پایان چپگرایان در بولیوی

رودریگو پاز پریرا، سناتور 58ساله راست میانه، با پیروزی در دور دوم انتخابات ریاستجمهوری بولیوی، به دو دهه حاکمیت حزب چپگرای «جنبش به سوی سوسیالیسم» (MAS) پایان داد و مسیر سیاسی این کشور آمریکای لاتین را به سمت راست هدایت کرد.
به گزارش گاردین، بر اساس نتایج اولیه و با شمارش بیش از 97درصد آرا، پاز پریرا موفق شد با کسب 54.6درصد آرا بر رقیب خود، خورخه «توتو» کیروگا، رئیسجمهور اسبق راستگرا که 45.4درصد آرا را به دست آورد، غلبه کند. دادگاه انتخاباتی تاکید کرد که نتایج قطعی طی یک هفته اعلام خواهد شد، اما کیروگا با تبریک به رقیب خود، عملا شکست را پذیرفته است.
این پیروزی در بحبوحه یک بحران اقتصادی عمیق رقم خورد که بولیوی در چهار دهه اخیر تجربه نکرده بود. تورم سرسامآور، کمبود دلار و سوخت، و نارضایتی گسترده عمومی از دولت، زمینه را برای فروپاشی حزب حاکم فراهم کرد. این فروپاشی با شکاف و خصومت تلخ میان اوو مورالس، رئیسجمهور سابق و بنیانگذار حزب، و لوئیس آرسه، رئیسجمهور فعلی، تشدید شد و برای اولین بار از سال 2005، هیچ نامزدی از حزب MAS در برگههای رای انتخابات ریاستجمهوری حضور نداشت.
پاز پریرا در اولین سخنرانی خود پس از پیروزی، بر اولویتهای اقتصادی تاکید کرد و گفت: «ایدئولوژی نان و آب نمیشود. آنچه اهمیت دارد حق کار، نهادهای قدرتمند، امنیت حقوقی و احترام به مالکیت خصوصی است.» او وعده ایجاد شغل و بازسازی اقتصاد را داد و همچنین از تمایل خود برای «ایجاد رابطهای نزدیک» با دولت ایالات متحده به ریاستجمهوری دونالد ترامپ سخن گفت. بااینحال، بسیاری از تحلیلگران عامل تعیینکننده در موفقیت پاز پریرا را محبوبیت معاون او، سروان سابق پلیس، ادمان لارا مونتانیو، میدانند.
سروان لارای 39ساله، با افشای فساد در نیروی پلیس از طریق ویدئوهای وایرالشده در تیکتاک به شهرت رسید و با شعار «مبارزه با فساد» به کارزار انتخاباتی پیوست. او خود را «ضمانت اجرایی» دولت جدید خوانده و اعلام کرد: «اگر رودریگو پاز به وعدههایش عمل نکند، من با او مقابله خواهم کرد.» رئیسجمهور جدید با چالشهای بزرگی روبهروست. حزب او با وجود کسب بیشترین کرسی، اکثریت را در کنگره در اختیار ندارد و برای تصویب قوانین و اصلاحات نیازمند ائتلاف خواهد بود. علاوه بر این، مدیریت بحران اقتصادی و همچنین رسیدگی به پرونده قضایی و حکم بازداشت اوو مورالس، از مهمترین میراثهای دولت قبل است که پاز پریرا باید با آنها دست و پنجه نرم کند.
به گزارش نیویورک تایمز، کارزار انتخاباتی امسال تحتالشعاع بحران اقتصادی شدیدی قرار داشت. افزایش قیمتها، کمبود سوخت، و مشکلات در تامین دلار و کالاهای وارداتی، خشم عمومی علیه حزب حاکم، «جنبش به سوی سوسیالیسم» (MAS)، را به اوج رسانده بود. این حزب که نزدیک به دو دهه با رهبری اوو مورالس بر سیاست کشور مسلط بود، به دلیل یک خصومت تلخ و تفرقهانگیز میان مورالس و جانشینش، لوئیس آرسه، دچار فروپاشی درونی شد. در نتیجه، برای اولین بار از سال 2002، هیچ نامزدی از سوی این حزب قدرتمند در برگههای رای انتخابات ریاستجمهوری حضور نداشت.
تحلیلگران معتقدند پاز توانست حمایت رایدهندگان سرخورده از حزب MAS را که تمایلی به پذیرش کامل جناح راست افراطی نداشتند، به خود جلب کند. او در مقابل وعدههای رقیبش برای اصلاحات عمیق اقتصادی و کاهش نقش دولت، مسیری محتاطانهتر را پیشنهاد کرد که شامل حفظ برنامههای اجتماعی، مبارزه جدی با فساد و مدیریت کارآمدتر منابع کشور بود. با این حال، بسیاری عامل کلیدی در این پیروزی را محبوبیت شگفتانگیز معاون او، ادمان لارا، میدانند. لارا، یک سروان سابق پلیس که با افشای فساد در رسانههای اجتماعی به شهرت رسید، با چهرهای خارج از گود و ضدسیستم، توجه گستردهای را به خود جلب کرد. برای بسیاری از رایدهندگان، بهویژه در طبقات کارگر، لارا که «از دل مردم آمده»، جذابیت اصلی این زوج انتخاباتی بود.