نگرانی امام سجاد (ع) از تاثیرِ فساد بر شرافت انسان

به گزارش مشرق، کانال تلگرامی یک حرف از هزاران در مطلبی به نگرانی امام سجاد (ع) از تاثیرِ فساد و عالِمان سوء و سیاست بازان بر شرافت انسان پرداخت:

انسان دارای شرافت، موجودی است حُر و آزاد، انتخابگر و مختار، و نیز متعهد و مسؤول، کسی نمی‌تواند شخصیتِ شرافتی او را، یعنی؛ اراده و اختیار او را که منشأ شرافت و کرامت انسان است بگیرد.

همین شرافت است که به عنوانِ یک نیروی فکر و ارادی می تواند جهان و اجتماع را به دست انسان سامان دهد.

امام سجاد و تاکید بر حفظ شرافت آدمی

شگفت آور است امام سجاد (ع) بقدری که روی شرافت انسان در کلماتش پافشاری دارد، کمتر روی موضوع دیگر تاکید نموده است.

نامه های مانند نامه به شیعیان، نامه به عالِم درباری به نام زهری و نیز رساله "حقوق" ایشان جملگی توجه آن امام همام به شرافت ذاتی و شرافت اخلاقی آدمی است.

نمونه های از بیانات حضرت سجاد (ع) خواندنی است.

بر حفظ شرافت خویش جدی باشیم

عمر بن عبدالعزیز یک خلیفه بالنسبه عادل و زاهدی بود و کوشش کرد که ضعفهای بنی‌امیه را جبران کند و از آنها تبری جست. حکام ظالم را معزول می‌کرد، از آن جمله والی مدینه بود که عزل کرد و بعد دستور داد که او را در سر چهارراهی قرار دهند تا مردم از او انتقام بگیرند. مردم می‌آمدند هر چه به دهانشان می‌آمد می‌گفتند و می‌زدند تا اینکه روزی امام سجاد با عده‌ای آمدند از آنجا بگذرند. او تا چشمش به امام سجاد افتاد بیش از پیش بر خودش لرزید چون از همه بیشتر به بنی‌هاشم ظلم کرده بود. امام سجاد که آمدند جلو، خیلی با محبت و ملاطفت گفتند: حالا اگر تشنه‌ای، آب می‌خواهی، نان می‌خواهی، گرسنه هستی، کمکی از ما ساخته است به تو کمک کنیم. همراهان گفتند: آقا این مردکِ به این بدی، شما چرا این جور به او محبت می‌کنید؟ فرمود: تا وقتی که این روی کار بود زمانی بود که باید با او مبارزه کرد، حالا که این مردک از کار افتاده، مرده است، ما به مرده لگد نمی‌زنیم.

این بیان امام سجاد دلیل بر حرمت آن ظالم دستگاه بنی امیه نیست، بلکه حراست از شرافت خویش است.

شرافت اخلاقی جامعه

با بررسی بیانات مکرر امام سجاد (ع) به این حقیقت دست می یابیم که شرائط اخلاقی جامعه آنچنان رو به وخامت رفته که آن حضرت همواره توصیه به "حفظ شرافت" دارد.

تردیدی نیست فقر و احتیاج و اظهار حاجت به افراد می‌تواند بر شرافتِ آدمی تاثیر منفی جدی بگذارد و وقتی انسانها در معرض ذلت باشند، جامعه شرافت خود را از دست خواهد داد.

نمونه ای از بیانات حضرت زین العابدین (ع) را که از کتاب تحف العقول تقدیم می‌شود، ملاحظه کنید؛

امام سجاد فرمود: "دست حاجت نزد مردم دراز کردن، زندگی را پست و خوار می‌کند و حیا و شرم را از بین می‌برد، وقار و سنگینی را کم می‌کند و همین خود فقر است؛ - اظهار این نیازها هم عین فقر است. طَلَبُ الحَوائِجِ الَی الناسِ مَذَلَه لِلحَیاهِ وَ مُذهِبَه لِلحَیاءِ وَ استِخفاف بِالوَقارِ وَ هُوَ الفَقرُ الحاضِرُ."

پس فقر منحصر به بی پولی نیست، چه بسا انسان در ظاهر دارا، فقیر باشد یعنی نیازمند باشد و عرضه نیازمندی با روح شرافت سازگار نیست.

درحدیث دیگر؛ از امام سجاد سؤال شد: از همه مردم مهم‌تر و باشخصیت‌تر کیست؟ قالَ: مَن لَم یرَ الدُنیا خَطَراً لِنَفسِهِ؛ - آن کسی که تمام دنیا را با نفس خود برابر نمی‌بیند.

یعنی برای نفس خود عزت و شرافتی قائل است که اگر تمام دنیا را در یک کفه ترازو بگذارند و شرافت و کرامت نفس را در کفه دیگر، حاضر به معامله نیست.

تملق و دوری از نقد، شرافت جامعه را آسیب پذیر می‌کند

در علت یابی آسیب به شرافت اخلاقیِ جامعه؛ امام سجاد به رواج روحیه تملق گویی وچاپلوسی اشاره دارد که می‌تواند شرافت جامعه را نابود سازد. امام زین العابدین فرمود:

"بسیاری از مردم از بس خوبشان را و مدحشان را گفتند فاسد شدند، بسیاری از مردم چون از عیبشان چشم‌پوشی شد و مورد انتقاد قرار نگرفتند مغرور شدند، بسیاری از مردم هم چون به آنها احسان شد و از راه احسان زندگی و کارشان اداره شد متدرجاً در غفلت فرو رفتند. کم مِن مَفتون بِحُسنِ القَولِ فیهِ، وَ کم مِن مَغرور بِحُسنِ السَترِ عَلَیهِ، وَ کم مِن مُستَدرَج بِالاِحسانِ اِلَیهِ."

*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.