زنگ خطر انقراض گیاهان بومی کشور به صدا درآمد
به گزارش خبرگزاری اقتصادایران، امیرحسین پهلوانی با اشاره به استفاده مردم از گیاهان خودرو به عنوان منابع خوراکی و دارویی در زمان‌های دور، اظهار کرد: امروزه با ازدیاد جمعیت و افزایش نیاز به منابع متعدد، طبیعت بیش از این پاسخگو نیست و برداشت و بهره‌برداری بیش از حد، باعث آشفتگی و برهم خوردن تعادل بوم شناختی (اکولوژیکی) و در نهایت تخریب اکوسیستم‌های مختلف در منطقه و در نتیجه از بین رفتن تنوع ژنتیکی شده که با افزایش اجتناب‌ناپذیر انقراض گونه‌ها مواجه هستیم.
وی سلسله کوه‌های ایران شامل البرز، زاگرس، کپه‌داغ و سایر کوه‌های کشور با قدمت چند میلیون ساله را بستری برای گونه‌های جانوری و گیاهی طی دوران‌های مختلف زمین‌شناسی برشمرد و اظهارداشت: این کوه‌ها اینک با درصد بالایی از تنوع گیاهی و گونه‌های انحصاری، کمیاب و در معرض خطر انقراض مزین شده اند و هرساله افراد زیادی از نقاط مختلف کشور و جهان به منظور صعود به قله‌های آن‌ها و تهیه عکس از طبیعت و گل‌های آنجا سفر می‌کنند.
عضو هیات علمی موسسه گیاه پزشکی کشور با تاکید بر تخریب‌ها و تنش‌های مختلف (مانند چرای بیش از حد، جاده‌سازی‌های بدون مطالعه، سدسازی‌ها، ورود به مناطق کوهستانی با اتومبیل‌های سنگین و موتورسیکلت) که بشر با ورود به محیط‌های طبیعی وارد می‌کند گفت: متاسفانه هرساله در اوایل بهار شاهد برداشت گونه‌های گیاهی مختلف نظیر انواع پیازهای وحشی (جهت مصارف خوراکی و در مواردی به اشتباه به عنوان دارویی) از دل این کوه‌ها هستیم.
پهلوانی در ادامه به معرفی پیازهای وحشی به عنوان یکی از آرایه‌های مهم و در خطر انقراض اشاره کرد و افزود: پیازهای وحشی متعلق به جنسAllium هستند که با نام‌های محلی گوناگون مانند والک، موسیر، تره کوهی، پیاز یا سیر کوهی و غیره در مناطق مختلف کشور شناخته می‌شوند. این جنس با حدود 130 گونه، سومین جنس بزرگ گیاهان گل‌دار در کشور است که 50 گونه آن انحصاری ایران می‌باشند که بخش اعظم آن‌ها در کوه‌های البرز و زاگرس پراکنش دارند.
وی اظهار داشت: هرساله با برداشت بی‌رویه و غیرقابل جبران از کوهستان‌های کشور، تعداد افراد گونه‌های این جنس بسیار محدود شده، به طوری‌که گاه حتی به شکل یک فرد در آن مکان دیده می‌شود. به همین دلیل بسیاری از گونه‌های انحصاری جنس یاد شده تنها یکبار جمع‌آوری شده و گیاه‌شناسان و متخصصان علی‌رغم تلاش‌های بسیار موفق به جمع‌آوری مجدد آن‌ها نشده‌اند.
عضو هیات علمی موسسه گیاه پزشکی کشور با اشاره به باور اشتباه رایج از خواص خوراکی و دارویی این گونه‌ها در جامعه گفت: در اغلب موارد در مورد جنبه دارویی این گیاهان اغراق می‌شود. در حقیقت، بسیاری از این گونه‌ها خاصیت دارویی و ارزش خوراکی چندانی نداشته و صرفاً بوی تند آن‌ها که بیشتر مربوط به عنصر گوگرد است، دلیلی بر وجود این خواص می‌دانند. درحالی که می‌توان گیاهان پیازی کشت شده از جمله سیر، پیاز، تره فرنگی و سایر گیاهان را جایگزین آن‌ها کرد و یا از تکثیر و کشت گونه‌های وحشی پیاز توسط افراد محلی استفاده شود.
پهلوانی برداشت کامل این گیاهان توسط مردم را از سهل‌انگاری‌های دیگر در مورد جمع‌آوری این گونه‌ها دانست و افزود: افراد بجای استفاده از برگ‌ها که بیشتر مورد توجه است، تمام گیاه را همراه با پیاز از ریشه خارج می‌کنند. در واقع بریدن برگ‌ها از بن گیاه مانع تولید دانه می‌شود، در حالی‌که برداشت پیاز زیرزمینی آن‌ها نه تنها مانع تولید دانه که باعث از بین رفتن کامل گیاه نیز می‌شود.
وی برای حفظ تنوع زیستی و ذخایر ژنتیکی این گونه‌های نادر و آسیب‌پذیر تاکید کرد و از چیدن آن‌ها پرهیز و از افرادی که این گیاهان را از طبیعت برداشت می‌کنند محصولی خریداری نشود، تا با این روش تشویق به انجام و ادامه این کار نشوند.