مهاجرت توده‌وار ایرانیان یک ادعای دروغ است

محمد اصغری، مدیر مرکز رصد فرهنگی کشور، ضمن اشاره به اهمیت داده‌ها در سیاست‌گذاری گفت: داده‌ها می‌توانند نقشی کلیدی در سیاست‌گذاری ایفا کنند و از این روی دقت نظر در شیوه‌های گردآوری داده و پالایش و تحلیل آن‌ها امری ضروری در روند‌های تصمیم‌سازی در کشور است.

اصغری ادامه داد: متاسفانه تورم مراکز مختلف مدعی افکارسنجی که بعضا ابتدایی‌ترین اصول روشی را نیز رعایت نمی‌کنند، باعث تولید و انباشت داده‌های نادرست می‌شود و از سویی دیگر تعمیم، مقایسه و تفسیر غیر علمی داده‌ها نیز به ابهام بیشتر فضای داده‌ای کشور منجر می‌گردد.

مدیر مرکز رصد فرهنگی کشور افزود: در ایران مصرف داده در بین سیاست‌گذاران و افکار عمومی دارای نقصان‌های قابل اعتنایی است و ذائقه مصرفی سیاست‌گذار و رسانه‌ها در زمینه داده‌های مرتبط با مسائل سیاستی کشور نیازمند اصلاح است. همان‌قدر که کتمان و نادیده انگاری داده‌ها می‌تواند آسیب‌زا باشد، برخورد هیجایی با داده‌های نظرسنجی نیز کمکی به حل مسئله نمی‌کند و از قضا باعث مسدود شدن راه‌های واقع بینانه برای حل مسئله می‌شود.

این پژوهشگر سیاست فرهنگی با اشاره به پخش شدن چندباره داده‌های مخدوش درباره میل به مهاجرت ایرانیان در فضای رسانه‌ای کشور گفت: یکی از مثال‌های تکراری و زرد درباره داده‌های مخدوش، همین داده‌های میل به مهاجرت ایرانیان است که هرچند وقت یک‌بار در رسانه‌ها صحبت از اعدادی عجیب و غریب درباره درصد ایرانیانی که به دنبال مهاجرت هستند به میان می‌آید. ارقامی که هیچ تناسبی با داده‌های ملی و استانی مراکز معتبر نظرسنجی ندارد.

وی افزود: تعمیم یک نظرسنجی اینترنتی به کل جامعه آن‌هم با تردستی‌های رسانه‌ای، در شان پژوهشگران علوم اجتماعی و آمار نیست و نتایج آن در حد یک نظرسنجی دورهمی آنلاین اعتبار دارد و نمی‌توان برمبنای آن درباره جامعه سخن گفت و به سمت گزاره‌ها و توصیه‌های سیاستی حرکت کرد.

مدیر مرکز رصد فرهنگی کشور با اعلام عدد میل به مهاجرت ایرانیان گفت: بر مبنای داده‌های مراکز مختلف افکار سنجی که با شیوه‌های علمی و به صورت میدانی و تلفنی و حجم نمونه ملی، یعنی همه کشور، گردآوری و در مرکز رصد فرهنگی کشور از لحاظ روشی اعتبار سنجی شده است، میل به مهاجرت ایرانیان عددی بین 24 تا 28 درصد است.

اصغری ادامه داد: متغیر جنس تفاوت معناداری ندارد، اما در متغیر سن تفاوت معنادار وجود دارد، به طوری که افراد گروه سنی 18 تا 29 تمایل بیشتری به مهاجرت دارند.

این مدیر فرهنگی گفت: از میان افرادی که میل به مهاجرت دارند نیز بیش از نیمی از آن‌ها در پی مهاجرت موقت و میزان کمتری به فکر مهاجرت دائمی هستند.

او خاطرنشان کرد: عدد 24 درصد را نه بزرگ ببینیم و نه کوچک، بلکه باید واقعی دید و بر این مبنا به تصویری نزدیک به واقع از شرایط موجود رسید.

مدیر رصد فرهنگی کشور همچنین گفت: وضعیت میل به مهاجرت ایرانیان تابع عوامل متعددی است که از آن جمله می‌توان به همین انگاره سرگردان و نادرست در فضای رسانه‌ای اشاره کرد که مدعی هستند همه ایرانیان می‌خواهند بروند؛ یا مثلا رسانه‌ها از مهاجرت توده وار ایرانیان به خارج سخن می‌سرایند. درحالی که داده‌های معتبر و آمار علمی و دقیق خلاف این نکته را نشان می‌دهد و میل به مهاجرت در میان بخشی از جامعه را نمی‌توان به همه تعمیم داد. این‌طور نیست که، چون مثلا مخاطبان کانال مجازی شما در یک نظرسنجی آنلاین گفته‌اند که می‌خواهند مهاجرت کنند، پس مثلا 60 درصد از مردم در پی مهاجرتند؛ این چنین ادعا‌هایی وهن علم است.

اصغری در پایان گفت: مرکز رصد فرهنگی بر مبنای بررسی‌های روشی و مفهومی در پی آن است تا داده‌های فرهنگی اجتماعی کشور به صورتی صحیح و قابل اتکا روایت و تحلیل شود و در این رهگذر از نظرات و نکات پژوهشگران و خبرگان حوزه علوم اجتماعی و فرهنگی استقبال می‌کند.