موفقیت یک محقق ایرانی در کاهش اثرات جانبی درمان سرطان مغز

استادیار مهندسی پزشکی دانشگاه هوستون روشی جدید برای از بین بردن نوعی سرطان مغز ارائه کرده است که در آن از نوعی نانوحامل استفاده شده تا اثرات جانبی درمان به حداقل برسد. نتایج آزمایشگاهی این روش مثبت بوده و تحقیقات تکمیلی در جریان است.

گلیوبلاستوما مولتی فرم، رایج‌ترین و تهاجمی‌ترین شکل تومور مغزی بوده که بقای آن فقط پنج سال است. درمان این نوع سرطان بسیار چالش برانگیز است، زیرا درمان‌های موجود به شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، جراحی و ترکیب آن‌ها بستگی دارد.

شیرین مجد استادیار مهندسی پزشکی دانشگاه هوستون، نشان داده است که با موفقیت تومورهای بدخیم گلیوبلاستوما مولتی فرم را با Dp44mT هدف قرار داده است.

دو مورد از مهمترین چالش‌ها در درمان گلیوبلاستوما مولتی فرم، انتقال ضعیف مواد شیمیایی از طریق سد مغز خون و عوارض جانبی نامطلوب این داروها روی بافت‌های سالم است. برای دریافت دارو به اندازه کافی از سد مغز خون، دوز بالایی از دارو مورد نیاز است، اما این کار سمیت بیشتری را وارد بدن می‌کند و می‌تواند مشکلات بیشتری ایجاد کند.

شیرین مجد در تحقیقی که در شماره ژانویه Advanced Healthcare Materials منتشر کرده، یک روش جدید نانودرمانی هدفمند گلیوما را توصیف کرده است که فقط با سلول‌های تومور مقابله می‌کند، عوارض جانبی کمتری داشته و اثربخشی بالاتری ارائه می‌دهد.

یک ماده شلاته‌کننده آهن به نام Dp44mT که مخفف Di-2-pyridylketone-4, 4-dimethyl-3-thiosemicarbazone است، برای این کار در نظر گرفته شده است.

Dp44mT یک داروی موثر برای سرکوب پیشرفت تومور بوده که قبل از این مطالعه برای درمان تومورهای مغزی استفاده نشده بود. این ماده شلاته‌کننده آهن، با از بین بردن آهن اضافی سلول‌های سرطانی را گرسنه می‌کند.

مجد از ویژگی‌های خود تومورها برای تولید یک نانو حامل Dp44mT استفاده کرد. این نانوحامل می‌تواند تومورهای گلیوما را به خود جذب کند و برای این کار از گیرنده IL13 (اینترلوکین) استفاده می‌کند. از آنجا که گیرنده‌های IL13 به وفور یافت می‌شوند، مجد لیگاندهای IL13 را به حامل پلیمری زیست تجزیه‌پذیر (با ترکیب Dp44mT) مورد تأیید FDA خود اضافه کرد؛ بنابراین، گیرنده‌ها با دریافت دارو لیگاندها را جذب می‌کنند.

پیش از این پزشکان از داروی Dp44mT استفاده می‌کردند اما این ماده می‌توانست به هر مکانی در بدن برسد، حتی نقاطی که لازم نبود این ماده به آنجا برسد.

براساس اعلام روز سه شنبه ستاد فناوری نانو، این روش رایج مانند یک پاکت است که هیچ آدرسی روی آن نیست و می‌تواند در هر جایی فرود بیاید و هر چیزی را از بین ببرد. اکنون، با رهایش هدفمند، آدرسی روی بسته‌بندی قرار داده شده و این دارو به‌طور مستقیم به سلول‌های سرطانی می‌رود.

علاوه بر این، تومورهای مغزی تهاجمی تمایل به مقاومت در برابر چند دارو دارند که باعث می‌شود آن‌ها برای شیمی درمانی‌های معمول مانند دوکسوروبیسین یا تموزولومید تقریبا غیرقابل نفوذ باشند. از این رو، نیاز فوری به فرمولاسیون‌های درمانی موثرتر با توانایی غلبه بر مقاومت دارویی در تومورهای تهاجمی گلیوما و از بین بردن این سلول‌های بدخیم بدون آسیب رساندن به بافت‌های سالم وجود دارد.

تحقیقات انجام شده توسط مجد، که شامل نانودرمانی هم در داخل بدن و هم در شرایط برون‌تنی است، اولین تحقیق تحویل هدفمند Dp44mT به تومورهای بدخیم است.