پیشنهادات 12 گانه پاشینیان برای صلح با آذربایجان
وی برای اولین بار به طور رسمی از سوی ایروان پیشنهاد انحلال گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا که مسئول حل‌وفصل مناقشه قره‌باغ است را مطرح کرد. این درخواست از مدت‌ها پیش توسط باکو مطرح می‌شد، اما ایروان همواره می‌گفت که این موضوع پس از امضای معاهده صلح بررسی خواهد شد.
دولت ارمنستان همچنین به باکو پیشنهاد داد که هر دو کشور از سخنان تحریک‌آمیز خودداری کنند، روند تعیین مرز در منطقه «برکابر - وسکپار» و همچنین مقررات همکاری کمیسیون‌های تعیین مرز دو کشور را مبنای ادامه روند تعیین مرز قرار دهند و معاهده صلح را امضا کنند. به گفته پاشینیان، 90 درصد از متن این معاهده آماده است.
پاشینیان این پیشنهادات را در صفحه فیس‌بوک خود منتشر و بر اهمیت اجرای طرح «چهارراه صلح» تأکید کرد.
به گفته وی، این طرح مسئله ارتباط بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان از طریق خاک ارمنستان و همچنین ارتباط بین ارمنستان و ارمنستان از طریق خاک آذربایجان را حل خواهد کرد. این پیشنهادات در نشست کازان توسط ارمنستان به آذربایجان ارائه شده بود.
ایروان همچنین پیشنهاد ایجاد سازوکاری برای تحقیق در مورد نقض آتش‌بس را تکرار کرد. این پیشنهاد در ماه ژوئن توسط دفتر نخست‌وزیر ارمنستان مطرح شده بود، اما باکو هنوز به آن پاسخی نداده است.
پاشینیان همچنین پیشنهاد کرد که «مسئله اسرای جنگی به طور کامل حل شود، با تمام توان برای مشخص کردن سرنوشت مفقودان تلاش شود، دو کشور از مطالبات خود از یکدیگر، از جمله در دادگاه‌های بین‌المللی، دست بردارند، برای اجرای کامل و مؤثر معاهده صلح تلاش شود، سازوکاری برای نظارت متقابل بر تسلیحات، تعیین سهمیه و محدودیت در استفاده از آن‌ها ایجاد شود، مسائل مربوط به پناهندگان دو کشور به طور کامل بررسی و پس از برقراری صلح، کمیسیون مشترکی از متخصصان و کارشناسان تشکیل شود».
به طور خلاصه پیشنهاد 12 ماده‌ای نخست‌وزیر ارمنستان برای صلح با جمهوری آذربایجان عبارتند از:
- خودداری متقابل از سخنان تحریک‌آمیز
- ادامه روند تعیین مرز بر اساس تعیین مرز انجام‌شده در منطقه «برکابر - وسکپار» و مقررات همکاری کمیسیون‌های تعیین مرز دو کشور
- امضای معاهده صلح که 90 درصد از متن آن آماده است
- اجرای طرح «چهارراه صلح» و حل مسئله ارتباط بین آذربایجان و نخجوان از طریق خاک ارمنستان بر اساس پیشنهاد ارائه شده در نشست کازان
- ایجاد سازوکاری برای تحقیق در مورد نقض آتش‌بس
- حل کامل مسئله اسرای جنگی
- تلاش با تمام توان برای مشخص کردن سرنوشت مفقودان
- خودداری از مطالبات از یکدیگر، از جمله در دادگاه‌های بین‌المللی
- تلاش برای اجرای کامل و مؤثر معاهده صلح
- ایجاد سازوکاری برای نظارت متقابل بر تسلیحات، تعیین سهمیه و محدودیت در استفاده از آن‌ها
- بررسی مسائل مربوط به پناهندگان دو کشور به طور کامل و تشکیل کمیسیون مشترکی از متخصصان و کارشناسان پس از برقراری صلح
- انحلال گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا
لازم به ذکر است که الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان، سال جدید را با تهدیدها و هشدارهای شدید به ارمنستان آغاز و اعلام کرد که در صورت عدم اجرای خواسته‌های آذربایجان، معاهده صلح امضا نخواهد شد.
پس از حدود سه سال مذاکره با آذربایجان در مورد معاهده صلح، نخست‌وزیر ارمنستان اعلام کرد که باکو در تلاش برای «مشروعیت بخشیدن» به تشدید تنش در منطقه است، اما ایروان این مسیر را دنبال نخواهد کرد.
پاشینیان: «آذربایجان غربی» در ارمنستان وجود ندارد
نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، در گفتگو با پادکست «خانوادگی» اعلام کرد که «آذربایجان غربی» در ارمنستان وجود ندارد و نخواهد داشت و این اصطلاح، یک گفتمان تهاجمی علیه یک کشور مستقل است.
در اوایل دسامبر، الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان، دوباره اعلام کرده بود که ارمنستان باید با «جامعه آذربایجان غربی» مذاکره و برای احیای حقوق اساسی «آذربایجانی‌های غربی» اقدام کند.
دولت آذربایجان بخشی از خاک ارمنستان را «آذربایجان غربی» می‌نامد و از دولت پاشینیان می‌خواهد که مشخص کند که آذربایجانی‌ها چگونه به «سرزمین‌های تاریخی خود» بازخواهند گشت.
پاشینیان در این باره گفت: «آذربایجان غربی شامل مناطق قزاق، آغستفا، تووز، گده بیگ، داشکسان، کلبجر، لاچین، قوبادلو و زنگیلان است. هیچ منطقه دیگری در ارمنستان آذربایجان غربی نبوده، نیست و نخواهد بود. در ایدئولوژی ارمنستان واقعی، وقتی که می‌گوییم ارمنستان غربی، ما نیز باید بدانیم که ارمنستان غربی شامل بخش غربی استان آرماویر، منطقه باغرامیان در استان آراگاتسوتن، منطقه تالین و منطقه مارالیک است؛ زیرا ارمنستان واقعی در یک منطقه واقعی قرار دارد. همان‌طور که آذربایجان غربی نمی‌تواند در ارمنستان وجود داشته باشد، ارمنستان غربی نیز نمی‌تواند فراتر از آرماویر باشد. ارمنستان غربی در کنار رودخانه ارس به پایان می‌رسد و این ایدئولوژی امنیتی ما است.»
نخست‌وزیر ارمنستان تأکید کرد: اصرار آذربایجان بر اینکه ارمنستان موضوع حقوق پناهندگان را در قالب آذربایجان غربی بررسی کند، در حالی که این کشور با این اصطلاح به طور آشکار تمامیت ارضی ارمنستان را زیر سؤال می‌برد و مطالبات ارضی از ارمنستان دارد، هرگونه امکانی را برای گفتگو در این مورد از بین می‌برد. آذربایجان برای گفتگو در این مورد، ابتدا باید از اصطلاح آذربایجان غربی و اصطلاحات مشابه دست بردارد. با توجه به شرایط فوق، زیر سؤال بردن حق ارمنستان برای داشتن ارتش دفاعی توسط باکو، به معنای تلاش برای تجاوز آزادانه به ارمنستان است.