عوامل روان‌شناختی موثر در تصمیم به فرزندآوری
فرزندآوری تنها یک انتخاب زیستی نیست، بلکه تصمیمی روانی و اجتماعی است که بر اساس هویت فردی، تجربه‌های کودکی و نیاز به انتقال ارزش‌ها شکل می‌گیرد.
باشگاه خبرنگاران جوان؛ الهام قبادی- آزیتا محقق، روانشناس، در آغاز گفت‌و‌گو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار داشت: فرزندآوری دیگر صرفاً یک غریزه طبیعی یا مسیر پیش‌فرض زندگی نیست، بلکه انتخابی آگاهانه است که باید بر اساس آمادگی ذهنی، شرایط اقتصادی و ارزش‌های فردی صورت گیرد.
وی افزود: در دنیای امروز، تغییرات فرهنگی و اجتماعی باعث شده‌اند که نگاه به فرزندآوری عمیق‌تر و چندوجهی‌تر شود.
نگاه تاریخی به فرزندآوری: از بقا تا معنا بخشی به زندگی
دکتر محقق درباره نگاه تاریخی به فرزندآوری گفت: در گذشته، جوامع کشاورزی و سنتی برای بقا و تداوم نسل، نیاز به فرزندان متعدد داشتند. فرزندآوری یک ضرورت اقتصادی و اجتماعی بود.
وی ادامه داد: امروزه با پیشرفت پزشکی و افزایش امید به زندگی، هدف اصلی فرزندآوری کیفیت زندگی خانوادگی، رشد فردی والدین و انتقال ارزش‌هاست.
عوامل روان‌شناختی موثر در تصمیم به فرزندآوری
محقق روانشناس درباره ابعاد روان‌شناختی این تصمیم توضیح داد: فرزندآوری تنها یک انتخاب زیستی نیست، بلکه تصمیمی روانی و اجتماعی است که بر اساس هویت فردی، تجربه‌های کودکی و نیاز به انتقال ارزش‌ها شکل می‌گیرد.
وی افزود: افرادی که نقش والد بودن را بخشی از هویت خود می‌دانند، احساس تکمیل و معنا می‌کنند. سبک دلبستگی و خاطرات دوران کودکی می‌تواند تمایل یا مقاومت فرد به والد شدن را تحت تأثیر قرار دهد. برای بسیاری، تربیت فرزند فرصتی برای انتقال باور‌ها و فرهنگ است.
چالش‌های روانی و اجتماعی والدگری
این روانشناس به چالش‌های والد شدن اشاره کرد: والدگری تجربه‌ای شیرین و در عین حال پیچیده است. تغییر هویت از «من» به «ما»، فشار‌های اجتماعی برای فرزندآوری، و تعارضات زوجی از مهم‌ترین چالش‌ها هستند.
وی توضیح داد: گاهی فشار‌های فرهنگی و انتظارات اجتماعی باعث می‌شود زوج‌ها بدون آمادگی روانی وارد این مرحله شوند که ممکن است به استرس و تعارض منجر شود.
آمادگی روانی و هیجانی پیش از فرزندآوری
دکتر محقق درباره ضرورت آمادگی پیش از والد شدن تاکید کرد: یک تصمیم سالم برای فرزندآوری نیازمند آگاهی کامل از مسئولیت‌هاست. تربیت کودک فقط تأمین نیاز‌های فیزیکی نیست، بلکه پرورش شخصیت و مهارت‌های زندگی او اهمیت دارد.
وی ادامه داد: پایداری و سلامت رابطه زوجی برای فراهم کردن محیط امن رشد کودک ضروری است و مهارت‌های مدیریت استرس نقش کلیدی در پیشگیری از فرسودگی والدین دارند.
انتخاب آگاهانه و احترام به حق فردی
وی در مورد اهمیت احترام به انتخاب فردی گفت: فرزندآوری نه وظیفه‌ای اجباری است و نه تنها مسیر رسیدن به خوشبختی. احترام به زوج‌هایی که تصمیم به نداشتن فرزند می‌گیرند به اندازه احترام به خانواده‌های دارای فرزند اهمیت دارد.
وی افزود: تصمیم باید بر اساس خواست مشترک، شرایط روانی، اقتصادی و باور‌های شخصی صورت گیرد.
ترکیب عشق و آگاهی در فرزندآوری
محقق روانشناس با بیان این نکته جمع‌بندی کرد: فرزندآوری می‌تواند یکی از تجربه‌های شگفت‌انگیز زندگی باشد، اگر با آگاهی، عشق و مسئولیت همراه شود. آمادگی روانی والدین کیفیت تربیت کودک را شکل می‌دهد و بر سلامت روان نسل آینده تاثیر می‌گذارد.
وی با اشاره به این که والد شدن «شروع یک داستان تازه» است، افزود: فصل‌های این داستان با عشق، تعهد و یادگیری نوشته می‌شود.