چه کسانی نمی‌خواهند سخنان رهبر انقلاب را در مورد فضای مجازی بفهمند؟!

جهان نیوز در مطلبی با این عنوان درباره حاشیه دیدار اخیر رهبر انقلاب با دولت نوشت: رهبر معظم انقلاب در دیدار رئیس جمهور و اعضای هیئت دولت با ایشان فرمودند: «فضای مجازی یک دنیای جدیدی است دیگر؛ شماها بیشتر از بنده هم حتماً مطلعید؛ یعنی فضای مجازی دیگر امروز مجازی نیست، امروز یک واقعیتی است در زندگی مردم که روز به روز هم دارد پیش می رود. آنچه مهم است این است که در فضای مجازی، حکمرانی قانونمند وجود داشته باشد؛ اینکه بنده گاهی گفته‌ام فضای مجازی رها و ول است، به خاطر این است. حکمرانی بر اساس قانون؛ اگر قانونی ندارید، قانون را به وجود بیاورید و بر اساس آن قانون، زمام کار را به دست بگیرید. همه‌ی دنیا این کار را می کنند؛... نقض حکمرانی قابل قبول نیست؛ یک کشور در اختیار شما است که در قبالش وظیفه دارید، در قبالش مأموریت دارید؛ نمی شود حکمرانی شما را نقض کرد، نباید نقض کنند».

همچنین ایشان سخنان قابل تأمل دیگری نیز فرمودند که نیاز است هم مسئولین و هم کسانی که در حال تبیین مسائل مربوط به فضای مجازی هستند، به آن توجه کنند. معظم له بیان کردند: «من به این مناسبت فضای مجازی، حرف خودم را و آن مبنای خودم را گفتم، قبلاً هم گفته‌ام، بعضی‌ها جور دیگری تبیین می کنند یا می فهمند یا نمی خواهند بفهمند، اما حرف من این است: فضای مجازی در کشور باید قانونمند بشود؛ آن‌وقت یک فرصت خواهد شد. اگر ما توانستیم در فضای مجازی حکمرانی قانونمند داشته باشیم، فضای مجازی برای کشور یک فرصت می شود، وَالا ممکن است تهدید بشود». اما چند نکته که به صورت اجمالی می توان بیان کرد: یک: با توجه به اینکه حکمرانی، مختص به زندگی انسان هاست و با در نظر داشتن این موضوع که زیست مجازی، بخشی از زیست حقیقی انسان هاست و این دو، به گونه ای در امتداد یکدیگر قرار دارند که نمی توان آنها را جدای از هم دانست، بنابراین، حکمرانی مجازی یک ضرورت عقلی و عقلایی است. دو: از گذشته که بگذریم، بیش از 12 سال از حکم تشکیل شورای عالی فضای مجازی می گذرد. رهبر انقلاب در پیوست حکم دوره اول این شورا (یعنی حکم تشکیل شورای عالی فضای مجازی و انتصاب اعضای این شورا) نکات اساسی و بسیار حیاتی در مورد وظایف شورای عالی و مرکز ملی فضای مجازی بیان کردند. در حکم انتصاب اعضای این شورا در دوره دوم نیز مواردی را بیان کردند. علاوه بر این، در سخنرانی های متعدد و در جلسات عمومی و خصوصی نیز سال هاست که در حال تبیین، هشدار و مطالبه گری در زمینه فضای مجازی هستند. با همه اینها، متأسفانه کار به جایی رسیده است که ایشان باز هم باید اینگونه از یک موضوع بدیهی به نام حکمرانی مجازی سخن بگویند و یک بار دیگر از «رها» و «ول بودن» انتقاد کنند! سه: بدون تعارف باید گفت که اگر ما امروز در عرصه حکمرانی فضای مجازی، یک کشور عقب افتاده هستیم، هرسه قوه مجریه، مقننه و قضائیه به سهم خود، مقصر هستند. متأسفانه شورای عالی فضای مجازی نیز در مجموع، مردود شده است. چهار: رهبر معظم انقلاب در اولین دیدار با نمایندگان دوره یازدهم مجلس (تیرماه 1399) که به صورت تصویری برگزار شد، خطاب به نمایندگان مجلس بیان کردند: «به مسائل کلیدی توجه کنید، اولویت را به مسائل کلیدی بدهید... مسئله‌ی مدیریت فضای مجازی جزو مسائل مهم ما است که این مسئله، مسئله‌ی بلندمدت هم نیست؛ مسئله‌ی کوتاه‌مدت و میان‌مدت و جزو مسائل نزدیک ما است که باید [به آن توجه بشود] و امثال اینها مسائل کلیدی‌ای وجود دارد. توجه کنید دچار حاشیه‌ها نشوید، دچار مسائل فرعی و بی‌اولویت نشوید». متأسفانه در دوره یازدهم مجلس، برخی کج فهمی ها، حاشیه سازی های رسانه ای و همچنین سنگ اندازی برخی نمایندگان موجب شد که طرح فضای مجازی مجلس به سرانجام نرسد؛ هر چند که این قانونگذاری اساساً باید سال ها قبل تر صورت می گرفت. با همه اینها، این بار رهبر انقلاب در جمع هیئت دولت فرمودند: «اگر قانونی ندارید، قانون را به وجود بیاورید و بر اساس آن قانون، زمام کار را به دست بگیرید. همه‌ی دنیا این کار را می کنند».

در عرصه حکمرانی، باید توجه کرد که وقتی ما به یک مسئله در جای خود نمی پردازیم، از آنجایی که جامعه در خلأ زندگی نمی کند و به یک سمت و سو خواهد رفت، بنابراین، این نپرداختن، هزینه و گره بیشتری به وجود خواهد آورد. در حکمرانی، شترسواری دولا دولا نداریم! یا باید جامعه را به حال خود رها کنیم و قانون جنگل و هرج و مرج وجود داشته باشد و یا اینکه باید با تکیه بر اصول مسلم، حد و مرزی تعیین کرد و به معنای واقعی به آن پایبند بود و اگر هزینه ای هم دارد، تمام قد، پای هزینه آن ایستاد. پنج: برخی افراد - چه در سطح مردم عادی و چه در سطح مسئولین و کارشناسان - ممکن است متوجه معنای قانونمندی نشوند. مثلاً گمان کنند که صرفاً با اقدامات ایجابی می توان در عرصه ای قانونمند شد. اما باید توجه کرد که چنین چیزی نامش هرچه باشد، قانون و قانونمندی نمی شود. معنای قانون در همه جای دنیا مشخص است؛ یعنی یک چیزی باید بشود و یک چیزی نباید بشود. وقتی ما در قانون، با «بایدها» و «نبایدها» طرف هستیم، در حقیقت، در ذات قانون، اقدام سلبی هم خوابیده است. بنابراین، قانون، نامش نصیحت و یا پیشنهاد نیست!

اگر کسی بگوید: باید از طریق اقدامات ایجابی، فضای مجازی را قانونمند کنیم و یا بگوید: قانون ایجابی می نویسیم، چنین فردی نه معنای قانون را فهمیده و نه ذات فضای مجازی را درک کرده است!

شش: تکلیف لیبرال ها و انحرافات فکری و تناقضات گفتمانی آنها در عرصه های مختلف از جمله فضای مجازی مشخص است؛ منتها برخی افراد در جبهه انقلاب نیز به دلیل عدم تسلط بر مبانی و عرفی گرایی، متأسفانه در دام افکار لیبرالی گرفتار شده اند. در هر صورت، این افراد دچار کج فهمی هستند و به مردم و برخی مسئولین، تبیین غلط ارائه می دهند و بر فهم غلط خود پافشاری هم می کنند! حال اینکه موضوع حکمرانی مجازی و لوازم آن، یک موضوع بدیهی است.