سریال‌سازی برای تلویزیون با ابزارهای ارزان قیمت

تصاویری از پشت صحنه برخی از تولید سازمان صداوسیما منتشر شده که نشان می‌دهد اغلب این آثار با تجهیزات و ابزارهای فنی ارزان قیمت و دارای قدرت متوسط ضبط و ثبت می‌شوند؛ اتفاقی که در نهایت خروجی این آثار را از کیفیت قابل استفاده برای چند دهه دیگر، به محصولی داری تاریخ مصرف تبدیل می‌نماید و در بلندمدت از این منظر سرمایه صداوسیما بدین ترتیب از بین می‌رود.

«تابناک»، مهدی خرم دل؛ ساخت سریال‌های پرهزینه برای سازمان صداوسیما که غالبا با عناوین الف و الف ویژه شناخته می‌شوند، در گذشته با نگاتیو فیلمبرداری می‌شد. نگاتیو به واسطه آنکه از کیفیت بالایی در زمان ثبت برخوردار است، با انجام فرآیند ری مسترینگ قابلیت استخراج نسخه‌های باکیفیت از آن وجود دارد و به همین دلیل بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌ها که نسخه تلویزیونی‌شان با کیفیت پایین در سال‌های دور پخش شده، اکنون با نسخه «اچ دی / HD» در حال بازپخش و پرکردن جدول پخش شبکه‌های مختلف هستند.

دیجیتال از چنین قابلیتی برخوردار نیست و اگر تصاویر با فرمت «خام / RAW» ثبت نشود و از کیفیت بالایی برخوردار نباشد، امکان ارتقای تصاویر در فرآیندهای دیجیتال وجود دارد. به همین دلیل بسیاری از شبکه‌های تلویزیونی و وی‌او‌دی‌های بین المللی استانداردهای سختگیرانه‌ای برای خرید آثار قرار داده‌اند. به عنوان نمونه نتفلیکس به عنوان یکی از غول‌های شبکه نمایش خانگی در عرصه بین‌المللی، شرط خرید فیلم و سریال را فیلمبرداری با یکی از دوربین‌هایی خوانده که لیست‌شان را مشخص نموده و این استاندارد فنی شامل دوربین‌های عمدتا لارج فرمت با استاندارد ضبط 5K تا 8K است.

اگرچه هنوز تلویزیون‌های 4K نیز در سراسر جهان فراگیر نشده‌اند، نسخه 4K بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌ها در دسترس قرار نگرفته و شبکه‌های تلویزیونی با کیفیت 4K هنوز آنچنان پرتعداد نیستند و در یک کلام هنوز استاندارد 4K به واسطه هزینه‌هایش نتوانسته یک استاندارد رایج شود اما این استاندارد به مرور در حال گرفتن عرصه از HD است و انتظار می‌رود تا یک دهه دیگر، 4K سهم قابل توجهی از بازار را در اختیار داشته باشد و بخش قابل توجهی از محصولات و پخش کنندگان و دریافت کنندگان از این امکان برخوردار باشند.

همزمان با رشد 4K، دورنمای تلویزیون‌ها، سیستم‌های پخش و محصولات 8K نیز مطرح است و به همین دلیل نتفلیکس استانداردش را ضبط با LF یا لارج فورمت قرار داده که استاندارد تصویری 4K و بالاتر را در قطع 70 میلیمتری شامل می‌شود و البته عرض تصویر بیشتری را نیز در اختیار تماشاگر قرار می‌دهد. البته هنوز دوربین‌های LF به ایران نیامده‌اند اما دوربین‌های دارای قدرت ثبت 4K و 5K نیز در ایران وجود دارد که دوربین RED و ARRI از جمله این دوربین‌های اصلی دارای چنین قدرتی هستند.

از قضا فیلم‌های سینمایی و برخی سریال‌های شبکه نمایش خانگی با چنین دوربین‌هایی ضبط می‌شوند اما شماری از سریال‌هایی که به عنوان الف یا الف ویژه در این عصر ضبط می‌شوند، با دوربین‌های دیجیتال متوسط نظیر دوربین‌های کانن سری 5D یا 7D ثبت و ضبط می‌شوند و این موضوع از تصاویر منتشر شده از پشت صحنه چند سریال پرسروصدا عیان شده است. هرچند برخی از این دوربین به شکل اسمی 4K نیز ضبط می‌کنند اما چون سنسور این دوربین‌ها فول فریم یا در حد همان استاندارد 35 میلیمتری است، آنچه در عمل ثبت می‌کنند کیفیتی بالاتر از HD را ندارند و صرفا ابعاد تصویر را به شکل کاذب بزرگ‌تر می‌کنند.

اگر این شیوه تولید تداوم داشته باشد، با در نظر گرفتن اینکه، این تولیدات دیجیتال برخلاف تولیدات آنالوگ فاقد نگاتیو هستند و امکان ریمستر ندارند، در صورتی که در سال‌ها و ده‌های آینده تلویزیون در پی راه اندازی شبکه‌های 4K یا فراتر از آن باشد، تولیداتی با آن کیفیت‌ها برای پخش نخواهد داشت. انتظار می‌رود مدیران صداوسیما دست کم این استانداردهای فنی را اعمال نمایند تا محتوایی بودجه کشور صرف تولیدش می‌شود را در آینده دور بتوان مجددا پخش کرد و بیت المال از بین نرود.