وسواس فکری چیست و چطور درمان می‌شود؟

دکتر زهرا غلامی حیدرآبادی در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان گفت: تمام روزم برای اینکه بررسی کنم که هیچ چیز اشتباهی اتفاق نمی‌افتد، سپری شد. صبح یک ساعت طول می‌کشد تا از خانه بیرون بیایم، چون مطمئن نیستم که همه وسایل برقی را خاموش کرده باشم و تمام پنجره‌ها را قفل کرده باشم. سپس شش بار بررسی می‌کنم که آیا شومینه گازی خاموش است، اما اگر اوضاع درست به نظر نرسد، باید دوباره از اول همه این کار‌ها را مرور کنم.

وی گفت: ولی باز در آخر هم از همسرم می‌خواهم دوباره همه آنها را برایم چک کند. در محل کار همیشه عقب هستم، چون همه چیز را چند بار مرور می‌کنم مبادا اشتباهی کرده باشم. اگر چک نکنم، به حدی احساس نگرانی دارم که نمی‌توانم تحمل کنم.

این روانشناس ادامه داد: اختلال وسواس فکری عملیِ شدید ممکن است توانایی کار کردن منظم، نقش داشتن در زندگی خانوادگی یا حتی کنار آمدن با افراد خانواده را برایتان غیرممکن نماید.

وی افزود: آیا افراد دارای اختلال وسواس فکری عملی کنترل خود را از دست می‌دهند؟ خیر، با اینکه این افراد با اختلال وسواس فکری عملی دائما نگران از دست دادن کنترل خود هستند، در واقع این اتفاق نمی‌افتد. حتی ممکن است آنها با این سوال مواجه باشند که آیا در حال ابتلا به جنون و یا در شُرف دیوانگی هستند. آنها معمولا با اینکه مقصر این اختلال نمی‌باشند، از وضعیت خود شرمسارند و سعی در پنهان سازی آن می‌نمایند. شما نگران از دست دادن کنترل خود هستید، ما می‌دانیم که این امر بسیار نادر است.

غلامی گفت: روبروی رفتار اجباری مقاومت کنید، نه افکار وسواسی. برای کاهش اضطراب و درک اینکه آیا این افکار ناشی از مشکل اختلال وسواس فکری عملی هستند، می‌تواند مفید باشد. وسواس فکری افکار، تصاویر و تکانه‌هایی هستند که مرتبا در ذهن فرد تکرار می‌شوند و به نظر می‌رسد خارج از کنترل فرد هستند و علی رغم میل او به ذهنش می‌آیند. اگر به اختلال وسواس مبتلا باشید، این فکر‌ها می‌تواند هم ناراحت کننده و هم ناتوان کننده باشد.

وی گفت: در وسواس فکری ترس از مرگ فرد می‌ترسد که مبادا در اثر یک اتفاقی عزیزانش بمیرند. نگرانی درباره اینکه مبادا دیگران به خاطر شما بیمار شوند. ترس شدید از اینکه یک اتفاق وحشتناک برای فرد عزیزی اتفاق بیفتد. فکر اینکه مبادا با کسی تصادف کنید یا ناخواسته به کسی آسیب برسانید. احساس نیاز شدید برای مرتب و منظم کردن چیز‌ها تا وقتی که نحوه قرارگرفتن آنها مرتب به نظر بیاید.

غلامی گفت:معمولا افکار وسواسی آن قدر ناتوان کننده است که انجام کار‌های روزمره برایتان سخت می‌شود. معمولا این وسواس‌ها این قدر آزار دهنده هستند که فرد سعی می‌کند با انجام اعمال وسواسی یا افکار وسواسی دیگری از شر آنها خلاص شود. اجبار یا وسواس عملی رفتار‌هایی هستند که باید بار‌ها و بار‌ها انجام شود تا اضطراب ناشی از افکار وسواسی فرد کاهش یابد. اگر وسواس آلوده بودن دارید، ممکن است احساس کنید که مجبور هستید دستان خود را بار‌ها بشویید یا بار‌ها از ماده ضدعفونی کننده استفاده کنید تا نگرانی ناشی از آلوده بودن دست هایتان کاهش پیدا کند.

وی افزود: وقتی فکر وسواسی به ذهن فرد مبتلا می‌آید بسیار نگران می‌شود و تلاش می‌کند آن را به طریقی از ذهن خود خارج کند و این مساله باعث می‌شود که این افکار دوباره و بدتر از قبل بازگردند و طبیعی است که اضطراب بیشتری در فرد ایجاد کرده و باید تلاش بیشتری برای سرکوب و خارج کردن آن افکار از ذهنش بکند و این چرخه ادامه پیدا می‌کند.