6 پیشنهاد برای حل مشکلات صندوق های بازارگردانی
به گزارش خبرگزاری اقتصادایران، محمدرضا دهقانی احمدآباد طی نامه ای به مجید عشقی رئیس سازمان بورس اعلام کرد: ارتقاء نقدشوندگی اوراق بهادار یکی از اهداف نهادهای سیاست‌گذار و مقررات‌گذار در حوزه بازار سرمایه است و این مهم از طریق نهادهای مالی و ساز و کار اجرایی هر بازار تامین می شود. بازارگردان‌ها در بازارهای متشکل، نقش حیاتی در این خصوص ایفا می‌کنند و در سال‌های اخیر مخصوصاً پس از بحران اقتصادی سال 2008 ساز و کارهای اجرایی بورس‌های مختلف به سمت ارتقاء جایگاه‌های این نهادها سوق پیدا کرد.
مشکلات ساختاری موجود در الگوی بازارگردانی و ضعف‌های زیرساختی در بازار سرمایه مانع از ایفای کامل نقش بازارگردان‌ها شده و اعتراض فعالان بازار سرمایه و ناشران بورسی نیز بعضا متوجه این نقیصه است. به نظر می رسد، برطرف شدن نواقص موجود فراتر از اصلاح دستورالعمل باشد و اقدامات متهورانه‌ای برای اصلاح امور نیاز باشد. مشکلات بازرگردانی در سه بخش الگوی کسب و کار بازارگردانی در ایران، الگوی تامین مالی بازارگردان‌ها و ریز ساختارهای بازار سرمایه، طبقه‌بندی می شود.
یکی از شروط اساسی اصلاح فعالیت بازارگردانی، اصلاح ریزساختارهای بازار سرمایه (دامنه نوسان و حجم مبنا) است. به نحوی که تشکیل صف خرید و فروش بر روی اوراق بهادار شکل نگیرد و همواره قیمت‌ها تابع عرضه و تقاضا باشد و خارج از قیمت تعادلی معامله‌گران و بازارگردان‌ها مجبور به معامله نباشند. صرفاً با اصلاح دستورالعمل بازارگردانی نه تنها نقدشوندگی اوراق بهادار ارتقاء پیدا نمی‌کند بلکه همچنان انتقاد ذینفعان بازار نیز ادامه خواهد داشت.
راهکارهای پیشنهادی کانون برای اصلاح امور بازارگردانی:
1) پذیرش این موضوع که فعالیت بازارگردانی به قصد انتفاع بوده و بازارگردان نیز مثل سایر نهادهای مالی به واسطه منافعی که برای بازار سرمایه و ذینفعان آن به همراه دارد به دنبال کسب بازدهی متناسب با ریسک‌های مترتب بر فعالیت‌های آن است.
2) اصلاح ریزساختارهای بازار سرمایه به نحوی که صف خرید و فروش بر روی اوراق بهادار تشکیل نشود. در حالی که وجود دامنه نوسان لزوماً به معنی صف خرید و فروش نیست، متاسفانه نتیجه بدیهی الگوی محدودیت دامنه نوسان در ایران، تشکیل صفوف خرید و فروش و عدم کشف سریع و صحیح قیمت اوراق بهادار خواهد بود. پیشنهاد چهار مولفه‌ای این کانون برای حل این مسئله طی نامه 12 بهمن سال 1400 ارائه شد.
3) تبعیت از تجربه جهانی و واگذاری تدریجی فعالیت بازارگردانی به نهادهای مالی که با منابع اقدام به بازارگردانی می کنند به گونه‌ای که حداکثرسازی منافع اقتصادی آنها در گرو معاملات مکرر حول قیمت تعادلی و ارسال مظنه‌های خرید و فروش با کمترین فاصله‌ی ممکن باشد.
4) با اعطای مجوز کارگزار / معامله‌گری به نهادهای واجد شرایط طبق قانون بازار و تحقق شروط قبلی، شرکت‌های کارگزاری که توانگری مالی لازم را داشته باشند مانند بسیاری از بورس‌های دنیا می‌توانند به عنوان بازارگردان فعالیت کنند و منافع زیادی را برای بازار سرمایه به همراه داشته باشند.
5) اصلاح دستورالعمل بازارگردانی طبق تغییرات پیشنهادی به نحوی که مشوق و متضمن افزایش معاملات اوراق بهادار توسط بازارگردان‌ها بر روی اوراق بهادار باشد.
6) مرتبط کردن معافیت از کارمزد معاملات برای بازارگردان‌ها بر اساس رعایت ضوابط بازارگردانی به طوری که هرچه بازارگردان نقدشوندگی ورقه بهادار را افزایش دهد از معافیت‌های بالاتری برخوردار شود.
در شرایط جاری که دارایی‌های تحت مدیریت صندوق‌های بازارگردانی رقم بسیار قابل ملاحظه‌ا‌ی است و الگوی کسب و کار جایگزینی وجود ندارد، فعالیت این صندوق‌ها ادامه خواهد داشت. در صورتی که اصلاحات پیشنهاد یا اجرایی شود و انگیزه اقتصادی کافی برای حضور بازارگردانهای جدید با منابع داخلی و کسب انتفاع از محل تفاوت بین قیمت خرید و فروش اوراق بهادار میسر شد، الگوی کسب و کار جدید به تدریج جایگزین الگوی قدیم خواهد شد.