ورود بنیاد مسکن به نهضت ملی مسکن؛ دهک‌های پایین به آرزوی خود می‌رسند

• فهرست محتوا
• سکونت 11 میلیون نفر در بافت فرسوده
• تأمین 50 هزار واحد برای خانواده‌های تحت پوشش کمیته امداد
• ورود بنیاد مسکن به نهضت ملی برای حمایت از دهک‌های پایین

طبق آمارهای رسمی، نوسازی بیش از سه میلیون واحد روستایی و برنامه‌ریزی برای مقاوم‌سازی 300 هزار واحد دیگر در سال جاری، نشانه‌ای از استمرار سیاستی است که هدف آن حفظ جان و سرمایه مردم در برابر بلایای طبیعی است. این اقدامات، نه تنها جنبه فنی و عمرانی دارند، بلکه بعد اجتماعی و امنیتی نیز یافته‌اند، چرا که هر خانه مقاوم، در واقع سنگری در برابر بحران محسوب می‌شود.

در عین حال، بخش مهمی از مأموریت بنیاد مسکن به اجرای طرح نهضت ملی مسکن گره خورده است؛ جایی که دولت در تلاش است اقشار کم‌درآمد و دهک‌های پایین را به رویای خانه‌دار شدن نزدیک کند. تأمین زمین و ساخت مسکن برای دهک‌های 1 تا 4، و همچنین اجرای طرح ویژه برای خانواده‌های تحت پوشش کمیته امداد، نشان می‌دهد که این نهاد علاوه بر بازسازی، در پی کاهش شکاف طبقاتی در حوزه مسکن نیز هست. پیوند سیاست‌های اجتماعی با برنامه‌های عمرانی، می‌تواند در بلندمدت به تقویت حس تعلق و پایداری جمعیتی، به‌ویژه در مناطق روستایی، بینجامد.

اما چالش اصلی همچنان در حوزه بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی باقی مانده است؛ جایی که میلیون‌ها ایرانی در خانه‌هایی زندگی می‌کنند که در برابر کمترین زمین‌لرزه یا حادثه طبیعی، آسیب‌پذیرند.

آمار سکونت بیش از 11 میلیون نفر در بافت‌های فرسوده و 6.2 میلیون نفر در سکونتگاه‌های غیررسمی، نشان می‌دهد که مسئله فراتر از بازسازی‌های موردی است و نیاز به یک برنامه‌ریزی کلان، میان‌بخشی و پیوسته دارد. در واقع، تا زمانی که سیاست نوسازی شهری با توسعه اجتماعی و اقتصادی مناطق محروم همراه نشود، خطر بازتولید فرسودگی در اشکال جدید همچنان وجود خواهد داشت.

از سوی دیگر، نگاه بنیاد مسکن به مسئله بحران، از واکنش به پیشگیری تغییر یافته است. ایجاد پژوهشکده سوانح طبیعی و تقسیم‌بندی مراحل بحران از آمادگی تا بازیابی بلندمدت، نشانه‌ای از بلوغ نهادی در مدیریت مخاطرات است. ایران به‌عنوان کشوری با تنوع بالای خطرات طبیعی، نیازمند چنین نهادهای پژوهشی و اجرایی است تا سیاست‌ها را از سطح شعار به مرحله کارآمدی واقعی برساند. سرمایه‌گذاری در پیشگیری، هرچند پرهزینه به نظر برسد، در مقایسه با خسارات ناشی از بازسازی پس از بحران، بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر است.

در نهایت، مسیر پیش رو برای مقاوم‌سازی کشور، نیازمند تداوم همکاری میان دستگاه‌های اجرایی، نهادهای مالی و بخش خصوصی است. بنیاد مسکن در دو دهه گذشته توانسته است سهم قابل‌توجهی در کاهش خطرات ناشی از زلزله و بلایای طبیعی داشته باشد، اما تداوم این روند مستلزم حمایت بودجه‌ای پایدار، تسهیلات بانکی مناسب و همراهی مردم است. اگر دولت بتواند این چرخه همکاری را حفظ کند، ایران در آینده‌ای نه‌چندان دور می‌تواند از کشوری حادثه‌پذیر به الگوی تاب‌آور منطقه تبدیل شود.

سکونت 11 میلیون نفر در بافت فرسوده

رییس پژوهشکده سوانح طبیعی بنیاد مسکن گفت: در حال حاضر 11 میلیون نفر در ایران در بافت فرسوده زندگی می‌کنند.

منوچهر خواجه دلویی، رییس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در نشست با دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پژوهشکده سوانح طبیعی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی با بیان اینکه بنیاد مسکن با فرمان تاریخی حضرت امام با هدف کمک به تامین مسکن محرومان شکل گرفت، اظهار داشت: از زمان تأسیس بنیاد مسکن تا به امروز تمام تلاش بر این بود که بنیاد بر همین راستا حرکت کند و هدف اجرای برنامه‌های بنیاد مسکن، معطوف بر محرومان باشد.

وی ادامه داد: بخش مهمی از مخاطبان هدف بنیاد مسکن، روستاییان هستند که جزو طبقه محرومان محسوب می‌شوند و البته بنیاد در شهرها هم با همین هدف فعالیت دارد.

رییس بنیاد مسکن گفت: بنیاد در حوزه مسکن فعالیت‌های متعددی انجام داده که یکی از این برنامه‌ها که از سال 84 شروع شده مقاوم سازی مساکن در سراسر کشور بوده است و طبق این برنامه بنیاد مقاوم سازی سالانه 200 هزار واحد را در برنامه دارد که بخشی از آن مشمول مساکن روستایی و بخشی هم مساکن شهری می‌شود. این مقاوم سازی را با ارایه تسهیلات قرض‌الحسنه به اجرا می‌رسد و بنیاد مسکن بر این رویه نظارت فنی دارد اما خود روستاییان نسبت به ساخت اقدام می‌کنند.

خواجه دلویی با بیان اینکه تمام واحدهای روستایی در کشور حدود 5 میلیون و 377 هزار واحد است که حدود 3 میلیون از این عدد را نوسازی و مقاوم سازی کرده‌ایم، اظهار داشت: برنامه امسال مقاوم سازی 200 هزار واحد روستایی و 100 هزار واحد در شهرهای زیر 300 هزار نفر است و با این اقدامات شاهد مقاوم مساکن در برابر زلزله‌ها با ریشتر بالا بوده‌ایم.

تأمین 50 هزار واحد برای خانواده‌های تحت پوشش کمیته امداد

رییس بنیاد مسکن تاکید کرد: در حال حاضر 55 درصد واحد‌های روستایی مقام شده‌اند و تا کنون 122 همت برای مقاوم سازی مساکن روستایی هزینه شده است.

وی با اشاره به اقدامات بنیاد در اجرای نهضت ملی مسکن گفت: بخش دیگر از اقدامات بنیاد مسکن در حوزه پروژه نهضت ملی مسکن بوده و را هدف خانه دار کردن دهک‌های مورد حمایت، بنیاد مسکن به این پروژه ورود کرده‌است.

خواجه دلویی افزود: در شهرها برای تامین مسکن دهک‌های 1 تا 4 برنامه‌هایی دیده شده و تامین و ساخت 50 هزار واحد برای خانوار تحت پوشش کمیته امداد در حال انجام است. همچنین برای اجرای قانون جوانی جمعیت در روستاها شروع به تامین زمین کرده‌ایم و درباره جوانی جمعیت در روستاها، به هر میزانی که تقاضا باشد، زمین ارایه می‌دهیم. همچنین در سامانه تم 540 قطعه زمین بارگذاری شده است و متقاضیان مشمول شرایط می‌توانند نسبت به آن اقدام کنند.

ورود بنیاد مسکن به نهضت ملی برای حمایت از دهک‌های پایین

رییس بنیاد مسکن با بیان اینکه بنیاد برای بازسازی مساکن پس از وقوع سانحه ماموریت و برنامه منسجمی دارد، گفت: تا به امروز 2 میلیون و 24 هزار واحد آسیب دیده، تحت سوانح طبیعی را بازسازی کرده‌ایم. همچنین از دیگر برنامه های بنیاد ورود به بازسازی بافت فرسوده است که کار را در 13 استان شروع کرده‌ایم.

همچنین، سید امیر گرکانی، رییس پژوهشکده سوانح طبیعی در نشست با دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پژوهشکده سوانح طبیعی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی با اشاره به ضرورت نوسازی بافت فرسوده در کشور اظهار داشت: در کشورمان 11 میلیون نفر در بافت فرسوده ساکن هستند و 6.2 میلیون نفر در سکونتگاه غیر رسمی استقرار دارند و باید دید پاسخ ما به این مسائل چه بوده است؟

وی ادامه داد: در پژوهشکده سوانح طبیعی بنیاد مسکن، مسائل مرتبط با این حوزه و بحران‌ها را در 4 مرحله آمادگی، پاسخ، بازیابی اولیه و بازیابی بلند مدت مورد بررسی قرار می‌دهیم و این مراحل در فرایند بحران تعریف شده‌اند.

رییس پژوهشکده بنیاد مسکن گفت: براساس به روز رسانی سال 2015 برنامه کاهش خطر ملل متحد، 281 مخاطره شناسایی شده که براساس برنامه ملی کاهش خطر حوادث و سوانح در کشورمان 56 مخاطره شناسایی شده است.

گرکانی با بیان اینکه سیاست ما این است که برای پیشگیری از بحران برنامه ریزی و هزینه کنیم، ادامه داد: یکی از اقدامات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی مقاوم سازی مساکن به ویژه مساکن روستایی وفدت که از سال 84 میزان واحد‌های مقام شده را از 7 درصد به 55 درصد افزایش دادیم و امروز 2 میلیون و 900 هزار واحد مسکونی در روستاهای کشور مقاوم‌سازی شده‌اند.