دستمزدهای نجومی در اینستاگرام؛ حتی گران‌تر از جراحان / کدام اینفلوئنسرها باید مالیات بدهند؟

صفحه اینستاگرام خود را باز کنید سری به صفحه مشترک یا به اصطلاح اکسپلورر آن بزنید تا با هر نوع جستجو در هر زمینه‌ای با سیلی از صفحات مختلف اینفلوئنسرهای اینستاگرامی در موضوعات مختلف مواجه شوید. از موضوعاتی، چون سفر و پوشاک و خرید و هنر تا تعداد بالای اینفلوئنسرهایی که در حوزه غذاگردی و رستوران فعالیت می‌کنند، با انواع درآمدهای مختلف حضور دارند. گاه درآمدها آنقدر نجومی است که برای برخی حتی غیرقابل باور است. یکی از همین اینفلوئنسرهای مشهور در حوزه تبلیغ رستوران‌ها ادعا کرده بود که ماهیانه بیش از 200 میلیون تومان درآمد دارد.

بنابر گزارش دیده بان ایران؛ در مورد دیگری یکی از همین اینفلوئنسرها در لیست قیمتی که ارائه داده بود رقمی بین 5 تا 15 میلیون تومان برای هر پست طلب می‌کرد که اگر با میانگین هر پست 10 میلیون تومان و ماهی 25 پست تبلیغی رقم مورد اشاره را فرض کنیم در ماه به طور میانگین حدود 250 میلیون تومان درآمد وی بوده و این در حالی است که همین شخص خاص گاهی هر روز و روزی تا دو پست تبلیغی در صفحه خود گذاشته است.

این شرایط نیز در حالی است که برپایه آمار، در 11 ماهه سال گذشته مجموع مالیات حقوق کارمندان و کارگران 20 هزارمیلیارد تومان بوده که نزدیک به 19 درصد از کل مالیات‌های وصول شده دولت را تشکیل می‌دهد. اما درهمین دوره زمانی درآمد دولت از محل مالیات مشاغل 11‌هزار میلیارد تومان بوده است، یعنی 9‌هزار میلیارد تومان کمتر از مالیات کارکنان دولت و بخش خصوصی. مالیات بر حقوق در سال گذشته 20 درصد از درآمدهای مالیاتی دولت را تشکیل داد. کارکنان بخش دولت و خصوصی تاکنون دو برابر صاحبان مشاغل و اصناف مالیات پرداخت کرده‌اند. از سوی دیگر در حالی که دولت امسال حتی از حداقل حقوق‌ها نیز مالیات دریافت خواهد کرد مشخص نیست که چطور اینفلوئنسرها و شاخ‌های شبکه‌های اجتماعی تاکنون و هم چنان از پرداخت مالیات مصون و معاف مانده اند. در همین حال بنا به مصوبه بودجه سال 1401 در حالی کارگر با حداقل حقوق نیز مالیات پرداخت می‌کند که برخی از اینفلوئنسرهای اینستاگرامی با در آمدهای نجومی بین 50 تا 200 میلیون تومان در ماه هنوز در رصد مالیاتی دولت قرار نگرفته اند!

در همین رابطه نیز، «محمد مسیحی»، معاون درآمدهای مالیاتی سازمان امور مالیاتی پیش از این و در سال 1400 به مهر گفته بود که اینفلوئنسرها هم از سال آینده مشمول پرداخت مالیات می‌شوند. او دراین‌باره توضیح داد که: «برای بحث شبکه‌های اجتماعی هیچ محدودیتی از بابت شمول مالیات نداریم و فعالان فضای مجازی مثل بقیه افرادی که در فضای واقعی فعالیت می‌کنند حتما مشمول مالیات می‌شوند.» او گفته است: «در یکی دوسال گذشته برنامه‌ای برای رسیدگی به فعالان فضای مجازی در دستور کار داشتیم و بخشی را هم مطالبه مالیات کردیم که بیشترآن‌ها به نتیجه رسیده است و اکثر این افراد دارای پرونده مالیاتی و کد مالیاتی هستند.»

حال، اما پس از چندین سال کشمکش بر سر درآمدهای نجومی این آدم‌ها به نظر می‌رسد بالاخره قرار شده است که این اشخاص نیز مالیات بپردازند. کشمکشی که از همان روزهای نخست باب شدن اصطلاح اینفلوئنسر در ایران آغاز شده است.

آمارها در سال 1399 حاکی از آن بود که تنها در اینستاگرام، بیش از 50 پیج بالای 3میلیون دنبال‌کننده دارند و فالوورهای بیش از 600پیج بالای یک میلیون دنبال‌کننده است. هزینه متداول درج هر ویدئوی کمپین‌های تبلیغاتی شرکت‌های مختلف در صفحات اینفلوئنسرهای اینستاگرام، مبلغی درحدود 5 تا 100میلیون است و هر کدام از اینفلوئنسرهای اینستاگرام، روزانه تعداد قابل‌توجهی از چنین ویدئوها و استوری‌های تبلیغاتی را در صفحات خود با مخاطبانشان به اشتراک می‌گذارند. برآوردهای مرکز پژوهشی بتا (پلت‌فرم تحلیل داده‌های شبکه‌های اجتماعی) نشان می‌دهد تنها درآمد حاصل از تبلیغ و اطلاع‌رسانی توسط اینفلوئنسرهای اینستاگرامی در سال، مبلغی حدود هزار میلیارد تومان است. به‌طوری که می‌توان گفت مجموع درآمد 600 اینفلوئنسر برتر اینستاگرام فارسی در یک‌سال چیزی درحدود درآمدی است که سازمان صداو سیما از تبلیغات به‌دست می‌آورد.

نخستین بار «محمد مسیحی»، معاون درآمدهای مالیاتی سازمان امور مالیاتی در آذر ماه سال 1398 به مهر گفته بود که اینفلوئنسرها هم از سال آینده مشمول پرداخت مالیات می‌شوند. او دراین‌باره توضیح داده بود که: «برای بحث شبکه‌های اجتماعی هیچ محدودیتی از بابت شمول مالیات نداریم و فعالان فضای مجازی مثل بقیه افرادی که در فضای واقعی فعالیت می‌کنند حتما مشمول مالیات می‌شوند.» وی هم چنین توضیح داده بود که: «در یکی دوسال گذشته برنامه‌ای برای رسیدگی به فعالان فضای مجازی در دستور کار داشتیم و بخشی را هم مطالبه مالیات کردیم که بیشترآن‌ها به نتیجه رسیده است و اکثر این افراد دارای پرونده مالیاتی و کد مالیاتی هستند.»

وعده دریافت مالیات از اینفلوئنسرها، اما بالاخره در اسفند سال 1399 تصویب شد، اما با همه کمی و کاستی‌ها تا 6 ماه بعد نیز چندان مورد توجه قرار نگرفت. مرداد ماه سال 1400 بود که رئیس سازمان امور مالیاتی در بخشنامه‌ای، دستورالعمل اخذ مالیات از اینفلوئنسرهای دارای بیش از 500 هزار فالوور را ابلاغ کرد. امیدعلی پارسا آئین نامه اجرایی اخذ مالیات از اینفلوئنسرهای دارای بیش از 500 هزار فالوور را ابلاغ کرد که بر اساس بند ذ تبصره 6 قانون بودجه سال 1400 کل کشور، درآمد کاربران دارای بیش از 500 هزار فالوور از محل تبلیغات، مشمول مالیات بر درآمد است.

مساله‌ای که باز هم تردیدهای تازه به وجود آورد چرا که همزمان با طرح این مساله و توجه به تعداد 500 هزار فالور گفته شد که برخی از اینفلوئنسرها شروع به ایجاد صفحات تازه کرده اند. اما در بهمن سال 1400 خبر دیگری منتشر شد که نشان می‌داد مساله بررسی تعداد فالوور از دستور کار خارج شده است.

بیشتر بخوانید:

• چند ترفند ساده برای ورود به اکسپلور اینستاگرام

در آن زمان دولت برخلاف اخبار پیشین اعلام کرد که مبنای اخذ مالیات تعداد فالور نیست بلکه درآمد اینفلوانسرها است. یعنی درحالی که براساس قانون بودجه سال جاری باید از درآمد حاصل از تبلیغات کاربران بالای 500 هزار دنبال‌کننده در رسانه‌های کاربر محور مالیات اخذ شود، اعلام مسئولان سازمان امور مالیاتی حاکی از آن است که اولین لیست اطلاعات این افراد به این سازمان ارسال شده و برای اخذ مالیات از آن‌ها باید تا پایان امسال و تکمیل اظهارنامه‌ها صبر کرد. بر اساس این گزارش سازمان امور مالیاتی مکلف است فهرست مودیان مالیاتی و خوداظهاری ارائه شده توسط آن‌ها را تهیه کند و در تارنمای سازمان، در منظر عموم قرار دهد که طبق گفته معاون سابق سازمان امور مالیاتی، به موجب قانون مالیات‌های مستقیم و با آخرین اصلاحاتی که در آن صورت گرفته است، درآمد واقعی هر شخصی اعم از اینفلوئنسرهای دارای بیش از 500 هزار دنبال کننده در رسانه‌های کاربر محور نیز براساس بررسی صورت‌حساب‌ها و حساب‌های بانکی و استناد به مدارک و اسناد مشخص و به عنوان ماخذ محاسبه مالیات تعیین می‌شود. براساس اعلام محمد مسیحی، معاون درآمدهای مالیاتی سازمان امور مالیاتی، این سازمان وظیفه خود در راستای اخذ مالیات از اینفلوئنسرها در سال جاری مبنی بر تدوین دستورالعمل‌ها و ابلاغ آن‌ها را انجام داده است.

از سوی دیگر، اولین لیست از کاربران رسانه‌های کاربر محور با بیش از 500 هزار دنبال کننده به سازمان امور مالیاتی ارسال شده و این روند همچنان ادامه دارد. در این زمینه، درحالی که قانون بودجه محدوده 500 هزار دنبال کننده را شرط اخذ مالیات قرار داده است، اعلام سازمان امور مالیاتی حاکی از آن است که ملاک این سازمان برای اخذ مالیات در این زمینه درآمد کاربران است نه تعداد دنبال کنندگان آن ها. به گونه‌ای که مسیحی، معاون درآمدهای مالیاتی سازمان امور مالیاتی معتقد است رسیدگی به مالیات اینفلوانسرها آستانه خاصی ندارد و رسیدگی مالیاتی را برای کاربران دارای کمتر از 500 هزار دنبال کننده هم که از محل تبلیغات درآمد داشته باشند، اعمال می‌کند.

این شرایط در حالی است که در خرداد ماه سال جاری نیز مدیرکل دفتر طراحی و تحلیل فرآیندهای مالیاتی خبر داد که «اینفلوئنسرها تا پایان تیرماه فرصت دارند تا نسبت به ارائه اظهارنامه مالیاتی اقدام کنند.»

220 256