لجبازی کاریکاتوری با وفاق

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو - سید رضا میرجعفری، مجری نشست خبری رئیس جمهوری خیلی زود به پر سر و صداترین اتفاق اولین مواجهه مسعود پزشکیان با خبرنگاران بدل شد. انتخاب یک چهره جنجالی و البته هنری آن هم از جنس روزنامه‌نگار، نقاش و کاریکاتوریست پیام‌هایی را به عموم جامعه و البته خواص آن صادر می‌کند که معناهای متفاوتی از آن قابل برداشت است.

هادی حیدری قبل از هر عنوانی کاریکاتوریست بودن آن هم در عرصه سیاسی را به یدک می‌کشد و هم‌صنفان محترم و نامحترمی هم دارد از کیومرث صابری فومنی معروف به گل آقا که همه سیاسیون روی وجاهت، نکته سنجی و بذله‌گویی‌اش «وفاق» داشتند تا مانا نیستانی کاریکاتوریست معروفی که در جهت ضد منافع ملی، هویت ایرانی و اسلامی و البته مردم ایران با نقش و نگارش لجن پراکنی می‌کند.

عرصه سیاست ایران با کاریکاتوریست‌ها بیگانه نیست همانقدر که با مرز بین ابتذال و بذله هم که گاهی باریک می‌شود غریبگی ندارد اما چرا حضور هادی حیدری حساسیت برانگیز می‌شود؟

این موضوع شاید به عوامل متفاوتی مثل سوابق کنشگری‌های سیاسی یا جناحی بودن این شخصیت بازگردد که خودش می‌تواند به تنهایی انتخاب چنین فردی در جایگاه مجری اولین نشست خبری رئیس جمهوری که دولتش را به نام «وفاق ملی» مزین کرده را زیر سوال ببرد.

اما در عرصه فرهنگ، هنر و رسانه حضور هادی حیدری طور دیگری قابل تحلیل و یک خطای راهبردی بزرگ محسوب می‌شود. مرحوم کیومرث صابری معروف به «گل آقا» که سال‌های زیادی در ابتدای کارش گمنام و با نام مستعار فعالیت می‌کرد و اساسا در فرهنگ خوب کاریکاتوری و بذله نویسی و نگاری یگانه و الگویی بود ویژگی‌های مهمی در هنرش بود که همه جریانات سیاسی و مردمی وی را به نام «میانجی» می‌شناختند و مردم هم فریاد خود را از قلم او می‌رساندند.

ویژگی آثار گل آقا طوری بود که نه تنها از آن نفرت پراکنی برداشت نمی‌شد بلکه عموم جامعه او را فردی مصلح اجتماعی و در جهت نقد با نیت خیر می‌دانستند. گل آقا که هنرمندی فرم‌گرا بود سبک قلم زدنش طوری بود که طنزش عاری از کینه، نفرت و تهمت و همراه با مهربانی بود که قصد ترمیم داشت؛ پایبندی به اخلاقیات، درکلام و نوشتار از خصوصیات بارز وی محسوب می‌شود.

او که از زمان‌های پیش از انقلاب با مسئولان بعدی نظام دوستی داشت، زمانی گفته بود «من در مقام یک طنزنویس به اصطلاح بچه‌های جبهه ((تخریب چی)) هستم، اما در این تخریب هم قصد حمایت و تأیید خوبی‌ها را دارم.» این اعلام موضع گل‌آقا با افعال بیرونی‌اش هم مطابقت داشت طوری که استقلال هنری خود را با کنش‌های سیاسی‌اش هماهنگ کرده و همه طوری با او وفاق داشتند که نوعی مصونیت به او بخشیده بود و در آثارش هم تجلی داشت.

برگردیم به هادی حیدری مجری حاشیه‌ساز روز گذشته نشست خبری رئیس جمهور دولت چهاردهم که دقیقا نقطه مقابل فردی مثل گل آقا به نظر می‌رسد. او سوابق سیاسی‌اش بر کارنامه هنری و فرهنگیش سنگینی می‌کند؛ وقتی نامش را جست‌وجو می‌کنید، قبل از آثارش عکسش در فتنه 88 با مسیح علینژاد - یکی از بدنام‌ترین زنان فعال سیاسی تاریخ ایران - به چشم می‌خورد.

حیدری در تألیف و نقش و نگارهایش هم انسان خوش‌سبکی برای هویت ایرانی و اسلامی نیست. مشخصا او و سبکش علی رغم سبک افرادی همچون گل آقا که همواره با رنگ و طعنه‌های پیش برنده و مثبت همراه است، مانند افراد بدنام این عرصه چون مانا نیستانی به سمت سیاه‌نمایی و پشت پا زدن به مفاهیم متعالی چون حجاب که از اجزای لاینفک هویت ایرانی است می‌کشد.

نگاهی به آثار چند سال گذشته او سوگیری سیاسی که بارزترینش تمسخر رئیس جمهور شهید دولت سیزدهم است، جناح و فهم او از مسائل اجتماعی را کاملا نشان داده و بیانگر آن است که نه تنها فردی خنثی و مناسب برای «وفاقی» که آقای پزشکیان مدام دم از دعوا نکردن می‌زند نیست، بلکه به خودی خود می‌تواند آغاز کننده یک دعوای لجبازانه باشد؛ تا جایی که صبح بعد از نشست خبری برخی رسانه‌های اصلی شهر به همین بهانه - که می‌تواند خیلی کوچک به نظر برسد ولی در حقیقت بزرگ و نمادین مانند کارکرد هنر کاریکاتور است - ترجیح دادند این رویداد مهم سیاسی کشور را در صفحه اول خود بازتاب ندهند.

انتخاب حیدری به عنوان مجری نشست خبری بازتاب گسترده‌ای هم در شبکه‌های اجتماعی داشت و باعث اعتراض افراد مستقل و اهالی رسانه شد. مهدی بذرافکن مدیر مسئول سایت «رسانه نگاران» در واکنش نوشت: «حضور هادی حیدری به عنوان مجری اولین تشست خبری #پزشکیان جالب توجه بود. بعضی‌ها به خاطر طرح‌های منتشر شده از این هنرمند حساسیت ویژه‌ای روی او دارند!» سیاوش صفاریان‌پور؛ برنامه‌ساز تلویزیون و فعال رسانه هم نوشت: «نتخاب مجری [گرداننده] نشست‌خبری رییس‌جمهور خطا بود!» محمد امین سلیمی هم با اشاره به نسبت آشتی و وفاق ملی با چنین انتخابی در ایکس خود اظهار نظر کرد: «کاش یک خبرنگاری پرینت برخی از این کاریکاتورها را به آقای پزشکیان نشان میداد و نظر ایشان را از نسبت اینها با وفاق ملی و آشتی سیاسی جویا میشد و سپس اشاره میکرد هنرمند صاحب این آثار مجری اولین نشست خبری شماست»

مدیر مسئول روزنامه جوان واکنش نشان داد: «نکته زننده‌ای که در انتهای نشست خبری رئیس‌جمهور برجسته شد، عدم رعایت شأن آقای #پزشکیان از سوی مجری بود.

صاحب جلسه رئیس‌جمهور است و اگر هم مجری بخواهد ایشان کوتاه سخن بگوید باید باحفظ حرمت وشأن ایشان به صورت درخواست آن را مطرح کند.

حفظ حرمت رئیس‌جمهور برهمه خصوصا تیم ایشان واجب است.»

در پایان باید نوشت: مرز بین ابتذال و بذله و کاریکاتوری کردن مفهوم «وفاق» با این عملکردها می‌تواند فرصت بزرگی را از کشور ایران بگیرد و اگر آقای پزشکیان و تیم همراه ایشان به آنچه می‌گویند اعتقاد واقعی دارند باید دقت بیشتری در انتخاب‌های خود به خصوص در پیشران فرهنگی، هنری و رسانه‌ای دولت خود کنند چرا که حساسیت آفرینی‌های این چنینی آن‌ها را از آنچه در شعار می‌گویند دور خواهد کرد.