احیای تراث هزارساله حوزه علمیه با آموزش پنج مرحله‌ای
مدرسه مدینه العلم آیت الله خویی (ره) در جهت تحقق مطالبات رهبر معظم انقلاب از حوزه علمیه، طلاب را به شیوه سنتی و فارغ از کلاس و حضور و غیاب؛ اما هوشمند و تفکرمحور پرورش می‌دهد.
حجت الاسلام والمسلمین حسین علیزاده، مدیر مدرسه مدینه العلم آیت الله خویی (ره)، در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه و روحانیت خبرگزاری تسنیم، در تبیین ایده‌های آموزشی این مدرسه علمیه گفت: مدرسه مدینه العلم حاصل بیش از 15 سال کار پژوهشی در راستای تحقق مطالبات رهبر معظم انقلاب از حوزه علمیه است؛ با توجه به اینکه تحقق مطالبات ایشان منوط به شیوه سنتی حوزه علمیه بود، اولین دغدغه ما پایه علمی و تولید دانش بود و چهارپنج سال در این زمینه تحقیق داشتیم که با چه دستگاه علمی می‌توان دانش مورد نیاز اداره حوزه و راه‌اندازی مدرسه علمیه را تولید کرد.
وی افزود: از دانش اصول شروع کرده و بخش‌هایی از آن را که ما را برای تولید علم توانمند می‌کرد، مورد توجه قرار دادیم چراکه خصوصا پایه کارهای تشکیلاتی، علوم انسانی است و ما در این علوم، متأسفانه گرفتار دستاوردهای غرب هستیم چه در آموزش و پروش، چه حوزه علمیه و چه دانشگاه و این بسیار نگران‌کننده است. از اوایل دهه 90 انتشار آثار علمی‌مان شروع شد؛ از فردشناسی ناظر به دانش شناخت انسان تا مجموعه تبلیغ تربیت‌گرا که اکنون به 150 جلد رسیده است و سایر نظامات علمی لازم مثل امتثال طاعات، ترک معاصی، مراجعه به مسائل، خانواده، زندگی و....
هر طلبه؛ یک برنامه
استاد حوزه علمیه با اشاره به توسعه تحقیقات پیش از تأسیس مدرسه در دو بخش هویت فردی و اجتماعی گفت: در حوزه اجتماعی و جامعه‌شناسی، به نهادهای اجتماعی مثل مدرسه و خانواده رسیده و آن‌ها را بر مبنای اصل تربیت بازتعریف کردیم و در نهایت این مدرسه علمیه که مدرسه شکوفاسازی استعداد است و برنامه‌ریزی و آموزش در آن مبتنی بر استعدادها شکل میگیرد (نه بر مبنای زمان)، راه‌اندازی شد.
به گفته علیزاده با توجه به تفاوت استعدادهای افراد، در این مدرسه برای هر فرد یک برنامه آموزشی، تربیتی و پژوهشی مجزا ارائه می‌شود و کلاس درس به آن معنای مرسوم نیز وجود ندارد؛ زیرا مطابق دغدغه رهبر معظم انقلاب که صراحتا فرمودند که «اگر جوان ما، عالم ما، دانشمند ما متفکر بار آمده باشد، از آن ذخیره‌ی دانشی که در اختیار او است، ده‌ها و صدها مسئله‌ی جدید مطرح میکند و پاسخ میگیرد.» مدرسه ما نیز بر آموزش تفکرمحور تأکید دارند.
آزادی در کنار مسئولیت‌پذیری
وی تصریح کرد: از دیگر مطالبات رهبری، کاهش طول دوره تحصیل است به حدی که پیشنهاد هم داده‌اند در پنج شش سال تمام شود تا طلبه زودتر به درس خارج برسد؛ بر این اساس در مدرسه مدینه العلم، طلاب بسته به استعدادشان 10 سال سطح را در سه تا پنج سال تمام می‌کنند که البته از لوازم تحقق این حالت، حذف تعطیلات (به عنوان یکی از رنج‌های جدی حوزه و گلایه اساتید و مراجع) بود. اینجا همچنین حضور و غیاب وجود ندارد و رفت و آمد طلاب آزاد است؛ آزادی به معنای واقعی در کنار مسئولیت‌پذیری.
مدیر مدرسه مدینه العلم آیت الله خویی (ره) در توضیح فرایند آموزش طلاب در این مدرسه ابراز کرد: کار این مدرسه از پنج صبح شروع شده و تا حدود 9 شب ادامه دارد؛ فرآیند آموزش نیز مطابق تراث هزارساله حوزه، پنج مرحله‌ای و طولی است یعنی طلاب ابتدا منابع یک علم را تمام کرده بعد سراغ علم بعدی می‌روند. ابتدا استاد کلیات، طبقه بندی منابع و جدیدترین نرم‌افزارهای تولیدشده پیرامون یک علم را معرفی میکند و در مرحله بعد طلاب مبتنی بر کتاب روش مطالعه که شیوه مطالعه تفکرمحور را آموزش می‌دهد، فرآیند مطالعه صحیح علم را آموخته و همراه استاد فعالیت علمی را در کتابخانه شروع می‌کنند؛ در گام بعد پس از فهم کتاب، طلاب زیر نظر استاد، یادداشت‌برداری منظم بر اساس تفکر خودشان انجام می‌دهند آن هم با استفاده از ابزارهای روز و درختواره منظم.
علیزاده با بیان اینکه بعد از تولید محصول فکری طلاب، نوبت به تضارب افکار یا همان مباحثه می‌رسد، افزود: در این بین برخی افکار، نقد و برخی پذیرفته می‌شوند و پس از آن تولد نهایی علم، در قالب ارائه نزد استاد اتفاق می‌افتد؛ در اینجا استاد معمولا پرسشگر است و طلبه به چالش می‌کشد تا زوایای پنهان علم را نیز دریافت کند و وقتی از تسلط طلبه به کتاب، مطمئن شد، اجازه‌نامه صادر میکند که بر اساس آن طلبه هم می‌تواند به واحد امتحانات مراجعه کرده و امتحان دهد و هم در استادیاری و استادی به مدرسه خدمت کند.
امتحانات روزانه با ایجاد سامانه هوشمند
وی با اشاره به اینکه در واحد امتحانات، هر روز امتحان برگزار می شود اظهار کرد: فرآیند امتحان از طرح سوال تا تصحیح آن هم هر روز کاری بسیار سخت است از این رو برای تسهیل این مسیر، از دو سال پیش، برنامه‌ریزی جدی داشتیم که نتیجه آن طراحی یک سامانه هوشمند با حدود ده هزار سوال برای مقاطع مختلف با استاندارد آسان، متوسط و سخت و نیز تستی و تشریحی بود که کافی است نام درس را در آن وارد کنیم و سوالات مربوطه را در یک دقیقه با امکان ویرایش دریافت کنیم؛ برای تصحیح هم از هوش مصنوعی بهره می‌گیریم.
مدیر مدرسه مدینه العلم آیت الله خویی (ره) با اشاره به دیگر مطالبه رهبر معظم انقلاب از حوزه مبنی بر عبور از نگاه رایج و در اولویت قراردادن تبلیغ گفت: در این راستا مدرسه ما شیوه‌های مختلف تبلیغی را طراحی کرده و بیشترین قسمت ساختمان را نیز در اختیار واحد تبلیغ گذاشته است که برنامه‌هایی چون ساخت انیمیشن، بازی، نگارش رمان، تمرین منبر و... دارند. علاوه بر این، موسسه، سایت و تولیدات محتوایی فراوان نیز داریم؛ به عنوان مثال کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن را از حدود هشت سال پیش به درسنامه آموزشی با استاندارد سمت تبدیل کردیم که در برخی مراکز آموزش داده می‌شود.
خبرنگار: زهرا شریعتی
