رهنمودهای کاربردی آیت‌الله جاودان در کتاب «دروس اخلاقیات» منتشر شد
پس از انتشار جلد اول مجموعه گفتارهای آیت‌الله محمدعلی جاودان، تحت عنوان «دروس؛ شرح آیات قرآن کریم» در اواخر سال 1401، به‌تازگی جلد دوم این مجموعه نیز با عنوان «دروس اخلاقیات» روانه بازار نشر شده است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی تسنیم، پس از انتشار جلد اول مجموعه گفتارهای آیت‌الله محمدعلی جاودان، تحت عنوان «دروس؛ شرح آیات قرآن کریم» در اواخر سال 1401، به‌تازگی جلد دوم این مجموعه نیز با عنوان «دروس اخلاقیات» روانه بازار نشر شده است.
«دروس اخلاقیات» هم مانند «دروس؛ شرح آیات قرآن کریم» شامل مباحث اخلاقی (توضیح احادیث اخلاقی و مطالب حکمت‌آمیز) است؛ با این تفاوت که در جلد نخست این مجموعه، منبع اصلی مطالب آیات قرآن کریم بود و در این جلد، منبع اصلی احادیث ائمه اطهار علیهم‌السلام است.
همچنین تنوع مطالب اخلاقی در این جلد گسترده است؛ انسان‌شناسی، تفکر، عزم و اراده، باور به مرگ و زندگی پس از آن، رابطه ایمان با اعمال، تقوا و ورع، آثار گناه، توبه و استغفار، مراقبه، اهمیت داشتن استاد در سیر الی الله، بهتر شدن کیفیت نماز، آداب ماه شعبان و رمضان، و ایجاد ارتباط با اهل بیت علیهم‌السلام از مهمترین عناوینی است که در حوزه اخلاق فردی در کتاب به آن پرداخته شده است؛ اما در حوزه اخلاق اجتماعی نیز کتاب حاوی عناوین مهمی است؛ از جمله: رعایت حقوق پدر و مادر، اهمیت خانواده و رعایت حقوق همسر، تربیت فرزندان، صله رحم، دوست‌یابی و روابط مردم با حاکم.
مجموعه «دروس» به 4 بخش تقسیم می‌شود: 1) تفسیر و توضیح آیاتی از قرآن که بیبشتر جنبه اخلاقی دارند؛ 2) مباحث اخلاقی؛ 3) نکات معرفتی، اعتقادی و سیاسی؛ 4) تاریخ صدر اسلام و ذکر خیری از علما.
اکنون جلد اول و دوم این مجموعه منتشر شده است؛ جلد سوم در آستانه انتشار است و جلد چهارم نیز در آخرین مراحل تألیف قرار دارد. مطالب این مجموعه کتاب‌ها، برگرفته از نکاتی است که در بین سال‌های 1384 تا 1401 از سخنرانی‌های آیت‌الله جاودان استخراج شده و پس از تایپ، موضوع‌بندی، ویرایش و نیز مستند شدن به آیات و روایات تقدیم علاقه‌مندان به معارف مذهب تشیع شده است. انتشار این کتاب‌ها با نظارت و تأیید مؤسسه ایمان ماندگار صورت گرفته است. گردآوری و تنظیم این مجموعه را محمدجواد محمدحسینی عهده‌دار بوده و ویراستار مجموعه مصطفی شاه‌محمدپور است.
از امتیازات این مجموعه، مستند شدن بیانات آیت‌الله جاودان به آیات و احادیث و همچنین توضیح برخی فرازهای سخنان ایشان است که نیاز به پژوهشی گسترده داشت. حسن دلپذیر این پژوهش را برای جلدهای دوم، سوم و چهارم مجموعه انجام داده است.
ساختار کتاب به این شکل است که ابتدا تمام سخنان آیت‌الله جاودان موضوع‌بندی شده است و سپس برخی جملاتی که ایشان در سخنرانی‌ها غالباً به‌طور ضمنی و کوتاه بیان کرده‌اند، در بخشی مجزا با عنوان «نکات و توصیه‌ها» آمده است. پایان‌بخش کتاب هم شامل فهرست آیات، فهرست روایات و نمایه است که کار را برای محققان تسهیل کرده است.
انتشار گزیده‌هایی از جلسات سخنرانی آیت‌الله جاودان در کتاب‌های «دروس»در کل اگرچه اصل بیانات ایشان غالباً با زبانی ساده و روان و برای فهم عامه مردم ایراد شده است، اما پژوهشی که ذیل این بیانات صورت گفته و در پاورقی کتاب درج شده، کتاب را برای محققان نیز قابل استفاده کرده است.
عمده کتاب‌هایی که از آیت‌الله جاودان منتشر شده، در حوزه تاریخ و عقاید است، اما قبلاً کتاب حدیث اندرز در حوزه مباحث اخلاقی بر اساس بیانات ایشان در رادیو منتشر شده بود؛ همچنین بخش عمده‌ای از کتاب رهنمای طریق نیز به مباحث اخلاقی و سیر و سلوک اختصاص دارد.
راهکار آیت الله جاودان برای گناه نکردن
در ادامه دو گزیده از کتاب «دروس اخلاقیات» یکی مربوط به اخلاق فردی و یکی مربوط به تعاملات اجتماعی می‌آید:
«سؤال شده که چه کنیم که بتوانیم از پس خودمان بربیاییم و زورمان برسد تا گناه نکنیم؟ قدم اول این است که بفهمیم خودمان نمی‌توانیم و خدا باید کمک کند. این فهم، خیلی اساسی است. ما باید همیشه از خدا التماس کنیم.... قدم دوم نماز است. اگر کسی نماز را درست بخواند زور شیطان به او نمی‌رسد! برای درست نمازخواندن، اول باید نمازمان صحیح باشد و لازمه‌اش دانستن احکام نماز و مقدمات آن (وضو، غسل و...) است. مرحله بعدی، اولِ وقت خواندنِ نماز است. اگر کسی تا اینجا عمل کند کار بزرگی کرده‌است. البته اگر کسی عادت به گناه دارد، با این نمازهای معمولی معلوم نیست زورش برسد! باید بیشتر کار کند. قدم بعدی که بسیار مهم است، دست به دامن شدن به امامِ‌زمان علیه‌السلام است.» ص 82 کتاب
«یکی از دوستان به من می‌گفت که خانمش خیلی با ایشان بداخلاقی می‌کند. گفت: به پدر و مادرم هم فحش می‌دهد، من باز هم صبر کنم؟ گفتم باز هم صبر کن. یک روزی تمام می‌شود. زن و شوهر همدیگر را تحمل کنند. یک کمی این حوصله کند، یک کمی او حوصله کند. ما معمولاً وقتی برای کسی عقد می‌خوانیم، تنها حرفی که به آنها عرض می‌کنیم، «گذشت» است. گذشت، صفت خیلی خوبی است. قرآن می‌فرماید: «... وَ لیعفُوا وَ لیصفَحُوا أَ لا تُحِبُونَ أَن یغفِرَ اللَهُ لَکم...»؛ شما بگذرید، خدا می‌گذرد. شما سخت‌گیری کنید، خدا سخت‌گیری می‌کند. خانواده پایه اجتماع اسلامی است. پایه اصلی اجتماع مسلمانان است. خانواده درست. خانواده درست با چه درست می‌شود؟ با گذشت.» ص 125 کتاب
«دروس اخلاقیات؛ مجموعه بحث‌های اخلاقی» گفتارهای محمدعلی جاودان در 280 صفحه، پاییز 1402 به همت مؤسسه ایمان ماندگار و توسط انتشارات واژه‌پرداز اندیشه روانه بازار شده است.