دلیل افت اخیر بورس / بازار سرمایه به اوج برمی گردد؟

پیام الیاس کردی، کارشناس بازارهای مالی، به برشماری عوامل اصلی ریزش بازار پرداخته است. او معتقد است که همانند سال‌های گذشته، تا زمانی که این عوامل دچار تغییرات نشوند، بورس کشور نمی‌تواند بازدهی معقولی را به ارمغان بیاورد.

وی اصلی‌ترین و مهم‌ترین علت عدم تحرک بازار را نرخ بهره خواند و گفت: نرخ بهره موضوع تاثیرگذاری در ریزش 1399 نیز بود که کمتر کسی به آن پرداخت؛ بنابراین مادامی که نرخ بهره به حوالی 10 درصد نزدیک شد، پول‌های پارک شده در بانک‌ها روانه بازار شده و رشدهای عجیبی به‌وجود آمد؛ اما درست زمانی که نرخ بهره مجددا صعودی شد و به حوالی 19 درصد رسید، شاهد خروج پول قدرتمند از بورس بودیم که نتیجه آن فشار فروش سنگین در تمامیت بازار بود.

کردی افزود: اکنون نیز که انواع و اقسام نرخ بهره صعودی است و به بالای 30 درصد رسیده است، قاعدتا نباید انتظار رشد بازار سرمایه وجود داشته باشد؛ نرخ بهره‌ای که کمترین تاثیر آن افزایش هزینه تامین مالی و به دنبال آن تولید شرکت‌ها است.

الیاس کردی تاثیرات نرخ دلار را با دو محوریت بررسی کرد و گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد که قیمت دلار از اواسط سال 1401 تا 13 اردیبهشت 1402 در کانال صعودی قرار گرفت و با 2 برابر شدن قیمت دلار، پول‌های قدرتمندی وارد بازار شده و طبیعتا به دنبال ورود چنین پول‌هایی، شاخص‌های بورسی نیز رشد می‌کنند؛ اما نکته جالب ماجرا این جاست که با توقف رشد دلار، آن پول‌ها نیز تزریق پول به بازار نداشته و خروج زدند. البته که عدم تقارن اطلاعاتی و موضوع نرخ خوراک نیز عامل تاثیرگذاری در این ریزش بود.

الیاس کردی ادامه داد: اختلاف بین دلار آزاد و نیما نیز صادرات صنایع را مختل کرده است؛ چراکه بزرگترین صنایع بورسی نیز صادرات محور بوده و مختل شدن فروش آن‌ها قاعدتا بر کلیت بازار اثرگذار است! از طرفی تلاش سیاست‌گذار برای کاهش این فاصله هم ناکافی است و هم جهت‌گیری مشخصی ندارد، به طوری که فرض می‌شد افزایش 100 تومانی دلار نیما را هر روز شاهد باشیم اما آن‌هم توسط سیاست‌گذار دریغ شد.

تصمیمات شبانه و ایجاد بی اعتمادی

این کارشناس بازار سرمایه تصمیمات خلق الساعه که دو بار متوالی، بورس را تحت تاثیر قرار داده را مورد واکاوی قرار داد و خاطرنشان کرد: هر سیاست و تصمیمی که در قالب‌های مختلف به بازار سرمایه تحمیل می‌شود، سبب شوک منفی خواهد شد؛ آن هم 2 مرتبه؛ مورد اول اثرات آن تصمیم بر صنعت است. به عنوان مثال نرخ خوراک پتروشیمی صنعت مذکور را تضعیف می‌کند و شاید تاثیری بر سایر صنایع نداشته باشد؛ اما بی اعتمادی که از این مصوبات وقت و بی وقت ایجاد می‌شود، سبب فراری دادن سرمایه‌ها می‌شود.

وی با طرح این سوال که کدام سرمایه گذاری را می‌شناسید که تمایل به سرمایه گذاری در بازار بی ثبات داشته باشد، گفت: همین زنجیره عوامل ارزش معاملات را تا این حد به پایین رانده است.

الیاس کردی در آخر به معرفی راه حل‌هایی پرداخت که می‌تواند آینده بازار را تضمین کند: به عقیده اکثر کارشناس، بازار سرمایه در کف‌ترین حالت خود قرار دارد؛ به طوری که ارزش دلاری آن به آبان 1398 برمیگردد. در این شرایط که به نظر می‌رسد بازار میل به سقوط ندارد (شاید اصلاحی در کار باشد) باید زیرساخت‌ها را تقویت کرد. برای فساد زدایی و جلوگیری کردن از پروژه شدن نمادهای کوچک، حذف دامنه نوسان بهترین اقدامی است که می‌تواند در دستور کار سازمان قرار گیرد.

وی افزود: اقدامی که هم بازار را کامل نقدشونده خواهد کرد و تمام شرکت‌ها به ارزش واقعی خود خواهند رسید، چه آن شرکت‌هایی که الآن بسیار بالاتر از ارزش ذاتی خود معامله می‌شوند و چه آن دست از شرکت‌هایی که فرسنگ‌ها با ارزش ذاتی خود فاصله دارند.

به گفته الیاس کردی، سازمان بورس در مقطع فعلی باید ابزارهای غیرمستقیم خود را کامل کند و حتی مجوز مشاوره‌های مالی و سبدگردانی را تسهیل کند. برآیند این اقدامات می‌تواند آینده بازار سرمایه را در مسیری شفاف و پیش‌بینی پذیر قرار دهد. در غیر این صورت امید به رشد بازار و کسب بازدهی‌های معقول از بورس خطاست.