ماجرای جمعه آخر رمضان و جبران نمازهای قضا
آیا به راستی در روایات از نمازی برای جبران نمازهای قضا در آخرین جمعه ماه مبارک سخن به میان آمده است؟ به نظر می‌رسد این حرف به منظور تخریب باورها و ادا نشدن تکالیف مکلفان منتشر شده است.
به گزارش «تابناک»، به نقل از «فارس»، با شروع یک مناسبت مذهبی یا آغاز یک رویداد دینی یکی از مسائلی که در فضای مجازی به سرعت انتشار داده می‌شود، ذکر اعمال مستحبی است و مخاطب بدون بررسی سندی یا روایی موضوع مبادرت به پخش مجدد آن در گروه‌ها و کانال‌های موجود در این فضا می‌کند. از جمله خواندن فلان دعا تا دق الباب مساجد و حتی نمازی برای جبران نماز قضا!
به این محتوا دقت کنید:
اگر نماز قضا دارید، حضرت رسول (ص) فرمود: هر که نماز قضا بر ذمه‌اش باشد. قبل از ظهر جمعه آخر ماه رمضان چهار رکعت نماز بخواند. به 2 سلام. در هر رکعت بعد از حمد یک مرتبه آیه‌الکرسی و 15 مرتبه سوره «کوثر». این نماز، ثواب 200 سال نماز قضا را کفایت می‌کند و روایت دیگر از آن حضرت ثواب 400 سال و روایت از امیرالمؤمنین 600 سال و از حضرت رسول (ص) سئوال کردند مردم آخرالزمان بیش از 100 سال عمر نمی‌کنند. حضرت رسول (ص) فرمود: نماز قضاهای پدر و مادر و قربای او را کفایت می‌کند و بعد از نماز این دعا را بخوانید:
بسم الله الرحمن الرحیم یا سامِعَ الصَوتِ یا جامِعَ الفوَت یا مُحیَ العِظام بَعدَ المَوت صَلِ عَلی مُحمَد و آل مُحمَد وَاجعَل لی فَرَجالی وَمَخرَجاً مِما اَنَا فیهِ اِنَکَ تَعلَمَ وَاَنتَ تَقدِرَ وَلا اَقدِر وَاَنتَ عَلامُ الغُیوب یا واهِبَ العطَا یا غافرَ الخطا یا یاسُبوُح یا قُدوُس یا رَبَ المَلائَکَهِ وَالروح رَبِ غفِر وَرجَم وَتَجاوَرزعَما تَعَلَم اِنَکَ اَنتَ العَلِیُ الَاعظَم یا ساتِرَ الغُیوُب یا کاشِفَ الکُروُب یا غافِرَ الذَنُوبَ یا ذَالجَلالِ وَالِاکرام برحمتک با ارحم الراحمین
در این زمینه صحت یا سقم این حدیث را از مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی جویا شدیم که در ادامه می‌آید:
اولاً: طبق جست‌وجویی که در منابع معتبر روایی شیعه داشتیم، این روایت را نیافتیم.
ثانیاً: بر فرض وجود چنین روایتی مفاد آن با سایر روایات قطعی و معتبر در تعارض است. زیرا روایات متعددی دلالت بر «وجوب قضاء ما فات کما فات» (1) دارد؛ یعنی قضاء نمازی که فوت شده و از دست رفته، باید همانگونه که از دست رفته باشد. اگر 2 رکعت بود 2 رکعت، اگر شکسته بوده شکسته و.... بنابراین هیچ چیزی جز بجا آوردن نمازهای قضا شده نمی‌تواند جایگزین آن شود.
بر فرض صحت سند، منظور این است که ثواب نمازهای قضا را دارد، نه این که جای آن را پر کند. مثل اینکه درباره برخی کارها گفته شده ثواب حج را دارد. معنای آن این نیست که اگر مستطیع هست، نیازی به حج رفتن نیست.
بنابراین به نظر می‌رسد این شایعه به منظور تخریب باورها و ادا نشدن تکالیف مکلفان منتشر شده است. در واقع برای متزلزل کردن اعتقاد مردم نسبت به فریضه نماز است و افرادی با جعل و انتشار این نوع مطالب درصددند که از ارزش و اعتبار این امر مهم دینی بکاهند تا این امر در ذهن مردم نهادینه شود که اگر نماز نخواندی مهم نیست؛ چرا که در اوقاتی مخصوصی می‌توان همه آن را یک جا بجا آورد و جبران کرد!
*پی‌نوشت:
1 شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، مؤسسه آل البیت، سال 1409 ه. ق، ج8، ص 268.