جلب کند، راه چاره را استفاده از قطعات فنی پراید در سپند یافت که نتیجه آن تولد مدل پی‌کی بود. این کار اما تغییرات زیادی را می‌طلبید زیرا موتور رنو 5 به‌صورت طولی نصب می‌شد درحالی‌که موتور پراید عرضی بود. درنهایت، این پیوند قلب انجام شد و رنو 5 عجیبی را خلق کرد که به دلیل فاصله عرضی بیشتر محورهای پراید، چرخ‌ها از بدنه آن بیرون زده بودند و با بچه گلگیرهای پلاستیکی پوشش داده شدند!

پژو 405 SLX سال 1390

پژو 405 با موتور 206

پژو 405 زمانی که در سال 1987 در اروپا معرفی شد، با انواع مختلف پیشرانه‌های سری XU به بازار عرضه شد. این خودرو در سال 1369 در مدل GL و با پیشرانه 1.6 لیتری XU5 روی خط تولید ایران‌خودرو رفت و بعداً به موتور قوی‌تر 2 لیتری XU9 مجهز و سپس موتور 1.8 لیتری انژکتوری XU7 مجهز شد. در اواخر دهه 80 اما درحالی‌که حدود دو دهه از آغاز تولید 405 می‌گذشت، به دلیل استهلاک و مصرف سوخت بالای موتور XU7، ایران‌خودرو این سدان فرتوت فرانسوی را به موتور 1.6 لیتری مدرن‌تر TU5 مجهز کرد یعنی پیشرانه‌ای که ابتدا با پژو 206 به ایران آمده بود. ابتدا همان 405 GLX در تعداد محدودی با این موتور عرضه شد اما از سال 1390، مدل فیس‌لیفت SLX که ابتدا با موتور XU7 عرضه شده بود، فقط با موتور TU5 به تولید رسید. این پیشرانه به دلیل حجم و گشتاور کمتر، خیلی مناسب وزن سنگین‌تر 405 نسبت به 206 نبود ولی در قیاس با دیگر پیوندهای قلب ایرانی بهتر و هماهنگ‌تر بود تا پیشرانه‌ای که اساساً برای خودروهای مدرن‌تر و جمع‌وجورتر پژو - سیتروئن طراحی شده بود، به لطف ایران‌خودرو در سینه 405 قدیمی قرار گیرد.

وانت کارا سال 1392

مزدا با موتور پیکان

نسل دوم وانت سری B مزدا در سال 1363 در ایران روی خط تولید گروه بهمن رفت و برای چند دهه به بازار عرضه شد. این وانت ابتدا با موتور 1600 سی‌سی و سپس 2000 سی‌سی 12 سوپاپ مزدا تولید شد اما در سال 1392، به دلایل مختلفی مثل واگذاری بخش پیشرانه‌های وانت شرکت مزدا به فورد و توقف توسعه و ارتقای موتورهای وانت در مزدا، استانداردهای اجباری جدید خودرو در ایران و الزام تجهیز خودروهای داخلی به استانداردهای آلایندگی یورو 4، عدم امکان ارتقای موتور وانت مزدا به سیستم‌های جدید و... امکان ادامه تولید موتور 2000 سی‌سی مزدا وجود نداشت. به همین دلیل، گروه بهمن به‌ناچار سراغ پیشرانه 1700 سی‌سی پژو روآ رفت که در اصل نسخه ارتقاءیافته همان موتور پیکان بود و در اواخر سال 1392 وانت مزدا با پیشرانه پیکان و نام جدید کارا معرفی شد. موتور 1700 سی‌سی OHV روآ اما با تنها 80 اسب بخار قدرت، بسیار از موتور 98 اسب بخاری مزدا ضعیف‌تر بود و نمی‌توانست قلب مناسبی برای جثه وانت مزدا باشد. درنتیجه، پس از مدت کوتاهی، گروه بهمن یک موتور 2 لیتری جدید از شرکت چینی DAE را جایگزین موتور پیکان در وانت کارا کرد.

پارس نوآ سال 1402

رنو لوگان با موتور پژو

اگر فکر می‌کنید پیوندهای قلب عجیب در خودروسازی ایران متعلق به گذشته است، اشتباه می‌کنید زیرا جدیدترین مصداق این موضوع همین امسال برای فروش عرضه شده است! چند وقت بعدازاینکه تولید رنو لوگان یا تندر 90 در ایران به دلیل تحریم‌ها خاتمه پیدا کرد، سایپا فرایند ایرانیزه کردن این خودرو را آغاز کرد. این خودرو که ابتدا با نام P90 شناخته می‌شد و بعداً پارس نوآ نام گرفت، در اواخر فروردین 1402 معرفی شد و امسال روی خط تولید رفته است. در این تندر 90 ایرانی غیر از بازطراحی بزرگ نمای جلو و عقب، یک تغییر مهم دیگر هم صورت گرفته است. در پارس نوآ خبری از پیشرانه اصلی رنو لوگان نیست زیرا به دلیل تحریم‌ها امکان تولید آن وجود نداشت و در عوض، سایپا از موتور 1.6 لیتری ME16 استفاده کرده است. این موتور در اصل نسخه سایپا از پیشرانه TU5 محسوب می‌شود. این یعنی دست روزگار، یکی از موتورها پژو را در ایران زیر کاپوت یکی از محصولات رنو قرار داده است! ترکیبی که هیچ‌گاه حتی به ذهن مدیران این دو شرکت فرانسوی هم خطور نمی‌کرد اما به لطف صنعتگران ایرانی تحقق یافت!

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.