مشاغل خاص و پردرآمد فقط 4 درصد درآمد مالیاتی کشور را تأمین می‌کنند
رحمان سعادت در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، با اشاره به اینکه برای برخورداری از یک نظام مالیاتی کارآمد در وهله اول به ابزارهای هوشمند نیاز داریم، تصریح کرد: سامانه های هوشمند مالیاتی به ما در شناسایی مودیان و شفاف سازی میزان درآمد افراد کمک می‌کند.
وی اظهار داشت: حتی بر اساس هزینه‌هایی که خانوارها متقبل می شوند نیز می توانیم به مالیات‌ستانی عادلانه بپردازیم، مثلاً خانواده‌ای که اتومبیل گران‌قیمتی استفاده می‌کند، حتماً درآمد بالایی دارد یا کسی که مالک خانه گران‌قیمت است و در آن زندگی می‌کند، قطعاً باید درآمد خوبی داشته باشد؛ افراد شاید بتوانند درآمدشان را مخفی کنند، اما در مورد هزینه‌هایشان و نحوه زندگی‌شان نمی‌توانند پنهان کاری کنند، از طریق سامانه‌های هوشمند می‌توانیم این اطلاعات را اخذ و بر مبنای آن ها به مالیات‌گیری بپردازیم.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: واقعیت این است که افراد ثروتمند و کسانی که درآمد بالایی دارند، عمدتاً امکانش را دارند که به طرق مختلف از پرداخت مالیات فرار کنند، اما به روش‌های مختلف از جمله استفاده از سامانه‌های مالیاتی هوشمند می‌توانیم مالیات‌گیری عادلانه را به حداکثر برسانیم.
سعادت ادامه داد: شاید به نوعی بتوان عنوان کرد که در مالیات‌گیری در حق کارمندان و کارگران اجحاف می‌شود، زیرا مالیات از این قشر به صورت دقیق و سخت‌گیرانه وصول می‌شود، از آنجا که پرداخت حقوق کارمندان توسط دولت صورت می گیرد و قبل از واریز حقوق مالیات کسر می‌شود، به هیچ عنوان امکان فرار مالیاتی برای این قشر وجود ندارد.
این استاد دانشگاه گفت: از سوی دیگر، مالیات کارمندان به صورت ماه به ماه اخذ می‌شود، در حالی که مشاغل به صورت سالانه مالیات می‌دهند و حتی مالیات سال قبل را دو ماه بعد از پایان آن سال می‌پردازند؛ بنابراین، مشاغل می‌توانند از این مالیات به صورت سرمایه استفاده کنند و ابتدای سال بعد مالیات سال قبل را بپردازند.
وی ادامه داد: پیشنهاد من این است که مالیات‌گیری از کارمندان نیز مانند مشاغل به صورت سالانه و در ابتدای سال بعد اخذ شود، به این ترتیب، از اجحافی که در حق کارمندان می شود، کم می‌کنیم.
سعادت اظهار داشت: آمارها نشان می‌دهد برخی مشاغل خاص مانند آهن‌فروشان، طلا فروشان، آرایشگران زنانه، املاکی‌ها، رستوران‌داران، وکلا و پزشکان فرار مالیاتی بالایی دارند، تا جایی که حتی کارمندان از آنها بیشتر مالیات می‌دهند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: بر اساس آمار، مشاغل خاص 20 درصد از تولید ناخالص ملی را شامل می‌شوند اما فقط 4 درصد در تأمین درآمدهای مالیاتی کشور سهم دارند، بنابراین برای عادلانه سازی نظام مالیاتی کشور باید بر مشاغل خاص تمرکز کنیم.
به گفته وی، لازم است با استفاده از ابزارهای نوین و هوشمند، از افراد متناسب با درآمد مالیات بگیریم و راه‌های فرار مالیاتی را ببندیم، به این ترتیب بسیاری از مشکلات فعلی رفع خواهد شد.
بنابراین گزارش، مالیات یکی از درآمدهای پایدار دولت‌ها محسوب می شود که منابع مالی لازم برای ارائه خدمات رفاهی به مردم و اداره کشور را فراهم می کند، کشورهای توسعه یافته اصولاً از نظام مالیاتی قوی ای برخوردارند.
شواهد نشان می‌دهد ما تا‌کنون نتوانسته ایم به مالیات‌ستانی هوشمند و عادلانه مبادرت کنیم، به گفته کارشناسان، اخذ مالیات بیشتر ممکن است به مردم فشار وارد کند، بنابراین باید اصلاح نظام مالیاتی با رویکرد کاهش فراریان مالیاتی باشد به طوری که مالیات‌ستانی هوشمند و عادلانه از طریق سامانه‌های مالیاتی هوشمند مانند سامانه مودیان و اخذ مالیات واقعی مشاغل خاص که عمده فرار مالیاتی را دارند، در دستور کار قرار بگیرد.
همان‌طور که گفته شد در دهه اخیر سهم مالیات بر درآمد مشاغل از کل درآمدهای مالیاتی کشور 4 درصد بوده است، در حالی که مشاغل سهم 20 درصدی از تولید ناخالص داخلی کشور دارند، همچنین مجموع مالیات دریافتی از مشاغل نصف مالیات دریافتی از حقوق کارکنان بخش عمومی و خصوصی است؛ نگاهی به سرانه مالیاتی اصناف پردرآمد نشان می‌دهد که شکاف مالیاتی در این اصناف قابل توجه است، به عنوان مثال، سرانه مالیات ابرازی پزشکان در سال 1401 (عملکرد سال 1400) 21.2 میلیون تومان و این رقم برای دندانپزشکان 17.5 میلیون تومان بوده است. این رقم برای آهن فروشان، وکلا و بنگاه های املاک حدود 2 تا 3 میلیون تومان بود. براساس بررسی‌های سازمان امور مالیاتی، شکاف مالیاتی پزشکان برای عملکرد سال 1395، حدود 72 درصد بوده است.
با توجه به همه این موارد، کارشناسان اقتصادی کشور بر ضرورت اصلاح نظام مالیاتی کشور و هوشمندسازی و عادلانه‌سازی این سیستم تأکید دارند.
پایان پیام /