چگونه رمضان دلها را نرم و گناهان را کم می‌کند؟
یکی از اوصاف ماه رمضان در کلام امام سجاد علیه‌السلام، نرم شدن دلها و کاهش گناهان در این ماه است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، ماه رمضان، ماه بندگی و نزدیکی به خداوند است. این ماه مبارک، تاغی طلایی است که در آن مسلمانان به وسیله روزه‌داری، دعا، عبادت و تلاوت قرآن، درصدد تقویت ایمان و تزکیه نفس خود برمی‌آیند. رمضان فرصتی است برای بازنگری در رفتارها، اصلاح رابطه با خدا و دیگران، و ایجاد تغییر در درون خویش.
رمضان و رقت قلب
نخستین فایده روزه‌داری در ماه رمضان، ایجاد حس رقت و لطافت قلبی است. امام سجاد علیه‌السلام در توصیف این ماه شریف می‌فرماید «اَلسَلاَمُ عَلَیکَ مِن مُجَاوِر رَقَت فِیهِ القُلُوبُ وَ قَلَت فِیهِ الذُنُوبُ»؛ یعنی بدرود ای همسایه‌ای که تا با ما بودی، قلب‌ها در آن نرم و گناهان ما اندک بود.
روزه، نه‌تنها انسان را از تغذیه مادی بازمی‌دارد، بلکه او را به یاد فقر و نیازمندی دیگران نیز می‌اندازد. این تجربه مشترک باعث همدردی و همبستگی با دیگران می‌شود. احساس خالی بودن معده و دوری از غذا، شخص را به یاد نیازمندان و گرسنگان می‌اندازد و موجب می‌شود انسان به فکر بهبود وضعت دیگران باشد.
زمانی برای رسیدن به آرزوهای معنویاز دیگر تأثیرات این ماه، تلاوت قرآن و برگزاری مراسم‌های عبادی است. هرساله مسلمانان در این ماه، ساعت‌ها وقت خود را به تلاوت قرآن می‌گذرانند. قرآن کلام الهی است و آیات آن توانسته دلها را نرم کند و روح آدمی را احیا کند. مطالعه و تفکر در آیات قرآن می‌تواند به انقطاع انسان از گناهان و توجه به خوبی‌ها منجر شود.
همچنین، اعمال عبادی همچون نماز و دعا در این ماه به انجام می‌رسند. این اعمال به شکلی نظم‌دهنده و تقویت‌کننده روحیات انسان عمل می‌کنند. توجه و تمرکز بر عبادت باعث می‌شود که انسان از حواشی زندگی فاصله بگیرد و به جای آن، بیشتر به روح خود بپردازد. این امر می‌تواند انگیزه‌ای برای کاهش گناهان و تمایل به نیکی‌ها باشد.
رمضان و کاهش گناهان
از دیگر سو، طبیعت اجتماعی ماه رمضان نیز نقش بسیار مهمی در کاهش گناهان دارد. در این ماه، مسلمانان همنشینی‌ها و دورهمی‌های خانوادگی و اجتماعی را افزایش می‌دهند. این پیوندها باعث می‌شوند که روح همدلی و محبت در میان جامعه تقویت شود و زمینه‌ای برای کم‌رنگ شدن نفرت و گناه فراهم گردد. افراد در ماه رمضان به یکدیگر انگیزه می‌دهند تا گناهان را ترک کنند و رفتارهای نیکو را در پیش بگیرند.
به علاوه، ماه رمضان فرصتی برای خویشتنداری است. روزه‌دار باید در طول روز از خوردن و آشامیدن خودداری کند و درنتیجه، خود را حتی از لذت‌های حلال دور نگه‌دارد. این خودداری، تمرین اراده و قوت روحی است که می‌تواند به کنترل هوس‌های نفس و کاهش گناهان منجر شود. زمانی که فرد بتواند بر خواسته‌ها و هواهای نفس کنترل داشته باشد، رفته‌رفته به نقاط قوت معنوی خود نزدیک‌تر می‌شود.
همچنین سنت بخشش و آمرزش در ماه رمضان نیز بر رقت قلب و کمیت گناهان تأثیرگذار است. در این ماه، مسلمانان تشویق می‌شوند تا به یکدیگر کمک کنند، دل‌های همدیگر را ببخشند و برای گناهان یکدیگر دعا کنند. این فضای معنوی، باعث تزکیه روح و یادآوری رحمت و بخشندگی الهی می‌شود و فرد را به سمت نیکی و دوری از گناهان سوق می‌دهد.