مدرسه در قاب فضای مجازی / کلاس درس یا تولید محتوا؟!

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو - دنیا کریمی؛ «بچه‌ها الان زنگ تفریح میخوره، هوا سرده اگه خواستید میتونید بمونید تو کلاس، اما من درس دارم امتحان دارم باید یکم ساکت باشید اگه میخواید تو کلاس بمونید». دوربین روبه روی معلم زوم شده است و ویدیو با همین جمله‌های ساده معلم خطاب به دانش آموزانش شروع می‌شود.

در ادامه ویدیو با توجه به پایین بودن سن دانش آموزان و حس کنجکاوی که در آنان نهفته است برای آن‌ها سوال‌هایی در خصوص امتحان معلمشان مطرح می‌شود. به همین سادگی معلم از یک گفتگو با دانش‌آموزانش ویدیوای را طراحی و تولید و در ادامه هم آن را در فضای مجازی منتشر می‌کند.

این موضوعی است که اخیرا نظام آموزشی کشور را دچار چالش کرده است. معلم بلاگر‌ها روزانه در صفحه شخصی خودشان ویدیو‌هایی را بدون در نظر گرفتن آثار منفی آن منتشر می‌کنند. این مسیر به گونه‌ای پیش رفته است که معلم‌ها بیشتر به سمت فعالیت‌های غیرآموزشی حرکت می‌کنند.

معلم بلاگر‌ها چه کسانی هستند؟ امروزه بلاگری به یک صنعت گسترده تبدیل شده است؛ به گونه‌ای که فضای اینستاگرام مملو از بلاگر در زمینه‌های متفاوت است. معلم بلاگری با سایر بلاگری‌ها متفاوت است. وقتی از معلم بلاگری صحبت می‌کنیم فقط با معلم مواجه نیستیم بلکه دانش‌آموزان هم در این مسئله دخیل هستند. گاهی ممکن است فعالیت معلم بلاگر‌ها موثر و مفید واقع شود، اما در کل آثار منفی بیشتر از آثار مثبت آن است. برای مثال انتشار بدون اجازه عکس و فیلم از دانش آموزان، فضای آموزشی کلاس و یا حتی مراسم‌های متفاوت مدرسه و همکاران معلم‌ها از جمله آثار منفی این موضوع به شمار می‌رود.

آسیب‌های این فضا چیست؟ از آسیب‌های این فضا می‌توان به این مورد اشاره کرد که معلم با توجه به شغل و جایگاه حساس و تاثیرگذاری که در مدرسه دارد باید تمام فکر و ذهنش مشغول تدریس و دانش‌آموزان باشد. اما اینکه آن‌ها در فضای اینستاگرام لحظات خودشان در مدرسه را به اشتراک می‌گذارند نشان دهنده آن است که معلم مدام دنبال سوژه برای گرفتن ویدیو و یا حتی عکس می‌گردد. این موضوع خودش آسیبی بر آموزش معلم به دانش‌آموزان است، زیرا سوژه یابی برای بلاگری ذهن را به قدری درگیر می‌کند که منجر به حواس پرتی معلم از کلاس شود. معلمی که بخواهد در جهتی غیر از مسیر درسی و آموزشی دانش آموزان فعالیت کند، به مرور بر روی شخصیت دانش آموزان تاثیرات منفی می‌گذارد. از جمله آثار منفی بر روی شخصیت آن‌ها می‌توان به این مورد اشاره نمود که دانش آموزان با گذر زمان به دیده شدن علاقه مند می‌شوند و این فرایند معروف شدن در ذهن آن‌ها نقش می‌بندد.

در برخی از ویدیو‌ها دیده شده که معلم از دانش آموز به عنوان بازیگر استفاده می‌کند. او از دانش آموز می‌خواهد تا صدایی را لب خوانی کند و یا حرکاتی را انجام دهد. شاید در وهله اول برای دانش آموز این حرکات جذاب و خوشایند به نظر برسد، اما در تمام مراحل آتی این کار برای او تبدیل به عادت می‌شود و این عادت را با خودش به داخل کانون خانواده منتقل می‌کند. حتی ممکن است او در آینده از والدین خودش این درخواست را داشته باشد که برای او تلفن همراهی تهیه کنند تا از خودش ویدیو ضبط و منتشر کند در حالیکه نه گوشی همراه و نه فضای مجازی برای سن او مناسب نیست.

چندی پیش ویدیویی از یک خانم معلم آملی منتشر شد که در آن ویدیو دانش آموزان به همراه معلم آهنگی با محتوای مبتذل و نامتعارف را می‌خواندند. شاید در آن ویدیو بچه‌ها شاد و سرحال بودند و با معلمشان همراهی می‌کردند، اما تاثیر مخربی که آن موزیک و رفتار معلم در ذهن دانش آموز می‌گذارد در آینده مشخص می‌شود. ممکن است حتی یک نفر از دانش آموزان آن کلاس وقتی به منزل می‌رود از مادرش درخواست خواندن همین آهنگ را داشته باشد و اگر مادرش با او همراهی نکند این ذهنیت برای او ایجاد می‌شود که فقط معلم کلاسشان مادر خوبی است، چون با آن‌ها آهنگ می‌خواند. آهنگی که روح و روان کودک را تخریب می‌کند و به سمت منفی سوق می‌دهد.

حال باید با آنان چه کرد؟ برای اینکه این مسئله معلم بلاگری تا حدی کنترل شود که از آسیب‌های مخرب آن جلوگیری کرد باید نظام آموزش و پرورش کشور راه حلی را بیابد و آن را عملی کند. شاید بهتر باشد ساز و کاری فراهم شود که معلمان با گزینش بهتری انتخاب شوند؛ یا حتی بهتر است قبل از آموزش در مدارس برای معلمان دوره‌هایی طراحی و عملی شود تا آن‌ها کار با فضای مجازی و تولید محتوا از فضای آموزشی را به گونه‌ای یاد بگیرند تا شاهد این مورد از آثار منفی و مخرب نباشیم.