دهقانی: "نظام مالکیت فکری" کلید توسعه عادلانه فناوری است

دکتر روح‌الله دهقانی فیروزآبادی؛ معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، در گفت‌و‌گو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم پیرامون موضوع مالکیت فکری در ایران، به نقش دوگانه فناوری در تشدید یا کاهش شکاف‌های طبقاتی اشاره کرد و گفت: فناوری، همچون تیغی دو لبه، می‌تواند شکاف‌های طبقاتی را عمیق‌تر کند و یا در جهت عدالت و توسعه آن به کار گرفته شود.

دهقانی فیروزآبادی در ادامه، دسترسی به منابع علمی را به عنوان نمونه‌ای از این دوگانگی مطرح کرد و تصریح کرد: پیش از ظهور اینترنت، دسترسی به منابع علمی نظیر کتاب‌ها، مقالات و... محدود به قشر خاصی از جامعه بود. این امر به دلیل هزینه بالا و نیاز به ارتباطات و مجوزهای خاص، مانع از بهره‌مندی بسیاری از افراد از این منابع ارزشمند می‌شد اما امروز به واسطه فن‌آوری اینترنت، دسترسی همه مردم و فرصت دسترسی همه مردم برای رسیدن به یک اطلاعات، تقریباً فراهم است.

معاون علمی رئیس‌جمهور گفت: ما عدالت را ترویج فرصت‌های برابر برای تمام افراد جامعه در جهت کسب و کار و خلق ارزش می‌دانیم؛ اگر بتوانیم در هر زمینه‌ای فرصت‌های برابر را برای افراد فراهم کنیم، آنگاه می‌توانیم مدعی داشتن جامعه‌ای عدالت‌محور باشیم.

.

وی ادامه داد: هر فرد با توجه به توانایی‌ها و استعدادهای خود می‌تواند از این فرصت‌های برابر بهره‌مند شود. اینترنت نمونه بارز و زمینه‌ای عمومی برای بهره‌مندی یکسان همه افراد از فرصت‌ها است.

فرهنگ‌سازی و گفتمان‌سازی پیش‌شرط اجرایی شدن "قانون مالکیت فکری" است

دهقانی اظهار کرد: در مقابل، همین فناوری اگر به مثابه ابزاری برای انحصار و سلطه به کار گرفته شود، می‌تواند به ابزار سیطره و قدرت تبدیل شود. بدین معنا که عده‌ای خاص در یک جامعه یا جامعه جهانی که از این ابزار برخوردار باشند، می‌توانند نسبت به سایرین برتری یافته و این امر مغایر با عدالت است.

معاون علمی رئیس‌جمهور با اشاره به تمایز علم و فناوری، بر لزوم حمایت از حقوق پدیدآورندگان فناوری تأکید کرد.

وی بیان کرد: ایجاد نظام مالکیت فکری کارآمد و تشویق فناوران به ثبت و عرضه دستاوردهای خود در قالب نظام‌مند و عادلانه، دو مزیت کلیدی دارد: فایده اول این است که ارزش‌های پدیدآورندگان یک اثر حفظ می‌شود و فایده دوم این است که جامعه مخاطب آن و جامعه یک کشور می‌تواند فرصت‌های خوبی برای دسترسی به آنچه که دیگران بدست آوردند داشته باشد.

دهقان بر اهمیت برقراری یک نظام مالکیت فکری عادلانه تأکید کرد و گفت: چنین سیستمی می‌تواند مشوقی برای پدیدآورندگان، به‌ویژه در حوزه فناوری، باشد تا در چارچوب این نظام فعالیت کنند. این امر نه تنها به حفظ ارزش‌ها و قدردانی از تلاش‌ها منجر می‌شود، بلکه زمینه را برای به اشتراک‌گذاری عادلانه این دستاوردها با سایر جوامع در یک نظام ارزشی عادلانه فراهم می‌کند.

معاون علمی رئیس جمهور خاطرنشان کرد: نظام مالکیت فکری بستری را فراهم می‌کند که 10 جامعه با یکدیگر همکاری کنند، دستاوردهای خود را به اشتراک بگذارند و از طریق یک سیستم ارزش‌گذاری عادلانه، از نوآوری‌ها و اختراعات یکدیگر بهره‌مند شوند.

دهقانی با تأکید بر اهمیت شکل‌گیری مباحث مالکیت فکری در کشور، خواستار پیگیری جدی این موضوع از سوی کل اکوسیستم شرکت‌های دانش‌بنیان شد.

وی تأکید کرد: این شرکت‌ها باید با سازوکارها و دستورالعمل‌های مربوطه آشنا شده و از آنها در جهت حفظ منافع خود استفاده کنند.

وی همچنین حضور فعال در نشست‌ها و مباحث تخصصی را برای ارائه نظرات و دیدگاه‌ها و در نهایت، شکل‌گیری نظامی پخته‌تر، کامل‌تر و بی‌نقص‌تر در حوزه مالکیت فکری را ضروری دانست.

دهقانی گفت: از همه شرکت‌های دانش‌بنیان و فعالان حوزه توسعه فن‌آوری دعوت می‌کنم که دراین نشست شرکت کنند و نظرات و نکات خود را مطرح کنند.