قرآن کتاب زندگی است، نه صرفاً کتاب تلاوت

مهدیه نورایی، استاد حوزه و دانشگاه، در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، با بیان اینکه قرآن تنها برای تلاوت نازل نشده است، گفت: خداوند در سوره ص آیه 29 می‌فرماید: «کتاب أنزلناه الیک مبارک لیدبروا آیاته و لیتذکر أولو الألباب». برکت قرآن در این است که هرکس با تدبر به آن بنگرد، جانش به نور معرفت زنده می‌شود. برکت یعنی فزونی نیکی و ماندگاری خیر، و این خیر در اندیشه و عمل انسانی که با قرآن زندگی می‌کند، جاری می‌شود.

او با اشاره به اینکه تدبر، اولین مرحله در درک هدایت قرآنی است، گفت: قرآن برای عموم مردم بیان و برای پرهیزگاران راهنمایی و پند است. همان‌طور که در سوره آل عمران آمده است: «هذا بیان للناس و هدی و موعظه للمتقین». یعنی هرکس بخواهد از هدایت قرآن بهره‌مند شود باید خود را در مسیر تقوا و اندیشه قرار دهد.

نورایی تصریح کرد: تدبر، فهم لایه‌های معنایی قرآن را ممکن می‌کند. کسی که در آیات تفکر می‌کند، به رابطه میان ظاهر و باطن زندگی خود پی می‌برد. قرآن در سوره زمر می‌فرماید: «الله نزل أحسن الحدیث کتاباً متشابهاً مثانی تقشعر منه جلود الذین یخشون ربهم». این اثر روحی تنها زمانی به وجود می‌آید که آیات در جان انسان نفوذ کرده باشد، نه اینکه صرفاً بر زبانش جاری شود.

او با بیان اینکه تدبر انسان را از غفلت می‌رهاند، گفت: بی‌تدبری یعنی بی‌خبری از پیام‌های الهی در زندگی روزمره. در حقیقت، غفلت همان قفلی است که دل را از نور معرفت دور می‌کند. وقتی قرآن از «أم علی قلوب أقفالها» سخن می‌گوید، این را هشدار می‌دهد که بی‌تفاوتی نسبت به معنا بدترین نوع دوری از خداست.

این کارشناس افزود: تدبر نه‌تنها فهم عقلانی، بلکه اصلاح اخلاقی و اجتماعی را نیز به همراه دارد. اگر هر مسلمان به آیات مربوط به عدالت، امانت، صداقت و تعاون بیندیشد، جامعه‌ای قرآنی و اخلاق‌محور شکل می‌گیرد. حتی سنگ هم در برابر حقیقت قرآن خاضع می‌شود، پس انسان چگونه می‌تواند بی‌تفاوت بماند؟

نورایی خاطرنشان کرد: تدبر در قرآن، تقوا را در انسان تثبیت می‌کند. هر بار که انسان به یاد پاداش نیکان و عاقبت گناهکاران می‌افتد، وجدانش بیدار می‌شود. در همین راستا آیه «انما یتقبل الله من المتقین» تأکید دارد که تنها دل‌های پاک، بهره حقیقی از قرآن می‌برند.

او در پایان گفت: برکت قرآن زمانی در زندگی ما آشکار می‌شود که از قرائت به فهم، و از فهم به عمل برسیم. تدبر پلی است میان شنیدن و شدن. هرگاه انسان قرآن را نه فقط بخواند بلکه در آن بیندیشد، آن‌گاه می‌تواند مصداق اولوا الالباب شود.