آداب و رسوم قزوینی‌ها در ماه مبارک رمضان / از برگزاری گلخندان تا دوختن پیراهن مراد برای دختران دم‌بخت
محمدحسن سلیمانی گفت: از گذشته‌های دور تاکنون برگزاری رسم‌های ملی، مذهبی و قومی در استان قزوین جایگاه و اهمیت ویژه‌ای داشته است و در این بین ماه مبارک رمضان از جمله ماه‌هایی بوده که قزوینی‌ها با رسومات مختلف آن را پاس می‌داشته‌اند.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از صبح قزوین؛ استان قزوین از قدمت تاریخی و فرهنگی طولانی برخوردار بوده و به همین دلیل از گذشته‌های دور تاکنون برگزاری رسم‌های ملی، مذهبی و قومی در این استان جایگاه و اهمیت ویژه‌ای دارد.
ماه رمضان هم از آن دست مناسبت‌هایی است که قزوینی‌ها با آئین‌های بخصوصی به استقبال این ماه میهمانی خدا رفته و به اتمام می‌رسانند. محمدحسن سلیمانی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ و هنر صبح قزوین؛ با بیان اینکه ماه مبارک رمضان بیشترین آئین و رسوم عبادی و اجتماعی را در کشور دارد، اظهار کرد: برگزاری آداب ماه مبارک رمضان در قزوین پیش از حلول این ماه آغاز می‌شده و این اتفاق کمتر در شهرهای دیگر کشور مشاهده شده است. وی افزود: مردم قزوین از نیمه شعبان به بعد ضمن رسیدگی به حساب و کتاب‌های خود، پرداخت بدهی‌ها، رفع کدور‌ت‌ها و با انجام خانه‌تکانی شرایط را برای ورود به ماه رمضان آماده می‌کردند و به پیشواز آن می‌رفتند. گلخندانی جشنی برای پخت غذاهای لذیذ پیش از رمضان این پژوهشگر تاریخ بااشاره به پخت نان در ماه رمضان گفت: در قدیم زمانی که نانوایی‌های عمومی نبود افرادی که تنور داشتند هر ماه نان می‌پختند، اما پخت نان در ماه رمضان و نوروز پررنگ‌تر می‌شد. سلیمانی ادامه داد: شیرینی، نان پنجه‌کش، نان لواش و نان شیرمال جزو نان‌هایی بود که مردم قزوین برای ماه مبارک رمضان آماده می‌کردند. وی با اشاره به برگزاری جشن گلخندانی بیان کرد: این جشن که در برخی از نقاط کشور به عنوان کلوخ انداز نام دارد در آخرین جمعه ماه شعبان برگزار می‌شد و مردم در آن با پخت غذاهای لذیذ از خود پذیرایی می‌کردند و در واقع برای کسانی که می‌خواستد برای اولین بار روزه بگیرید یک ورود باشکوه به ماه مبارک رمضان بود. طبل زنی رسمی برای بیدار کردن مردم در سحر این پژوهشگر عنوان کرد: طبل زنی که رسمی برای بیدار کردن مردم در هنگام سحر بود از دوران صفویان به بعد رایج گردید و در دوران قاجار به واسطه شلیک توپ انجام می‌شد. سلیمانی افزود: این رسم در قزوین در دو نوبت بیدار کردن مردم پیش از سحر و افطار انجام می‌شد؛ اما با گذشت زمان همسایگان به واسطه زدن در خانه یکدیگر یا تماس تلفنی این رسم را به شکل دیگری اجرا می‌کردند. وی با اشاره به وجود دو عراده توپ در عمارت نادری (قلعه بیگی) و میمون قلعه قزوین، اظهار کرد: از این دو دستگاه در ماه مبارک رمضان سال 1334 ه. ق 62 گلوله توپ شلیک شده است. سلیمانی درخصوص دیگر رسوم قزوینی‌ها گفت: در بین زنان قزوینی رسم بود که در ماه مبارک رمضان 4 تا 7 امامزاده از جمله امامزاده حسین، سلطان سید محمد، امامزاده اسماعیل و 4 امامزاده منسوب به امامزادگان بی‌بی شهربانو، آمنه خاتون، حلیمه خاتون و بی‌بی زبیده خاتون را زیارت کنند. وی در ادامه افزود: همچنین بانوان رسم داشتند که در این ماه در 30 یا 40 مسجد نماز و دعا بخوانند چون بر طبق اعتقاد آنها اعضای بدن در روز رستاخیز نسبت به اعمال گواهی و شهادت می‌دهند. این کارشناس با بیان اینکه در ماه رمضان بانوان براساس وسع و تمکن مالی سفره‌های رنگینی تدارک می‌دیدند؛ عنوان کرد: زنان قزوینی در گذشته برای افطار آش حلیم می‌پختند و علاه بر آن شیربرنج، شعله زرد، آش امام، و مشکوفی که برای خانواده‌های متمول بود در سفره‌های افطار قرار می‌گرفت. سلیمانی بیان کرد: در زمان‌های دور که پس از افطار قهوه‌خانه‌ها شلوغ می‌شد مردم پای نقل روایت‌های حماسی شاهنامه که توسط نقال‌ها اجرا می‌شد می‌نشستند. برگزاری گلریزان از رسومات مهم ماه رمضان در زورخانه‌ها پژوهشگر تاریخ در ادامه به دیگر رسومات قزوینی‌ها در ماه مبارک رمضان اشاره کرد و افزود: برگزاری جشن گلریزان در زورخانه‌ها از دیگر کارهایی بود که افراد خیر برای کسانی که در زندگی خود دچار مشکل شده بودند انجام می‌دادند. وی عنوان کرد: در گذشته خانواده‌های قزوینی که نو عروس داشتند در چند نوبت برای عروس خود افطاری که شامل آش و غذاهای دیگر بود به عنوان هدیه ارسال می‌کردند. سلیمانی گفت: در قزوین بزرگترها از نیمه ماه مبارک رمضان دعوت به افطار می‌کردند اما امروزه با شروع ماه دعوت شروع می‌شود و کسانی که به افطاری دعوت می‌شوند سعی می‌کنند با دعوت متقابل آنرا جبران کنند. وی تصریح کرد: مردم قزوین رسم داشتند شب 27 ماه مبارک رمضان که با قصاص ابن ملجم مرادی مصادف است جشن بگیرند و به همین مناسبت غذاهایی مانند کله پاچه را به عنوان نذری بدهند. این پژوهشگر تاریخ ادامه داد: استخوان کله پاچه‌هایی که در این مراسم خورده می‌شد توسط باغداران سوزانده و خاکستر آن برای قوت زمین و خاک مورد استفاده قرار می‌گرفت. پیراهن مراد، رسمی برای باز شدن بخت دختران دم بخت در ماه رمضان سلیمانی با اشاره به رسم پیراهن مراد بیان کرد: سادات قزوینی در 27 ماه مبارک رمضان به بازار رفته و پارچه می‌خریدند و از آن در مسجد پیراهنی می‌دوختند و بر تن دختران دم بخت می‌کردند تا آن دختر طی یک سال آینده به خانه بخت برود. وی در پایان گفت: تفاسیر و جلسات قرآنی پس از افطار برگزار می‌شد و در این بین خانم‌ها نیز در خانه خود روضه و قرآن خوانی داشتند. انتهای پیام /