کتاب دعای محبوب ایرانی‌ها

به گزارش خبرگزاری تسنیم، دهمین جلسه از مجموعه نشست‌های «صد کتاب ماندگار قرن» به منظور پاسداشت نگاشته های برتر ایرانیان در یک قرن اخیر، با بررسی کتابِ «مفاتیح الجنان» و گردآوری شیخ عباس قمی با حضور و سخنرانی غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، علیرضا برازش پژوهشگر علوم و معارف اسلامی و حسین استادولی پژوهشگرعلوم روایی، با حضور علیرضا مختارپور رئیس سازمان اسناد وکتابخانه ملی ایران، معاونان و مدیران این سازمان، جمعی از پژوهشگران و اصحاب رسانه برگزار شد.

«مفاتیح الجنان» کتاب محبوب خانواده‌های ایرانی

علیرضا برازش پژوهشگر علوم و معارف اسلامی با بیان اینکه بعد از قرآن، «مفاتیح الجنان» از کتاب‌های محبوب ایرانی‌هاست، گفت: این کتاب توسط شیخ عباس قمی گردآوری شده است. این کتاب بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در 28 تا 30 میلیون نسخه به چاپ رسیده است و در یک سال 60 ناشر این کتاب ارزشمند را منتشر کرده‌اند.

وی ادامه داد: یکی ازدلایل محبوبیت این کتاب، شناخت، درک سلیقه و ذائقه مخاطب در گردآوری و چیدمان دعاها و زیارت‌ها است. در واقع دلیل فراگیری «مفاتیح الجنان» جمع‌آوری و تفکیک دعا و زیارت‌ها در یک مجموعه است، اما آنچه برکتِ محبوبیت این کتاب را نزد مخاطب افزون کرده؛ سیره زندگی حاج شیخ عباس قمی در عمل به دعاها است. در حقیقت اخلاصی که ایشان در توجه و عمل به محتوای کتاب داشته در میزان محبوبیت این کتاب توسط مردم نیز موثر بوده است.

توجه به معرفی کتابِ «مفاتیح الجنان» نشانِ بلوغ معرفتی یک جامعه است

غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مترجم قرآن در ادامه این نشست ضمن قدردانی از سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برای برپایی مجموعه نشست‌های «صد کتاب ماندگار قرن» گفت: کتاب «مفاتیح الجنان» از جمله کتاب‌هایی است که در اختیار همه مردم ایران است. این کتاب برای داشتن یک زندگی مومنانه مفید و ضروری است و مردم با مفاتیح الجنان اُنس و الفت بسیاری دارند.

وی ادامه داد: بیش از یکصد سال از گردآوری مفاتیح الجنان توسط شیخ عباس قمی می‌گذرد. در این مدت درباره این کتاب ارزشمند سخنی به میان نیامده بود، تا اینکه سال گذشته مراسمی به مناسبت یکصد سالگی این کتاب برگزار شد و اکنون هم شاهد هستیم کتابخانه ملی ایران این کتاب را در یک نشست تخصصی معرفی کرده است که به اعتقاد من این توجه، بعد از گذشت یک قرن از گردآوری مفاتیح الجنان نشان دهنده شناخت و بلوغ معرفتی یک جامعه است و این موضوع بسیار مبارکی است به خصوص اینکه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، کتابِ ارزشمند «مفاتیح الجنان» را در زمره یکصد کتب معتبر وتاثیرگذار قرن آورده است که این تاکید، مهم و ارزنده است.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به فارسی نویسی شیخ عباس قمی گفت: یکی از خصوصیات شیخ عباس قمی که به کار بنده در فرهنگستان زبان و ادب فارسی برمی‌گردد؛ شیوه فارسی‌نویسی ایشان است که به روشنی و سادگی می‌نوشت و این مهم نشان می‌دهد که مرحوم قمی در انتخاب کلمات فارسی توجه ویژه‌ای به عموم مردم داشتند. در واقع در دوره‌ای که ساده‌نویسی باب نبود، او با تعهد و توجه کامل از نگارش مطالب معلق و پیچیده دست کشیده و به زبان ساده برای فهم اقشار مختلف جامعه «مفاتیح الجنان» را نوشته است.

وی ادامه داد: زمانی که رئیس مجلس بودم، شنیدم که فرزند شیخ عباس قمی در مسجد ابوذر واقع در میدان خراسان امام جماعت است. از وی دعوت کردم و چندباری با یکدیگر ملاقات داشتیم و متوجه شدم که او هم صفا و اخلاص پدر را دارد.

غلامعلی حدادعادل مترجم قرآن در پایان صحبت‌های خود با طرح این پرسش که چقدر ضرورت دارد شیوه تدوین شیخ عباس قمی حفظ شود، گفت: به اعتقاد من لازم است تا اندازه‌ای از تحولاتی که در حوزه ویراستاری و کتب‌آرایی که در یکصد سال اخیر به ادبیات ما وارد شده است، در مفاتیح الجنان نیز به کار بگیریم تا جایی که اصالت و روح این اثر ارشمند حفظ شود. من برخی از دعاها و زیارت ها را به فارسی برگرداندم و فارسی‌نویسی کرده‌ام که می توانم به دعای ابوحمزه ثمالی اشاره کنم. در این کتاب یک مفهوم را که در دعای ابوحمزه ثمالی وجود دارد، در صفحه‌ای آورده‌ام و به صفحه بعد رفتم که در حقیقت متناسب با ذائقه نسل امروز است؛ بنابراین فکر می‌کنم از این دست از کارها هم می‌توان برای مفاتیح‌الجنان انجام داد. به هر حال روزگار فرق کرده است و متنوع شده و به تبع آن سلیقه‌ها هم متفاوت شده است.

دعاهایی که در «مفاتیح الجنان» آمده با ذکر منبع است

حسین استادولی پژوهشگر علوم رواییدر ادامه این نشست در سه بخش به مزایای «مفاتیح الجنان»، نقدهای واردشده به این کتاب و پاسخ به آنها و اصلاحاتی که در مفاتیح الجنان انجام داده است اشاره کرد و گفت: دسته‌بندی درست دعا و زیارات از ویژگی های مهم کتاب مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی بوده است. این دسته بندی‌های مناسب موجب می‌شود تا هر فردی هر موضوعی را که می‌خواهد می تواند به راحتی پیدا کند.

وی ادامه داد: یکی از نقدهایی که به این کتاب می کنند سندیت برخی از دعاها است که به اعتقاد من به توجه به شناختی که از پیشینه تحقیقاتی و پژوهشی ایشان دارم هر دعایی که در این کتاب آمده با ذکر منبع است و این مهم به خوبی مشخص است.

این پژوهشگرعلوم روایی با اشاره به جنبه تاریخ‌دانی شیخ عباس قمی گفت: محدث قمی یک مورخ بود که در علم تاریخ نیز سرآمد بود. به همین دلیل استفاده درستی از سفرنامه ها می‌کرد.

در پایان این نشست تخصصی پرسش و پاسخ برگزار شد و از کارشناسان به سئوالات حضار پاسخ دادند.