هشدار به والدین درباره اعتیاد به بازی‌های خشن
به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران، در اتاقی نیمه‌تاریک، پسری کوچک با چهره‌ای متمرکز و مشت‌هایی گره‌کرده، مشغول کشتن دشمنان فرضی در بازی رایانه‌ای‌اش است؛ و با هر شلیک موفق، فریاد "ایول!" سر می‌دهد. این صحنه برای بسیاری از والدین، مخصوصاً مادرانی که فرزند پسر دارند، بسیار آشناست.
ورود بازی‌های رایانه‌ای به زندگی کودکان ایرانی، چالش‌های جدیدی را به‌دنبال داشته است. امروز این بازی‌ها فقط روی کامپیوترها نیستند، بلکه در گوشی‌های همراه، تبلت‌ها و کنسول‌های خانگی ریشه دوانده‌اند و نه‌تنها باعث وابستگی شدید کودکان شده‌اند، بلکه رفتارهای خشن و آسیب‌زا را نیز تقویت می‌کنند.
کودکانی که خیال را با واقعیت اشتباه می‌گیرند
سالومه آقایی، روان‌شناس کودک، در گفت‌وگو با فارس می‌گوید: «کودکان خردسال هنوز قادر به تشخیص مرز بین خیال و واقعیت نیستند. آن‌ها رفتارهای شخصیت‌های داخل بازی را باور می‌کنند و تلاش دارند در دنیای واقعی تقلیدشان کنند.»
به گفته او، یکی از مهم‌ترین آسیب‌های این نوع بازی‌ها، ترویج خشونت و کاهش تمرکز در کودکان است. اگر این بازی‌ها متناسب با سن کودک انتخاب نشوند و محتوای آن‌ها بر پایه خشونت باشد، احتمال افزایش پرخاشگری، بی‌احساسی نسبت به رنج دیگران و الگوبرداری خطرناک بسیار بالا می‌رود.
اعتیادی به وسعت جهان
آقایی ادامه می‌دهد: «برخی از این بازی‌ها، به‌ویژه نمونه‌های آنلاین، بسیار اعتیادآور هستند. کودکانی که با کاربران جهانی رقابت می‌کنند، کم‌کم وابستگی شدیدی به بازی و موفقیت در آن پیدا می‌کنند، به‌طوری‌که ترک این فضا برایشان سخت می‌شود.»
این روان‌شناس تأکید می‌کند که اغلب والدین از نوع بازی‌ها و محتوای درون آن‌ها بی‌اطلاع هستند. بسیاری از کودکان، در سکوت، با افراد ناشناس از کشورهای دیگر ارتباط می‌گیرند، بدون آنکه والدین متوجه خطرات احتمالی باشند.
مراقب غریبه‌های درون بازی باشید
آقایی با اشاره به اهمیت سواد رسانه‌ای والدین می‌گوید: «والدین باید شناخت کافی از فضای مجازی و بازی‌های رایانه‌ای داشته باشند. صرفاً نصب یک بازی روی گوشی کافی نیست؛ باید بدانید فرزندتان با چه محتوایی درگیر است و با چه کسانی ارتباط می‌گیرد.»
او ادامه می‌دهد: «محدودسازی مطلق راه‌حل نیست. کودکان باید آموزش ببینند که چگونه از اینترنت و بازی‌ها استفاده صحیح کنند. گفت‌وگو، نظارت و همراهی والدین، کلید کاهش آسیب‌های روانی و رفتاری است.»
بازی ممنوع نیست؛ اما باید مدیریت شود
آقایی با اشاره به استفاده روزانه طولانی‌مدت برخی کودکان از بازی‌ها می‌گوید: «برخی کودکان روزانه 6 تا 7 ساعت وقت خود را پای کنسول‌ها یا بازی‌های آنلاین می‌گذرانند. این میزان استفاده به‌وضوح مضر است.»
او توصیه می‌کند که زمان استفاده از بازی‌های رایانه‌ای برای کودکان باید به یک تا دو ساعت در روز محدود شود. البته والدین نباید کودکان را کاملاً از این بازی‌ها محروم کنند؛ بلکه باید با تدبیر، آگاهی و برنامه‌ریزی، به آن‌ها اجازه تجربه کنترل‌شده را بدهند.
راه‌حل‌هایی برای والدین:
-
آشنایی با محتوای بازی‌های فرزندتان
-
استفاده از ابزارهای کنترل والدین
-
جایگزین کردن بازی‌های فکری، طبیعت‌گردی، فعالیت‌های گروهی و کلاس‌های مهارتی
-
گفت‌وگوی باز و دوستانه با فرزند درباره احساسات و تجربه‌های بازی
-
آموزش تفاوت واقعیت و خیال در سنین پایین
بازی‌های رایانه‌ای می‌توانند ابزارهایی آموزنده و سرگرم‌کننده باشند، اما اگر به‌درستی مدیریت نشوند، به میدان‌هایی برای خشونت، اعتیاد و انزوای اجتماعی کودکان تبدیل می‌شوند. والدین باید یاد بگیرند نه فقط ناظر، بلکه هم‌بازی و همراه آگاه فرزندان خود در دنیای دیجیتال باشند.