ویژگی ها و برخی اعمال شب و روز دحوالارض

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ «دحوالارض» مطابق با بیست و پنجم ماه ذی‌القعده، است و این نعمت بزرگی است که خداوند بر بشر ارزانی داشت که آگاهی از این نعمت خود اولین عبادت این روز است، زیرا آگاهی از نعمت و کم و کیف آن اولین مرتبه شکر است. در روایات زیادی آمده که در بیست و پنجم ذی القعده کعبه نصب و زمین گسترده شده، آدم پایین آمده، خلیل و عیسی (علیهما‌السلام) متولد شدند و رحمت گسترش یافته است.

اصطلاح «دحو الارض» از دو کلمه «دحو» به معنای گسترش دادن و «الارض» ترکیب شده که این مرکب «‌دحوالارض‌» به معنای گستراندن زمین است. مراد از دحوالارض بیرون آمدن خشکی‌های گسترده زمین از زیر آب است. بنابر برخی روایات و منابع کهن اسلامی، زمین در ابتدا زیر آب بوده است و سپس خشکی‌ها از آب سر برآورده‌اند. روز بیرون آمدن خشکی‌ها یا روز آغاز آن روز دحوالارض نامیده شده است. بنابر برخی روایات تاریخی، نخستین جایی که از زمین سر برآورد، مکه و کعبه بوده است.

برای شب و روز دحوالارض در کتاب شریف مفاتیح الجنان ضمن بیان فضائل مخصوص آن، اعمالی ذکر شده که در ادامه به آن اشاره شده است:

شب بیست و پنجم این ماه شب دحو الارض است، یعنی پهن شدن زمین از زیر کعبه به روی آب، و از شبهای بسیار شریف است که رحمت خدا در آن نازل می‌شود، و قیام به عبادت د رآن اجر بسیار دارد، و از حسن بن علی وشاء روایت شده که گفته: من کودک بودم که با پدرم در شب بیست و پنجم ماه ذو القعده، در خدمت حضرت رضا علیه‌السلام شام خوردیم، حضرت فرمود امشب حضرت ابراهیم و حضرت عیسی علیهما‌السلام متولد شده‌اند، و زمین از زیر کعبه پهن شده، پس هرکه روزش را روزه بدارد، چنان است که شصت ماه روزه داشته باشد، و در روایت دیگر است که فرمود: در این روز حضرت قائم (عج) قیام خواهد کرد.

روز بیست و پنجم روز دحو الارض است، یکی از آن چهار روزی است، که در تمام سال به فضیلت روزه ممتاز است، و در روایتی آمده: که روزه این روز همانند روزه هفتاد سال است و در روایت دیگر آمده که کفاره هفتاد سال است، و هرکه این روز را روزه بدارد، و شب را به عبادت به سر آورد، برای او عبادت صد سال نوشته شود و برای روزه دار این روز، که هرچه در میان زمین و آسمان است استغفار کند، و این روزی است که رحمت خدا در آن منتشر شده، و برای عبادت و اجتماع به ذکر خدا در این روز اجر بسیاری است، و باری این روز جز روزه و عبادت و ذکر خدا و غسل دو عمل دیگر وارد است:

اول: نمازی که در کتابهای علمای شیعه از اهل قلم روایت شده و آن دو رکعت است در وقت چاشت [بالا آمدن آفتاب تا پیش از گذشتن از وقت ظهر] در هر رکعت پس از سوره «حمد» پنج مرتبه سوره «و الشمس» خوانده شود، و پس از سلام بگوید، لا حول و لا قو الا بالله العلی العظیم هیچ جنبش و نیرویی نیست مگر به خدای برتر بزرگ.

آنگاه دعا کند و بخواند: یا مقیل العثرات أقلنی عثرتی یا مجیب الدعوات أجب دعوتی یا سامع الأصوات اسمع صوتی و ارحمنی و تجاوز عن سیئاتی و ما عندی یا ذا الجلال و الاکرام؛ ای نادیده گیر لغزشها لغزشم را نادیده گیر، ای اجابت کننده دعاها، دعایم را اجابت کن، ای شنوای صداها، صدایم را بشنو، و به من رحم کن، و از بدی هایم و آنچه نزد من است درگذر، ای صاحب بزرگی و بزرگواری.

دوم: خواندن دعایی که شیخ در کتاب «مصباح» فرموده: خواندن آن مستحب است:

اللهم داحی الکعب و فالق الحب و صارف اللزب و کاشف کل کرب أسألک فی هذا الیوم من أیامک التی أعظمت حقها و أقدمت سبقها و جعلتها عند المؤمنین ودیع و الیک ذریع و برحمتک الوسیع أن تصلی علی محمد عبدک المنتجب فی المیثاق القریب یوم التلاق فاتق کل رتق و داع الی کل حق و علی أهل بیته الأطهار الهدا المنار دعائم الجبار و ولا الجن و النار و أعطنا فی یومنا هذا من عطائک المخزون غیر مقطوع و لا ممنوع [ممنون] تجمع لنا به التوب و حسن الأوب

خدایا ای گستراننده کعبه، و شکافننده دانه، و برگیرنده سختی، و برطرف کننده هر گرفتاری، از تو میخواهم در این روز از روزهایت، که حقش را بزرگ گرداندی، و سبقتش را پیش انداختی، و آن را نزد اهل ایمان امانت و و به سوی خود وسیله قرار دادی، و به رحمت گسترده ات که بر محمد درود فرستی آن بنده برگزیده ات در پیمان نزدیک، روز دیدار، شکافنده هر امر بسته، و دعوت کننده به حق، و بر اهل بیت پاکش آن راهنمایان، و روشن کنندگان راه حق، ستونهای جبار، و متولیان بهشت و دوزخ، و عطا کن به ما از عطای در خزانه ات که نه بریده شود، و نه منع گردد، تا به وسیله آن توبه، و بازگشت خوبی برای ما فراهم نمایی

یا خیر مدعو و أکرم مرجو یا کفی یا وفی یا من لطفه خفی الطف لی بلطفک و أسعدنی بعفوک و أیدنی بنصرک و لا تنسنی کریم ذکرک بولا أمرک و حفظ سرک و احفظنی من شوائب الدهر الی یوم الحشر و النشر و أشهدنی أولیاءک عند خروج نفسی و حلول رمسی و انقطاع عملی و انقضاء أجلی اللهم و اذکرنی علی طول البلی اذا حللت بین أطباق الثری و نسینی الناسون من الوری و أحللنی دار المقام و بوئنی منزل الکرام

ای بهترین خوانده شده و کریم ترین امید شده، ای کفایت کننده، ای وفادار، ای آن که لطفش پنهانی است، به لطفت به من لطف کن، و به عفوت خوشبختم نما، و به یاری ات تأییدم فرما، و از ذکر کریمانه ات فراموشم مکن به حق متولیان امرت و نگهبانان رازت و از گرفتاری های روزگار تا روز قیامت و برانگیخته شدن خفظم کن هنگام بیرون آمدن جانم، و فرو رفتن در قبرم، و تمام شدن کارم، و سپری شدن عمرم، اولیایت را به بالینم حاضر کن، خدایا یادم کن، بر طول پوسیدگی، زمانی که در میان توده های خاک فرود آیم، و فراموش کنندگان از مردم فراموشم کنند، و در خانه اقامت فرودم آر، و در منزل کرامت جایم بده

و اجعلنی من مرافقی أولیائک و أهل اجتبائک و اصطفائک و بارک لی فی لقائک و ارزقنی حسن العمل قبل حلول الأجل بریئا من الزلل و سوء الخطل اللهم و أوردنی حوض نبیک محمد صلی الله علیه و آله و اسقنی منه مشربا رویا سائغا هنیئا لا أظمأ بعده و لا أحلأ ورده و لا عنه أذاد و اجعله لی خیر زاد و أوفی میعاد یوم یقوم الأشهاد اللهم و العن جبابر الأولین و الآخرین و بحقوق [لحقوق] أولیائک المستأثرین اللهم و اقصم دعائمهم و أهلک أشیاعهم و عاملهم و عجل مهالکهم و اسلبهم ممالکهم و ضیق علیهم مسالکهم و العن مساهمهم و مشارکهم

و از دوستان اولیایت، و برگزیدگان و خاصان درگاهت قرارم بده، و دیدارت را بر من مبارک گردان، و پیش از فرا رسیدن پایان عمرم حسن عمل روزی ام فرما، درحالی که پاک از لغزشها و گفتار بی‌پایه و منطق تباه باشم. خدایا مرا به حوض پیامبرت محمد (درود خدا بر او و خاندانش) وارد کن، و از آن به من بنوشان، نوشاندنی سیراب کننده، روان و گوارا، که پس از آن هرگز تشنه نشوم، و از ورود به آن طرد نگردم، و از آن منع نشوم، و آن را قرار ده برایم بهترین توشه، و کاملترین وعده گا، روزی که گواهان بپا می‌خیزند

خدایا لعنت کن گردنکشان گذشته و آینده را، هم آنان که حقوق اولیایت را به ناحق به خود اختصاص دادند. خدایا پایه هایشان را بشکن، و پیروان و عمالشان را نابود ساز، زمیه های هلاکتشان را به زودی فراهم فرما، و کشورهایشان را از دستشان بگیر، و راه هایشان را بر آنان تنگ کن، و بر آنان که با آنان سهیم و شریکند لعنت فرست.

اللهم و عجل فرج أولیائک و اردد علیهم مظالمهم و أظهر بالحق قائمهم و اجعله لدینک منتصرا و بأمرک فی أعدائک مؤتمرا اللهم احففه بملائک النصر و بما ألقیت الیه من الأمر فی لیل القدر منتقما لک حتی ترضی و یعود دینک به و علی یدیه جدیدا غضا و یمحض الحق محضا و یرفض الباطل رفضا اللهم صل علیه و علی جمیع آبائه و اجعلنا من صحبه و أسرته و ابعثنا فی کرته حتی نکون فی زمانه من أعوانه اللهم أدرک بنا قیامه و أشهدنا أیامه و صل علیه [علی محمد] و اردد الینا سلامه و السلام علیه [علیهم] و رحم الله و برکاته.

خدایا در فرج دوستانت شتاب کن و حقوق تاراج رفته آنان را به آنان بازگردان و قائم آنان را به حق آشکار کن، و او را یاری رسان دینت بدار، و درباره دشمنانت فرمانده به فرمانت قرار ده. خدایا فرشتگان پیروزی را گرداگرد او همواره بدار، و به آن دستوری که در شب قدر به او القا کردی او را انتقام گیرنده خویش قرار ده، تا جایی که خشنود شوی، و دینت به وسیله او، و به دست او به گونه ای نو و تازه بازگردد، و حق به طور کامل ناب شود، و باطل به صورت همه جانبه به دور افکنده شود. خدایا بر او و همه پدرانش درود فرست، و ما را از همنشینان و خاندانش قرار بده، و در زمان بازگشتش ما را برانگیز، تا در دوران او در شمار یارانش باشیم.

خدایا درک قیامش را روزی ما کن، و در روزگارش ما را حاضر کن، و بر او درود فرست، و سلام او را به ما باز رسان، درود و رحمت خدا و برکاتش بر او باد. میرداماد (ره) در رساله اربعه ایام خود، در بیان اعمال روز دحو الارض فرموده است: زیارت امام رضا علیه‌السلام در این روز افضل اعمال مستحب، و مؤکدترین آداب است، و همچنین زیارت آن حضرت در روز اول ماه رجب الفرد در نهایت تأکید بوده، و نسبت به آن ترغیب بسیار شده است.

انتهای پیام / ط