پایین شهر و بالای شهر آموزش / کجا درس می‌خوانی؟ فعلاً «متأسفانه» مدرسه دولتی!
مدارس دولتی سهم قابل‌توجهی از تحصیل دانش‌آموزان را به خود اختصاص می‌دهند و اگر این مدارس تضعیف شوند و این روند روز به روز شدت پیدا کند، شاهد ناامیدی و بی‌انگیزگی دانش‌آموزانمان خواهیم بود.
گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم فرانک آرامی: اغلب دچار تردید و ناامیدی هستند و خودشان را از رقبای به‌ظاهر خاصشان کمتر می‌بینند، یکی از همین درسخوان‌هایشان می‌گوید: بچه‌هایی که در شهرهای بزرگ و در مدارس غیردولتی درس می‌خوانند موفقیت‌شان تضمینی است ولی ما با اینکه تلاش می‌کنیم، باز هم معلوم نیست نتیجه دلخواه را بگیریم.
این‌ها صحنه‌هایی است که اگر به‌خصوص در منطقه‌ای محروم باشید احتمالاض خواهید دید. نتایجی که هرساله از رتبه‌های برتر و قبولی‌های کنکور سراسری منتشر می‌شود بذر ناامیدی را در فکر دانش‌آموزان مدارس دولتی می‌کارد. سال 1401، 85 درصد از رتبه‌های زیر 3 هزار در تصاحب مدارس غیردولتی بوده و سهم مدارس دولتی که بخش قابل‌توجهی از دانش آموزان ما در آن تحصیل می‌کنند فقط 15 درصد بوده است که این سهم در کنکور سال 1402 به 8 درصد رسیده است.
علی امرایی عضو کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت درباره اظهارنظر برخی از مسئولان که معتقدند خانواده‌ها در انتخاب مدارس فرزندانشان حق انتخاب دارند، می‌گوید: حق انتخاب زمانی معنا پیدا می‌کند که شما نخواهید بابت رفتن به مدرسه‌ای شهریه‌ای بالا پرداخت کنید. طبق قانون اساسی کشور، آموزش در کشور ما رایگان است، اما اینکه خانواده‌ای با توان مالی بالا مدرسه‌ای در بالاترین سطح انتخاب می‌کند و خانواده‌ای با توان مالی کم نمی‌تواند همان مدرسه را برای تحصیل فررندش انتخاب کند دیگر بحث حق انتخاب وجود ندارد.
حق انتخاب یعنی وجود مدارسی با شرایط یکسان که همه می‌توانند از آن استفاده کنند. وجود حداقل 20 نوع مدرسه در کشور ما زنگ خطری جدی است. مدارس ما به جیب دولت وصل هستند و علی‌رغم اینکه دولت بودجه ملی در اختیار دارد اما مدارس دولتی رشد نمی‌کنند.
درادامه با او درباره مسائلی از جمله راه‌های تقویت مدارس دولتی و ارزیابی برخی از ایده‌های مسئولین برای تقویت این مدارس به گفتگو نشستیم.
معلمان مدارس خاص به 12 ساعت تدریس در مدارس دولتی ملزم شدندتسنیم: چند وقت اخیر وزیر آموزش و پرورش پیشنهادی مطرح کردند مبنی بر اینکه مدیران، فرزندان خود را در مدارس دولتی ثبت‌نام کنند، به‌نظر شما این پیشنهاد تأثیری در تقویت مدارس دولتی و تحقق عدالت آموزشی دارد؟
بحث این نیست که فرزند چه‌کسی در مدارس دولتی یا غیردولتی تحصیل می‌کند بحث اینجاست که ما در زیرساخت‌های مدارس دولتی مشکل داریم، حال فرزند مدیر یا مسئولی در مدرسه دولتی هم ثبت‌نام کند آیا فرزند آن مسئول نمی‌تواند آموزش‌های خصوصیکنار تحصیلش داشته باشد یا نمی‌تواند به مؤسسات مختلف مراجعه کند؟ حتماً می‌تواند، اما فرزند منطقه محروم تنها فرصتی که دارد ثبت‌نام در مدرسه دولتی‌است. الآن مدارس غیرانتفاعی ما فاصله زیادی با مدارس دولتی دارند، پس به‌جای پیشنهاد باید به‌سمت ارتقای زیرساخت‌های مدارس دولتی برویم که اصلاً فرزند مسئولی مدرسه دولتی را به‌قدری خوب بداند که خود اقدام به ثبت‌نام در این مدارس کند نه به‌اجبار، البته این پیشنهاد حسنی دارد و آن این است که فرزند مسئول می‌تواند رابط بین مدرسه و پدر خود باشد و شرایط مدرسه را بیان کند.
تسنیم: بسیاری از کارشناسان معتقدند مدارس دولتی برای اینکه رشد کنند باید ساختار خود را تغییر دهند، نظر شما دراین‌باره چیست؟
یکی از دلایلی که دانش‌آموزان در مدارس غیردولتی پیشرفت می‌کنند و نتیجه بهتری می‌گیرند بحث آموزش در این مدارس است. برخی از مدارس غیرانتفاعی برنامه‌های آموزشی خاص خود را دارند و تا اسفند هرسال آموزش را تمام می‌کنند و یکی از دلایلی که ما با برگزاری کنکور دی ماه مخالفت کردیم این بود که دانش‌آموزان مدارس دولتی درس‌هایشان هنوز تمام نشده است و این فقط به‌نفع دانش‌آموزان مدارس غیردولتی و غیرانتفاعی است که خوشبختانه امسال نوبت اول کنکور در اردیبهشت ماه برگزار می‌شود، بنابراین ما نباید ساختار مدرسه دولتی را تغییر دهیم بلکه باید به این ساختار اهمیت دهیم و آموزش‌ها را ارتقا دهیم و زیرساخت‌های لازم را فراهم کنیم.
تسنیم: راه‌حل نهایی برای تقویت مدارس دولتی چیست؟
برای تقویت مدارس دولتی باید چند موضوع را درنظر بگیریم، نخست؛ جمعیت کلاس‌های ما در مدارس دولتی باید کاهش پیدا کند. دوم؛ باید بحث مالی را برای مدارس دولتی جدی بگیریم و بودجه این مدارس ارتقا پیدا کند و این پول باید صرف زیرساخت‌های مدرسه شود چرا که مدارس دولتی ما پایه و اساس است و می‌بایست تقویت شوند. مطلب دیگر اینکه همین آموزش‌های مدرسه غیردولتی را عمومی کنیم و به دانش‌آموزان مناطق محروم هم اجازه دهیم در این کلاس‌ها شرکت کنند، به‌عبارتی باید به‌سمت عمومی شدن آموزش مدارس غیردولتی برویم.
تسنیم: منظورتان از عمومی شدن آموزش مدارس غیردولتی چیست؟
مدارس غیرانتفاعی محل تجمیع افراد پولدار است و باید از این انحصار خارج شود یعنی آموزش و پرورش این مدارس را مکلف کند که هرساله سهمیه‌ای برای دانش‌آموزان دهک‌های 1 تا 3 درنظر بگیرند و اقدام به ثبت‌نام آنان کنند تا آن‌وقت از حالت خصوصی به عمومی تغییر پیدا کند عمومی‌سازی آموزش مدارس غیرانتفاعی یعنی ورود دانش‌آموزان هم از خانواده‌های بی‌بضاعت و هم از خانواده‌های ثروتمند و تحصیل این دوقشر کنار هم، کنار این اتفاق باید مدارس دولتی ما هم تقویت شود و به‌جای گسترش و توسعه مدارس خاص به‌روی ارتقای سطح مدارس دولتی تمرکز شود تا دانش‌آموزان نخبه و تیزهوش ما به‌سمت مدارس دولتی بیایند.
آنچه اهمیت دارد این است که مدارس دولتی سهم قابل‌توجهی از تحصیل دانش‌آموزان ما را به خود اختصاص می‌دهند و اگر این مدارس تضعیف شوند و این روند روز به روز شدت پیدا کند کم‌کم شاهد ناامیدی و بی‌انگیزگی دانش آموزانمان خواهیم بود که در نتیجه آن این دانش‌آموزان عملاً بسیاری از فرصت‌های تحصیلی و شغلی آینده خود را از دست خواهند داد.