محمدتقی فهیم: جشنواره‌ها نباشند، کشف استعداد لطمه می‌خورد

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو به نقل از روابط عمومی مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، محمدتقی فهیم منتقد سینما و از داوران پیشین جشنواره بین‌المللی «سینما حقیقت» که در هفدهمین دوره این جشنواره در میان اعضای هیات مشاوران دبیر جشنواره، حضور داشت، گفت: این جشنواره در میان مهمترین فستیوال‌های خارجی در حوزه سینمای مستند و همچنین دومین جشنواره مهم داخلی پس از جشنواره ملی فیلم فجر است. البته که فراز و فرود‌هایی را در ادوار مختلف این جشنواره شاهد بودیم که درنهایت با حضور مدیران و مسئولان اجرایی در دوره‌های بعدی شرایط تغییر کرد و به ویژه امسال در هفدهمین دوره «سینما حقیقت» می‌توان امتیاز‌های بالایی را به این جشنواره داد. او افزود: هفدهمین دوره جشنواره «سینماحقیقت» از این جهت می‌تواند به صورت کاملا مستقل از دوره‌های پیشین، امتیاز بالایی را دریافت کند که در راستای رسیدن به استاندار‌های جهانی و جشنواره‌های بین‌المللی درحال حرکت است. یکی از مهمترین ویژگی‌هایی که به یک جشنواره اعتبار می‌بخشد، آثار آن جشنواره است و زمانی که فیلم‌های ارسال شده به بخش نیمه بلند را مشاهده می‌کردم، متوجه شدم که دبیرخانه هفدهمین جشنواره «سینماحقیقت» در این دوره آثار باکیفیتی چه از نظر فنی و چه از نظر محتوایی دریافت کرده است و انتخاب از میان این آثار به جد کار بسیار سختی برای من بود. این منتقد سینما درباره آثاری که برای هفدهمین جشنواره «سینماحقیقت» ارسال شده است، بیان کرد: در دوره‌های گذشته انتخاب در میان آثار ارسال شده کار ساده‌ای بود چراکه فاصله میان یک اثر درجه یک و باکیفیت با اثری که مناسب برای حضور در یک فستیوال بین‌المللی نیست، بسیار زیاد بود و این موضوع کار انتخاب را برای ما راحت می‌کرد، اما در این دوره از جشنواره کیفیت آثار به قدری بالا و نزدیک به هم بود که انتخاب از میان آن‌ها واقعا کار دشواری بود. او ادامه داد: اتفاق مهمی که در این دوره از جشنواره برای من بسیار خوشایند بود، دور شدن از تک ژانری است که باید به جشنواره نیز بایت این اتفاق تبریک گفت. نکته مهم این است که به صورت کاملا جدی می‌توانم بگویم در این دوره از جشنواره تقریبا شاهد تمامی گونه‌های ژانری در آثار هستیم، اتفاقی که کمتر در دوره‌های گذشته رخ داده است.

«سینما حقیقت» با دیگر جشنواره‌ها قابل مقایسه نیست

مشاور بخش انتخاب آثار «نیمه بلند» درباره جشنواره بین‌المللی «سینما حقیقت» عنوان کرد: این جشنواره را با هیچ رویداد سینمایی دیگری نباید مقایسه کرد چراکه در «سینما حقیقت» با یک جشنواره بسیار حرفه‌ای سر و کار داریم تا با نمایش حقیقت به واقعیتی حقیقی دست پیدا کنیم. از دید بسیاری از انسان‌ها هر چیزی دارای یک واقعیت است، اما پیدا کردن حقیقت در میان واقعیت کار دشواریست که وظیفه اصلی جشنواره «سینما حقیقت» است آن هم با چنین مفهومی که واقعیت زمانی در بررسی مسائل اجتماعی و تاریخی کمک کننده است که منجر به کشف حقیقتی شود. فهیم در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره معیار‌هایی که در انتخاب آثار داشته است، گفت: اولین معیار من برای توجه به آثار و انتخاب آن‌ها فراخوان جشنواره است چراکه فراخوان تمامی اهداف و پارامتر‌های جشنواره را مشخص کرده است. پس از این موضوع، دیدگاه‌های دبیر جشنواره که با مشاوران خود در میان گذاشته، برای انتخاب آثار دارای اهمیت است. البته این موارد رویکرد‌های راهبردی در انتخاب آثار هستند و متر و معیار من به عنوان یک منتقد در فرم آثار خلاصه می‌شود؛ به این معنی که فیلم ارسال شده تا چه اندازه در فرم و محتوا اهداف و دیدگاه‌های جشنواره را منتقل می‌کند. او ادامه داد: اگر اثری در قالب و فرم قادر به انتقال پیام‌ها و مضامین مورد نظر جشنواره نباشد، قاعدتا از من نمره پایینی دریافت می‌کند؛ بنابراین نکته بسیار مهم فرم محتوایی‌ست که در اختیار اهداف و رویکرد‌های جشنواره باشند چراکه من به عنوان مشاور دبیر جشنواره «سینما حقیقت» وظیفه دارم آثاری که هم‌سو با جشنواره هستند به جشنواره معرفی کنم.

حذف هیات و نزدیک‌تر شدن به استاندارد‌های جهانی

این منتقد سینما در پاسخ به این پرسش که آیا نقدی به جشنواره «سینما حقیقت» وارد است یا خیر، بیان کرد: من به عنوان یک منتقد سینما، سال‌هاست که درحال نقد جشنواره «سینما حقیقت» هستم و بیش از 500 یادداشت در نقد این جشنواره تا به امروز نوشته‌ام. زمانی که صحبت از نقد یک رویداد به میان می‌آید باید بدانیم که انتقاد برای پس از برگزاری یک رویداد و اتفاق شکل می‌گیرد و درباره هفدهمین جشنواره «سینما حقیقت» نیز باید بگویم که نقد آن به پس از برگزاری جشنواره می‌رسد تا ببینیم به چه صورت و با چه آثاری برگزار می‌شود، اما درباره دوره‌های پیشین این جشنواره در سال‌های گذشته انتقادات زیادی وجود دارد که بار‌ها و بار‌ها چه به صورت کتبی و چه به صورت شفاهی درباره آن‌ها صحبت کرده‌ام. او افزود: از جمله نقد‌های من در سال‌های گذشته به جشنواره «سینما حقیقت» و البته تمامی جشنواره‌ها و رویداد‌های سینمایی و هنری این چنینی، هیات انتخاب بوده است چراکه اگر بخواهیم مطابق با استاندارد‌های بین‌المللی حرکتی رو به جلو داشته باشیم یکی از اولین قدم‌ها این اقدام است. در تمام جشنواره‌های مهم دنیا نیز شاهد این موضوع هستیم که دبیران فستیوال‌ها برای انتخاب آثار رویداد خود تنها گروهی از مشاوران را برای شور و مشورت در کنار خود جمع می‌کنند. خوشبختانه امسال در هفدهمین دوره برگزاری جشنواره «سینما حقیقت» محمد حمیدی مقدم به عنوان دبیر این رویداد سینمایی، این کار را انجام داد و مسئولیت انتخاب و حضور آثار در جشنواره را شخصا بر عهده گرفت و صرفا گروهی از مشاوران را برای همراهی در انتخاب فیلم‌ها در کنار خود قرار داد که البته باز هم انتخاب نهایی برعهده دبیر این جشنواره خواهد بود. البته که امیدوارم حضور این مشاوران به صورت دائمی برای جشنواره «سینما حقیقت» ادامه پیدا کند تا آثار در طول سال توسط دبیر جشنواره و مشاوران آن رصد شود.

حیات جشنواره‌ها باعث تولد استعدادهاست

این منتقد درباره تاثیری که جشنواره‌ها بر بروز و رشد استعداد‌ها دارد، توضیح داد: اگر جشنواره‌ها نباشند یکی از مهمترین میدان‌های کشف استعدادها، دیده شدن فیلم‌ها و شور و نشاط در سینما کاهش پیدا می‌کند. آثار مستند و کوتاه معمولا در بحث اکران با مشکل رو به رو هستند و عموما فرصت دیده شدن آن‌ها در جشنواره‌ها فراهم می‌شود همچنین میدان رقابتی که در جشنواره‌ها شکل می‌گیرد باعث شناخته شدن بسیاری از فیلمسازان نیز می‌شود و این افراد نیز با حضور در جشنواره‌ها و تماشای آثازر مختلف دانش و نگاه خود را نسبت به سینما هر دفعه به روزتر می‌کنند تا در هر اثری که تصمیم به ساخت آن می‌گیرند نگاه نویی به سینما تزریق کنند. محمدتقی فهیم در پایان درباره تعریف شخصی خود از فیلم مستند عنوان کرد: بی‌تردید فیلم مستند برگرفته از یک واقعیت است حال اگر سوال این است که چرا واژه حقیقت در کنار آن قرار می‌گیرد، باید بگویم که این تعریف کفایت نمی‌کند. اینکه با یک دوربین بخشی از اتفاقات جامعه را ضبط کنیم، کفایت نمی‌کند و یک اثر مستند را به ما نشان نمی‌دهد چراکه تکمیل کننده این نمایش واقعیت، رویکردی برای کشف حقیقت است. یعنی زمانی که مخاطب اثر مستندی را تماشا می‌کند، با نتیجه‌ای ورای آنچه که ابتدا با نمایش آن واقعیت دریافت کرده است، رو به رو شود.