پنج دلیل برای تماشای یک اکشن معمایی - پلیسی با استانداردهای هالیوودی

یک؛ این ویژگی به‌خصوص از این جهت اهمیت پیدا می‌کند که این گونه‌ی مخاطب‌پسند و جذاب در جهان، به دلایل مختلف در سینمای ایران سابقه روشن و قابل استنادی ندارد. متاسفانه اغلب اکشن‌های ایرانی همواره در اجرا و ساخت حرفه‌ای صحنه‌های اکشن به همراه روایت قصه‌ای جذاب، پرتعلیق و قابل‌باور با مشکل مواجه می‌شوند.

دو؛ یکی از جذابیت‌های بالقوه «روز صفر»، حرکت درام مرکزی بر محور یک ماجرای مستند برای دستگیری یک تروریست واقعی به نام عبدالمالک ریگی است. قرار بر این است که مخاطب با تماشای این فیلم به زیر و بم یک پرونده واقعی که بنا به الزامات سینمایی درام پردازی شده، اشراف پیدا کند. همچنین نقاط خالی، سویه‌هایی که معمولا در اخبار مغفول می‌مانند و سوال‌های ایجاد شده همراه با تعلیق آفرینی و اوج و فرود قابل انتظار یک الگوی کلاسیک بازنمایی شوند. البته از آن جهت که سرانجام این پرونده محتوم و غیرقابل‌تغییر بوده، نویسنده و کارگردان با چالش‌های متعددی برای ایجاد جذابیت و غافلگیری مخاطب روبه‌رو بوده‌اند که به شکل نسبی از عهده آن برآمده‌اند.

سه؛ قهرمان اکشن به‌خصوص از نوع مامور ویژه وزارت اطلاعات که در جهان رئال همواره در هاله‌ای از ابهام و رمز و راز و علامت سوال قرار دارد، یک کاراکتر نمایشی جذاب و کمیاب برای خلق بر بستر یک درام رئال - نمایشی است. قهرمانی که قرار است به شیوه کلاسیک از دو سویه فیزیکی و عقلانی خود در کنار هم بهره برده و یک کاراکتر نمایشی را روی پرده سینما خلق کند که جنسی خاص از تمایز دراماتیک را در کنار مهارت‌های بدنی و ذهنی به نمایش بگذارد که لزوما همه سویه‌های آن واقعی نیست اما جذابیت پیش‌برندگی دارد.

چهار؛ امیر جدیدی در نقش این مامور امنیتی حضوری متناسب با تعاریف نقش به‌خصوص در الگوی هالیوودی دارد و توانسته سویه ابرانسانی چنین قهرمانی را تا جای ممکن زمینی کرده و در عین حال جایگزین شدن اهداف ملی - میهنی به جای اهداف شخصی - خانوادگی را در کاراکتر خود جا بیاندازد. کاراکتری که تلاش شده از ریشه‌های خانوادگی - شخصی جدا شده و اهداف تعیین‌شده‌ای را دنبال کند که مرز باریکی تا تبدیل شدن به یک ربات ترمیناتوروار دارد اما جدیدی با توجه به توان و مهارت‌هایش توانسته این الگوی شخصیتی را با عبور از فیلتر خود تبدیل به کاراکتری قابل پیگیری کند.

پنج؛ ساعد سهیلی در نقش چالش‌برانگیز عبدالمالک ریگی چه بسا آخرین گزینه‌ای باشد که برای این شخصیت واقعی به ذهن بیاید. به خصوص با مروری بر کاراکترهایی که تاکنون ایفا کرده و همه به نوعی از لطافت، آرامش و طمانینه‌ای متناسب با نقش بهره برده‌اند. اما کارگردان با این انتخاب هوشمندانه توانسته از این پیش‌زمینه و تضادی که بین شمایل آشنای سهیلی و کاراکتر شناسنامه‌دار ریگی وجود دارد، بهترین بهره را برده و نه تنها نقطه عطفی در کارنامه این بازیگر ثبت کند بلکه تصویری متفاوت و غیرکلیشه‌ای از کاراکتر ریگی ثبت کند که می‌توانست به یک تصویر تیپیکال و نخ‌نما از قطب شر درام یک تروریست بدل شود.

اما نقطه طلایی فیلم «روز صفر» نه صحنه‌های اکشن و تعقیب و گریز استاندارد و نه درام تاثیرگذار آن با بهره‌گیری از الگوی اکشن‌های خارجی، بلکه رویارویی کلاسیک قطب خیر و شر با بازی جدیدی و سهیلی است که در طول فیلم کاشت‌های آن با دقت و وسواس در گفتگوی تلفنی و... انجام شده و مخاطب را برای این مواجهه تماشایی آماده می‌کند.

* منتشر شده در مجله نماوا